NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Politiestaat kan Jordanië niet zijn. Daarvoor zag ik te veel ongelijk marcherende theedoeken rond de kist van de overleden koning Hussein. Een gebroken politiekordon wijst er op dat de overheid de mensen niet tot deze rouw heeft verplicht.

De agenten werden wel zenuwachtig maar begonnen niet meteen met scherp te schieten. Het leek in de verste verte niet op de geënscèneerde manifestaties met ritmisch geheven vuisten voor die andere Hussein in het buurland. Het geheel maakte een aangenaam rommelige indruk. En dan die Schotse doedelzakken. Mengeling met Britse koloniale tradities, hoorde ik van Joop van Zijl. Muziek met instrumenten: de Iraanse mullahs moesten eens weten. Geen scherpslijpers, die Jordaniërs. Zelfs koningin Beatrix mocht, geheel tegen lokaal gebruik in, als enige vrouw bij de kist. Ik zag haar met premier Kok en ze passeerde snel om niet teveel aandacht op zichzelf te vestigen. Zelfs de echtgenote van de overledene had moeten achterblijven. Deze ruimhartigheid tegenover het Nederlandse staatshoofd was beter dan de commotie die ontstond over de communie van prinses Juliana bij het huwelijk van haar kleinzoon. Voor het eerst sinds lange tijd zag ik een massabijeenkomst met oprechte rouw. Hussein is niet te vergelijken met Lady Di. Viervijfde van de Jordaniërs kende geen ander staatshoofd dan hij. Zijn diplomatieke en communicatieve gaven waren een goudmijn voor de nog geen 4,5 miljoen inwoners van zijn zwakke woestijnstaatje. Buitenlandse subsidies stromen binnen, nog steeds. Hij had er ook een fundamentalistisch fort van kunnen maken. Nu was zijn begrafenis een samenkomst van staatshoofden en regeringsleiders, van president Clinton tot de Iraakse vice- premier. De Syrische president Assad omhelsde Husseins troonopvolger uitgebreid. Terecht dat Nederland 2 en RTL5 dit politiek belangrijke evenement integraal uitzonden.

Weinig regeringsleiders zijn zo getalenteerd voor televisie als Hussein was. De koning had beeldcharisma. Perfect Engels en altijd die glimlachende welwillendheid voor de interviewer. Ik heb gezien hoe hij de harten stal van de Amerikaanse kijkers, zodat het zuinige Congres telkens weer geld overmaakte naar Amman. Hij bleef onmisbaar voor Washington, zelfs nadat hij tijdens de Golfoorlog zijn buur Saddam had gesteund. Wat een virtuoos.

Ook Clinton heeft zo'n licht sentimentele blik, waarbij de tranen hem bijna in de ogen wellen maar het lijkt gespeeld. Bij Hussein kwamen de tranen soms echt en dan dacht je aan Grote Gevoelens en Diepe Ervaring. Iemand die ondanks de vernederingen dapper overeind bleef. Hij had een emotionele stem. Wijlen premier Rabin was ook een gevoelige macho. Netanyahu haalt het daar niet bij. Ik zag hem gisteren in archiefbeelden tegelijk verbaasd en jaloers toekijken toen Hussein op zijn hurken Israelische ouders condoleerde met het verlies van hun kinderen bij een schietpartij aan de Jordaanse grens.

Zoveel talent voor televisie is uitzonderlijk, zeker in het Midden-Oosten. Daar zijn veel autocraten die alleen kunnen optreden bij strak geregisseerde bijeenkomsten. Hun macht steunt meer op angst dan op sympathie. Hussein maakte zelfs zijn kanker meteen openbaar en daarmee ging hij verder dan veel westerse leiders. ,,Niemand is onoverwinnelijk en niemand heeft het eeuwige leven. De mensen moeten op alle mogelijkheden zijn voorbereid'', verklaarde hij in zijn laatste interview voor CNN met Christiane Amanpour. Hij had zich na zijn eerste chemokuur laten kaal scheren en weigerde een hoed of hoofddoek te dragen, zei hij. Nova zond dat gesprek gisteren nog eens uit. Hij zei dat hij herinnerd wilde worden als de man die zijn vijanden tot ,,zijn kudde en verantwoordelijkheid rekende, net zo goed als degenen die loyaal met hem waren''. Over Netanyahu: ,,Wat voor alternatief heeft hij, behalve nog meer ellende als deze situatie blijft voortduren?''. En dan weer die tegelijk empathische en gepijnigde glimlach met toegeknepen ogen die de kijkers voor hem de den vallen.