NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

FRITS ABRAHAMS
Zou Het Groot Dictee der Nederlandse Taal de ideale strategie zijn om 'de boekenwurm als een feniks uit zijn as te laten verrijzen'? Ik vrees van niet. Dat dictee mag voor een avond een leuk gezelschapsspelletje zijn, je houdt er als taalliefhebber, juist als taalliefhebber, altijd weer een kater aan over.

En dat zeg ik niet als slechte verliezer, want in mijn geval viel de schade ditmaal nogal mee: 23 fouten (vorig jaar 28). Je doet mee omdat je competitiegeest erdoor wordt aangesproken, maar je gelooft eigenlijk allang niet meer in deze pontificale vertoning op tv die als maskerade dient voor zinloze aanslagen op de taal.

De laatste aanslag dateert van 1995 toen door de deskundigen een nieuwe woordenlijst van de Nederlandse taal werd samengesteld. Er is toen zelfs bij de gehoorzaamste taalgebruikers iets geknakt. Ik spreek nog steeds docenten Nederlands en journalistiek die niet van plan zijn de nieuwste veranderingen erin te hameren. Hun houding tegenover hun pupillen is er een van grote gelatenheid: ziemaar, het is toch allemaal willekeur.

Het komt vooral door ruggengraat, vermoed ik. Die verandering heeft ons de zinloosheid van de hele onderneming voorgoed ingescherpt. Je besefte dat je iemand zonder ruggegraat was als je zo laf was deze vreselijke vernieling voor je rekening te nemen. Je begon je een taalcollaborateur te voelen als je je aan de nieuwe regels hield.

Gisteravond werd het bankroet van de jongste wijzigingen ondubbelzinnig aangetoond. Vorig jaar maakten de deelnemers gemiddeld 27 fouten, reden voor jury-voorzitter Hella Haasse om toen van 'een catastrofaal resultaat, een absoluut dieptepunt' te spreken. Nu werden er gemiddeld 29 fouten gemaakt en moest Haasse constateren: ,,De fouten zaten vooral in de nieuwigheden van het Groene Boekje, men is slachtoffer van de nieuwe spelling.''

Kortom, die recente veranderingen hebben het er alleen maar erger op gemaakt. Wat bedoeld was als een vereenvoudiging, is uitgepakt als een versplintering van ieders woordbeeld. Niemand - een groepje spellingszonderlingen van meestal Vlaamse origine daargelaten - voelt zich nog ergens zeker van. Je begint aan de eenvoudigste woorden te twijfelen. Electronica of elektronica, produkt of product, hartenkreet of hartekreet, statenloos of stateloos - je weet het niet meer, opzoeken dus maar. Als je tegenwoordig geen Groen Boekje meer bij de hand hebt, maak je in de eenvoudigste tekst van enige lengte minstens tien fouten.

Zo besefte ik gisteren voor het eerst dat een woord als 'toeëigenen' dat ik mijn hele leven foutloos heb gespeld, nu opeens een foeilelijk streepje bevat: 'toe-eigenen'. 'Prakkizeren': óók verkracht.

De Nederlandse taal is definitief in handen geraakt van muggenziftende taalslechteriken, gewichtige, in lelijke hawaïhemden gehulde dorknopers die zich heden ten dage naar hartelust vermeien in het opdissen van onzinnige dictees, waarmee de hartenkreten van de echte taalliefhebbers worden gesmoord.

Gelukkig mocht Liesbeth Koenen tevoren in B&W nog even de zweep leggen over de ruggen van deze schoolmeesters. ,,Als taalkundige word je er bedroefd van'', zei ze. ,,Het gaat altijd weer over de minst interessante kant van de taal, de spelling. En het Groot Dictee is voor veel mensen geen geintje, het is ook bangmakerij: wie niet kan spellen, telt niet mee.''

Prof. Van den Toorn, adviseur bij de wijzigingen van 1995, verdedigde in deze uitzending inconsequenties als 'kattenstaart-kattekruid' als volgt: ,,Dat komt van de overheid.''

Hoe maken we aan deze onzin een einde?

Ik stel voor dat alle Nederlandse en Vlaamse schrijvers van enige betekenis tot een boycot besluiten. Wie de taal liefheeft, neemt geen zitting meer in de jury van het Groot Dictee, laat staan in het schoolklasje van Philip Freriks. Laat de uitzending voortaan maar door Joop van den Ende opknappen: die zal Hans van Willigenburg nog vaker in beeld brengen dan gisteren al het geval was, Ron Brandsteder als vervanger van Freriks voorstellen en Henk van der Meyden op de troon van Hella Haasse zetten. Dan pas wordt het écht GEZELLIG.