NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

MARGRIET OOSTVEEN
Pas op voor de poëtische documentaire. Poëtisch wordt soms verward met 'alles mag'. Of met 'leuke beelden hebben we, maar waar ging het ook alweer over?'Maar Phil Agland is gerespecteerd, een prijsdier onder de regisseurs van het chique Britse Channel Four. Drie jaar onderhandelde hij in Shanghai om daar te mogen filmen bij speciale politie-operaties. Dat werd de basis voor de zevendelige "poëtische documentaire serie" Shanghai Vice, die de VPRO uitzendt.

Sinds Shanghai in 1992 door China is aangewezen als speciale economische zone en de investeerders en het geld kwamen, zijn ook de drugs niet langer tegen te houden. Agland laat zien hoe de stad nu wordt overspoeld door heroïne. Het afgelopen jaar steeg het aantal aan drugs gerelateerde misdrijven met 250 procent, zegt een politieman.

Phil Agland mocht vastleggen hoe het 40.000 leden tellende korps van Shanghai een drugsoorlog voert. Die is niet mals. Arrestanten krijgen bij hun aanhouding een pistool of vier op hun hoofd gezet. Ze worden afgevoerd naar door de hele stad verspreide 'safe-houses', waar een grimmig spel van dreigen en lijmen begint. Rechercheurs zetten gebruikers en kleine dealers onder druk om informant te worden. Niemand weet dat je in dit safe-house bent. Je bent nooit gearresteerd. Noem dus maar namen. Nee? Dan dreigen met de gevangenis.

Die zien we ook. Iemand krijgt de doodstraf voor zes kilo heroïne.

Niet omdat het drie jaar onderhandelen kostte, is dit bijzondere televisie. Dat maakt een documentaire niet goed, dat hoort bij de sterke verhalen voor thuis. Wel omdat het uiteindelijk tóch mocht. De vraag is: waarom? Waarom stemt een land als China toe? Waarom mogen we in dit vuilnisvat kijken? Die vraag wordt (nog) niet beantwoord. Wel komen bij de politie opvallend vaak 'geheime' telexen binnen over gevaarlijke "moslims". Ook de drugsoorlog draait om het oprollen van twee organisaties van "moslims". Voorts is er ruim aandacht voor de tijd dat Shanghai was gevrijwaard van verderfelijke Westerse invloeden. Toen je tenminste nog gewoon werd opgepakt omdat je op Amerikaanse liedjes danste, zegt iemand.

Hier begint de poëzie. De politiebeelden zijn doorsneden met fragmenten over een jonge vrouw en haar schat van een hospita in Shanghai. Hospita mag dan 64 zijn, ze flirt met graagte. Ze giechelt om de radio waar een lieve Lita intieme adviezen geeft en haalt herinneringen op. Welwillend bedenk je wat: zij symboliseert het oude Shanghai, dat zal het wezen. Geforceerd is dat wel.

Het eerste deel van Shanghai Vice bestaat zodoende uit twee documentaires. De documentaire over de politie maakt nieuwsgierig naar de volgende delen. Een jonge dealer in een safe-house zal gedwongen worden zijn zusters te verraden. Het doet vermoeden welke politietactieken nog komen. Methoden waar Nederlandse post-IRT- rechercheurs alleen van mogen dromen.

De documentaire over de hospita is lief en ja, 'poëtisch' (ze krijgt bloemen, ze zingt). Vreesde Phil Agland dat zijn serie zonder haar te veel op platte reality-tv zou lijken? Sommige dingen gaan nu eenmaal moeilijk samen. In een drugsoorlog is poëzie gedoemd te sneuvelen.

Shanghai Vice, Ned.3, 22.57-23.47u.

( a d v e r t e n t i e s )