B E E L D :
Volkskluchten
Maarten Huygen
Een luide wind heb ik nog nooit
iemand zien laten op de televisie, maar gisteren was de eerste keer.
Nieuw taboe doorbroken. Het was in Kees & Co, de razend
populaire Nederlandse comedy van RTL4 over een Vinex-gezin, zeker niet
mijn favoriet. Soms kijk ik om erachter te komen wat er zo leuk aan is.
Dat is dus dat een jongeman en een meisje in huis winden laten en daar
ruzie om maken. Eerst zegt de jongen dat hij er stilletjes
één gelaten heeft. Dan wordt zij boos en gaat met de
spuitbus in de weer. Even later laat zij er een luidruchtige
ontsnappen. "Hahahahahaha", schettert de lachband. Dat winden laten
gebeurt thuis ook en dan vinden de mensen het leuk om het ook op
televisie te kunnen zien. "Hahahahaha". Nou nog de boer en het wc-
lawaai. Typisch iets wat kinderen leuk vinden - die maken op een
bepaalde leeftijd windgrappen - maar ik denk dat ook veel volwassenen
er om moeten schateren. Zo wordt de televisie steeds meer een
verlengstuk van de huiskamer. De platte, middeleeuwse volksklucht van
weleer komt terug. Ik herinner me een uitvoering van een klucht van
Plautus (Miles Gloriosus) waar soldaten met opgericht namaaklid over
het toneel marcheerden. Zulke dingen moeten de Romeinen prachtig hebben
gevonden. Vergeleken daarbij, en bij al die middeleeuwse platte
grollen, kan de tv-klucht nog een eind vooruit.
Voor een Amerikaanse klucht zou een wind te gewaagd zijn en het decorum
schenden. Een multiculturele samenleving moet zich aan strengere normen
houden, omdat er altijd wel een groep ergens beledigd is. Zelfs het wat
ordinaire Married with children houdt het alleen bij seksuele
toespelingen. De echtgenote wil hét voortdurend doen, maar hij
heeft er geen zin in. Er valt verder niets onvertogens te zien. Het is
opvallend hoeveel verbaler de gemiddelde Amerikaanse of Britse tv-
klucht is dan de Nederlandse en om die reden staat die me meer aan. De
teksten zijn beter en de grapdichtheid groter. Elk moment dat je erin
zapt, kun je lachen. Gek genoeg heeft Nederlandse soap, zoals Goede
Tijden Slechte Tijden, dat la minute interessante wel. Elk
willekeurig moment is er een liefdesverklaring, een leugenachtige
intrige. Maar grappen maken is moeilijker. Met Angelsaksisch drama
vergeleken is geen enkele Nederlandse comedy aan mij besteed.
All Stars, over het Noord-Amsterdamse jongens-onder-mekaar-
voetbalteam, wordt over de hele wereld bekroond - festival van Montreux,
Emmy-nominatie - maar dat zal zeker niet wegens de woordgrappen zijn. Ik
heb al twee noodbevallingen gezien en het is me allemaal een tikje te
wild en te ver van het dagelijkse bestaan. Het is mij ook te schools,
en te oppervlakkig moralistisch. Moet ik nog gaan leren dat homo's en
asielzoekers ook best aardig of slim kunnen zijn? Ik kan me niet
voorstellen dat kijkers met een plank voor hun kop zich zo over de
streep laten trekken, maar ongetwijfeld zullen de internationale jury's
het fantastisch vinden om te zien hoe snel de teamleden zich van hun
boze vooroordelen bekeren. Een Britse tekstschrijver zou dat
realistischer en zwarter zien en zich op gewaagder terrein begeven. Een
aardige uitgangssituatie biedt Verkeerd Verbonden van de Tros.
Man woont in huis met dochter en moeder van ex-vrouw. Hij wil die
schoonmoeder graag het huis uit, maar dat lukt nooit. Helaas heeft
presentator Bert Kuizenga geen komisch talent. Wat dat betreft torenen
de talenten Rijk de Gooyer en Johnnie Kraaykamp nog boven de anderen
uit. Kraaykamp weet als bij een echtpaar inwonende vader 't Zonnetje
in huis nog op te trekken en naast Kees & Co is het de
populairste comedy. Tot verdriet van Kraaykamp wordt die suf herhaald.
Mijn lievelingscomedy is nog steeds Frasier, de pompeuze,
snobistische Iers-Amerikaanse radio-psychiater van in de veertig die na
een echtscheiding bij zijn oude vader woont. Perfecte satire van de
onvolwassenheid van mijn verwende babyboom-generatie. Elke minuut een
grap en het gaat ergens over.