NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

BRAM DE KLERCK
Hoe je in krap tien minuten een onderhoudend cultuurhistorisch betoog brengt, demonstreert Henk van Os wekelijks in zijn programma Beeldenstorm.

De honderdste aflevering behandelt deze zondag voorstellingen van dwergen. Zoals het hoort, signaleert Van Os eerst de huidige politiek-correcte visie die verbiedt om mensen wegens lichamelijke kenmerken te discrimineren. Maar vervolgens contrasteert hij dat standpunt met de kijk op kleine mensen in vroegere eeuwen. Dwergen blijken een bijzondere plaats te hebben ingenomen aan de Europese hoven. Als persoonlijk bezit van vorsten zorgden ze voor vermaak: , ,ze plopten uit pasteien omhoog bij diners'' en ,,maakten allemaal leuke grapjes'', waaruit blijkt dat ,,het lachen om dwergen iets was dat op hoog niveau beoefend werd''.

Zulke formuleringen sorteren een aanstekelijk voor-de-vuist-weg-effect. Om details wordt niet overmatig gemaald. Zo verschijnen alle besproken kunstwerken op hetzelfde formaat, zodat je naar hun werklijke afmetingen moet gissen. Waar kunsthistorici twisten over een toeschrijving, zoals in het geval van het Portret van Isabella van Spanje door een schilder uit de omgeving van Sánchez Coello, wordt die simpelweg verzwegen. En bij een verspreking - een schilderij van Anthonis Mor (circa 1517-1576) wordt terloops in het midden van de vijftiende eeuw geplaatst - hapert Van Os even, maar besluit de spontaniteit van zijn uiteenzetting niet te verstoren.

Het gaat in Beeldenstorm dan ook vooral om de grote lijn. Met zevenmijlslaarzen stapt Van Os door de cultuurgeschiedenis - van hedendaagse tuinkabouters naar de hofdwerg die voorkomt in Las Meniñas van Velasquez, verder terug naar de zestiende-eeuwse portretten van vorsten met hun favoriete dwergen, om te eindigen in 1770 bij twee charmante sculptuurtjes in het Noordbrabants Museum.

Een associatie met het onderwerp van de jubileumaflevering dringt zich op. De middeleeuwse gedachtenwereld stelde zich de evangelisten voor als dwergen die zitten op de schouders van de reuzen die de profeten zijn. Zo hadden ze een wijdser uitzicht dan hun voorgangers. Net zo blikt Van Os terug op eeuwen cultuurgeschiedenis, klimt op de schouders van de kunstenaars van weleer en laat de tv-kijker iets zien van het panorama dat zich daar opent. Maar het is wel een nachtelijk vergezicht, dat oplicht op slechts enkele plaatsen die in soms wel heel algemene termen aan elkaar worden gepraat.

Beeldenstorm 100. Zondag, Ned.1, 17.50-17.59u.