Een kleurrijke, cynische, maar gedreven voetbalman met een voorliefde voor de underdog. Willem van Hanegem moet Sparta behoeden voor degradatie.

Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN

ROTTERDAM, 17 FEBR. Met de aanstelling van de kleurrijke Willem van Hanegem heeft Sparta een tegenpool van diens bescheiden voorganger Dolf Roks in huis gehaald. Het verschil tussen een geestige trainer met praktijkervaring en een kleurloze coach die de oefenstof in de schoolbanken uit zijn hoofd heeft geleerd. Allebei zijn ze in Zeeland geboren. Toen Van Hanegem tijdens de theorielessen werd gevraagd of hij nog iets had opgestoken in de Zeister bossen, antwoordde hij op cynische wijze. "Ja, een sigaret."

Roks rekende stilletjes op een beëindiging van zijn contract bij Sparta. In Voetbal International toonde hij deze week zijn bescheidenheid door een andere functie bij de Rotterdamse club te ambiëren. "Ik denk niet dat andere clubs op mij zitten te wachten", gaf Roks eerlijk toe. De voormalige jeugdtrainer had in de afgelopen anderhalf jaar als hoofdtrainer geen aansprekende resultaten geboekt met Sparta, dat nu in serieuze degradatienood verkeert.

In hetzelfde weekblad bekritiseerde Van Hanegem in een column het spel van Sparta. Hij miste bezieling en een duidelijke veldbezetting. Hij ontkende aan de stoelpoten van Roks te zagen. Hij had nog geen contact met het bestuur van Sparta, liet hij optekenen. Maar toen Van Hanegem vorige week door een paar bevriende journalisten werd gevraagd of hij Sparta niet van degradatie wilde behoeden, reageerde hij niet afwijzend. De commentator van Canal+ hoefde geen hoog salaris, benadrukte hij ten overvloede. Als voetballer stond 'De Kromme' bekend als verlengstuk van de trainer. Zijn grote voorbeeld was de Oostenrijkse coach Ernst Happel, met wie hij een haat-liefde-verhouding koesterde. Happel achtte Van Hanegem bij Feyenoord van grote waarde, maar bij het Nederlandse elftal liet hij zijn oogappel vallen. Van Hanegem speelde twintig jaar op het hoogste niveau. Zelfs met staar in zijn oog kon hi de bal op de millimeter nauwkeurig in de voeten van een medespeler te spelen. Door de oogkwaal moest hij zijn voetballoopbaan als late dertiger beëindigen.

Gezien zijn liefde voor het voetbal en zijn tactisch inzicht was het niet meer dan logisch dat Van Hanegem als trainer aan de slag ging. Op het oefenveld ging hij nog voorop in de strijd. Hij kon talentvolle spelers keihard aanpakken, als hij hen luiheid of misplaatste arrogantie verweet. Maar hij kon ook liefdevol zijn, bijvoorbeeld voor de labiele Feyenoorder Henk Fräser, die zijn trainer met harde overtredingen een spiegel voorhield. De trainer Van Hanegem verschilt niet van de speler Van Hanegem: slim, scherp en meedogenloos.

De meeste spelers die met Van Hanegem hebben samengewerkt, praten lyrisch over zijn nuttige aanwijzingen en zijn praktijkgerichte oefenstof. De enkeling die gek werd van zijn cynisme, hield wijselijk zijn mond als om een reactie werd gevraagd. Overigens ging achter de cynicus een overgevoelige persoon schuil. Toen Van Hanegem een jaar of vijf geleden voor de rechtbank werd verweten dat hij onbetrouwbaar was, barstte hij in tranen uit. Bij AZ had hij een innige band met twee supporters die lijden aan het Downsyndroom.

Bij AZ en Feyenoord konden vooral de voetballers van allochtone afkomst konden goed met overweg met Van Hanegem. Bij Feyenoord was hij een soort vaderfiguur voor de Surinaamse spelers. Hij heeft een voorliefde voor de underdogs in de samenleving. Bij Sparta staan relatief veel Turkse en Marokkaanse spelers onder contract. Van Hanegem heeft ook als voordeel dat hij zijn halve voetballeven in Rotterdam heeft gewerkt. Eerst bij Feyenoord, nu bij de rivaal van Spangen.