Dehaene: 'Je kunt moeilijk zeggen dat de EU nu klaar is'

Op de Europese top zijn weliswaar stapjes in de goede richting gezet, maar het geheel is ondermaats, aldus Jean-Luc Deheane, oud-premier van Belgie.

Door onze correspondent HANS BUDDINGH'

BRUSSEL, 12 DEC. De Belgische ex-premier Jean-Luc Dehaene heeft een dubbel gevoel over de Europese top. Volgens Dehaene, die als voorzitter van de 'drie wijzen' de Europese Commissie adviseerde over hervorming van de EU, zijn in Nice "kleine stapjes in de goede richting" gezet. Maar het resultaat is "duidelijk ondermaats" met het oog op de toetreding van nieuwe lidstaten. "De doelstelling was om de besluitvormingsprocedures in de Europese instellingen klaar te maken voor de uitbreiding. Je kunt moeilijk zeggen dat de Europese Unie nu klaar is."

Gaat de uitbreiding met nieuwe lidstaten straks grote problemen geven? "Daar zit juist de paradox", zegt Dehaene. "Je kunt wel stellen dat de Europese instellingen zich moeten aanpassen, maar je kunt die aanpassing niet tot voorwaarde van uitbreiding maken. De uitbreiding heeft haar eigen wetmatigheid. Het zal ongetwijfeld tot spanningen en crisissen leiden. Maar dat maakt mij nog niet pessimistisch, want de Unie heeft zich altijd door crisissen ontwikkeld."

Ex-premier Dehaene is zeer tevreden met het in Nice bereikte akkoord over de versterkte samenwerking. Deze biedt (minimaal acht) lidstaten de mogelijkheid op deelterreinen verder te integreren dan de rest. "Het was een van de belangrijkste aanbevelingen in ons rapport." Volgens Dehaene is versterkte samenwerking tussen een kleinere groep landen niet alleen belangrijk nu uitbreiding op het programma staat en daarmee de heterogeniteit van de EU toeneemt. De euro is ook een belangrijke stimulans. "Naarmate de deelneming van Groot-Brittannië en Denemarken aan de euro naar achteren schuift, zullen de andere landen van die versterkte samenwerking gebruikmaken."

Positief noemt hij ook dat een aanloop is genomen" naar beperking van de omvang van de Europese Commissie en dat de positie van de voorzitter wordt versterkt wat door de 'drie wijzen' was aanbevolen. De Europese Commissie moet volgens hem ondanks de "begrijpelijke teleurstelling" het initiatief blijven nemen.

Dehaene denkt dat zijn rapport het "positieve effect" heeft gehad dat de agenda voor de Europese top is verruimd. Maar van de aanbevelingen is volgens Dehaene "met moeite vijftig procent" gerealiseerd. Hij toont zich het "meest ontgoocheld" over de zeer beperkte uitbreiding van de besluitvorming bij meerderheid. "Die is ook nodig voor een Unie zonder uitbreiding." Hij noemt de fiscale, sociale en ecologische onderwerpen.

De Belgische ex-premier is laconiek over de tweestrijd tussen Nederland en België over het onderlinge stemmengewicht. "Het is een overtrokken debat, al begrijp ik de media-aandacht." Volgens Dehaene heeft de Belgische premier Guy Verhofstadt hier aanvankelijk te veel op gefocust, maar is hij er later terecht van teruggekomen. Hij heeft dan ook waardering voor het "effectieve" optreden van Verhofstadt, die in Nice door andere regeringsleiders werd geprezen om zijn Europese rol. Dehaene had het liefst gezien dat het voorstel van de Europese Commissie was aanvaard, waarin de macht van de grote landen werd beperkt.

Hij vindt het "belangrijk" dat afspraken zijn gemaakt over een nieuwe regeringsconferentie in 2004. Zonder zo'n vervolg zou Nice "een flop" zijn geweest. "Het is belangrijk dat het proces op gang blijft en dat het debat wordt gevoerd over hoe het verder moet. Je moet dit ook aanvaarden omdat er een discussie is over de finaliteit van de EU." Pessimistisch is Dehaene zeker niet, want de Europese Unie gaat altijd in kleine stappen "en de belangrijkste stappen gaan nu in de goede richting".

Zie ook:

Akkoord over EU-hervorming (11 december 2000)
Chirac maakt marathon van Eurotop (11 december 2000)
Commissaris kan worden ontslagen (11 december 2000)
Nice kent maar één echt succes (11 december 2000)
Akkoord over bestuurlijke hervorming EU (11 december 2000)
Nederland botst met België op Europese top (11 december 2000
'Biechtstoel' moet top in Nice redden (11 december 2000
Weg vrij voor statuut Europese firma (11 december 2000
Charges bij begin Eurotop (7 december 2000)
Nederland wil meer snelheid (7 december 2000)
Frankrijk: 'Duitsers intomen' (7 december 2000)
Veto voor alle Britse kwesties (7 december 2000)
Duitsland meer stemgewicht (7 december 2000)
Nederland wordt warm noch koud van Europa (7 december 2000)
Perspectief voor Eurotop is somber (4 december 2000)
Twee dagen om de macht in Europa te verdelen (4 december 2000)
Toekomst Europese Unie staat in Nice op het spel (2 december 2000)
Prodi vreest mislukking EU-top Nice (1 december 2000)
Jospin en Chirac willen elkaar vliegen afvangen (1 december 2000)
'Brussel' leeft, vooral op papier (30 november 2000)

( a d v e r t e n t i e s )