INTERNETHANDEL HEEFT de toekomst, maar kan wel een steuntje in de rug gebruiken. Bij alle voordelen van de nieuwe economie hebben de dotcombedrijven namelijk een geduchte handicap: veel consumenten vertrouwen de e-commerce niet helemaal. Geef hun eens ongelijk. Internettransacties hebben een groot risico dat er iets misloopt. Een recent onderzoek van de Boston Consulting Group zegt zelfs dat dit met 28 procent van alle pogingen tot aanschaf gebeurt.

En dan komen de vragen: wie zit er eigenlijk achter een dotcombedrijf? Wat is zijn woord waard? Hoe staat het met "niet goed, geld terug"? En wat is eigenlijk de rol van de provider die voor de internetverbindingen zorgt? Dit soort vragen zijn voor de Europese Commissie aanleiding geweest een richtlijn op te stellen voor e-commerce. Brussel verwacht heel wat van deze branche. Een beetje eenheid in de spelregels voor het Net aan Europese kant is geen overbodige luxe om het op te kunnen nemen tegen de dotcomovermacht van de Amerikanen.

Het is overigens nog niet zo eenvoudig vast te stellen wanneer de Europese richtlijn van toepassing is. Een reis boeken in het reisbureau valt er niet onder, ook al gebruikt de baliemedewerker een computersysteem. Dezelfde reis volgens hetzelfde systeem boeken op internet weer wel. Ook juridisch is het vooralsnog niet erg overzichtelijk. De nieuwe richtlijn vormt een aanvulling op bestaande Europese normen over privacybescherming of elektronische transacties en heeft een grote reikwijdte - van reclame tot mededingingsrecht of consumentenbescherming.

DAT IS VOORAL van belang wegens het zogeheten "land-van-oorsprong- beginsel" dat de richtlijn invoert voor internethandel. Dit betekent dat een electronische transactie valt onder het recht van het land waar de dienstverlener is gevestigd. Het land van ontvangst mag de controle niet nog eens over doen. Dat is ook al het geval bij de omroep, eenmaal erkend door een lidstaat mag deze vrij uitzenden binnen de Unie.

Voor de gewone consument is het echter een grote opgave om te overzien wat er allemaal in het buitenland vast kan zitten aan een bestelling. Daarom geldt het land-van-oorsprong-beginsel niet voor consumententransacties en vallen die gewoon onder de regels van het land van ontvangst. Vanzelfsprekend is dat niet: de Nederlanders die op de kerstmarkt van Düsseldorf inkopen doen, rekenen af volgens de Duitse regels en niet de Nederlandse. Een lastige vraag bij internettransacties blijft: is het de consument die uit zijn hok komt of de leverancier?

Het internetrecht is niet alleen moeilijk te overzien voor de aarzelende internetconsument, de gretige dotcomaanbieder - of de rechter die bij ontstane problemen wordt geroepen - maar ook voor de nationale wetgever die de richtlijn moet invullen. Het komt er op neer dat het ministerie van Justitie vrijwel de hele wetgeving moet nalopen om haar aan de internethandel aan te passen, want de informatie- en communicatietechnologie ( ICT) heeft met de meest uiteenlopende rechtsgebieden te maken.

BEHALVE EEN PROBLEEM levert ICT ook de aanzet tot een oplossing: de geconsolideerde databank. De moderne techniek maakt het bij uitstek mogelijk de baaierd van wetswijzigingen samen te brengen in een goed toegankelijk overzicht. Een geconsolideerd bestand van de eigen wetten is tot dusver echter een te grote opgave gebleken voor de Staat der Nederlanden, moest minister Van Boxtel (Overheidsinformatiebeleid) onlangs bekennen. Hopelijk helpt Europa Nederland, beter laat dan nooit, over de brug. En over de Amerikaanse uitdaging gesproken, de VS hebben een effectieve oplossing gevonden voor het probleem "niet goed, geld terug" op de elektronische snelweg. Wanneer de consument een transactie betwist, boekt de creditcardmaatschappij het bedrag terug. Wellicht zijn dit soort praktische voorzieningen belangrijker dan Europese verwijsregels voor het kwetsbare vertrouwen van de consument op de elektronische snelweg.

( a d v e r t e n t i e s )