Door onze correspondent BEN VAN DER VELDEN
BRUSSEL, 1 MEI. Als voorzitter van de Europese Unie heeft minister Van
Mierlo gisteren de ministers van Buitenlandse Zaken opgeroepen tot nader
order toch geen ambassadeurs naar Teheran terug te sturen. Van Mierlo
zei dit nadat het Iraanse leiderschap had laten weten geen prijs te
stellen op terugkeer van de Duitse en Deense ambassadeur. Daarmee kwam
gisteren alweer een eind aan de dinsdag moeizaam bereikte eensgezinde
positie van de Europese ministers van Buitenlandse Zaken tegenover Iran.
Dinsdag besloten de EU-ministers juist hun ambassadeurs wel naar Iran te
laten terugkeren. Dezen waren drie weken eerder voor overleg naar de
Europese hoofdsteden teruggeroepen in reactie op de uitspraak van een
Duitse rechtbank, die het leiderschap in Teheran verantwoordelijk stelde
voor de moorden op vier Iraanse Koerden in Berlijn in 1992.
De Italiaanse ambassadeur was dinsdagavond meteen al naar Teheran teruggekeerd, nog voor de Iraanse reactie bekend werd. De Franse ambassadeur was onderweg richting Iran; hij wacht in Dubai op instructies. De Nederlandse ambassadeur, die dinsdag klaar stond om naar Teheran te vertrekken, heeft zijn koffers in Nederland weer uitgepakt.
Van Mierlo besloot gisteren om terug te komen van het eerdere besluit om de Europese ambassadeurs naar Iran te laten vertrekken, nadat Duitsland had gemeld dat de Duitse ambassadeur in Teheran niet welkom bleek te zijn. De Iraanse autoriteiten hebben dit aan de Duitse zaakgelastigde in Teheran gemeld. Zij hebben gisteren ook laten weten dat ze voorlopig de Deense ambassadeur niet terug willen zien.
Van Mierlo heeft de Iraanse zaakgelastigde in Den Haag vandaag op zijn ministerie ontboden om uitleg te krijgen over de Iraanse opstelling. Hij wil de Iraanse diplomaat duidelijk maken dat de politiek van de Europese Unie ten opzichte van Iran gesteund wordt door alle EU-lidstaten en dat de EU niet zal aanvaarden dat Iran arbitraire maatregelen neemt tegen enkele lidstaten wegens een beleid dat door alle EU-landen wordt gesteund.
Overeenstemming over een eensgezind beleid ten opzichte van Iran kwam dinsdag slechts tot stand nadat was afgezien van harde maatregelen die commerciële belangen van Europese landen in gevaar zouden kunnen brengen. Na de uitspraak in het zogeheten Mykonosproces besloten de EU-lidstaten uit solidariteit met Duitsland hun ambassadeurs terug te roepen. Dinsdag kwamen de ministers van Buitenlandse Zaken overeen dat de ambassadeurs toch weer naar Iran konden terugkeren.
Maar zij besloten de kritische dialoog met Iran, die gaat over zaken als terrorisme, rechten van de mens en nucleaire en chemische wapens voorlopig op te schorten. Bovendien kondigden zij aan dat er geen officiële ministeriële bezoeken over en weer meer zouden plaatshebben. Die maatregel bood volgens sommige EU-lidstaten echter de mogelijkheid om werk- en privé-bezoeken van Iraanse en Europese ministers over en weer gewoon door te laten gaan.
Iran reageerde op het EU-besluit met de mededeling dat sommige Europese ambassadeurs voorlopig niet welkom zijn in Teheran. Met name werden de Duitse en Deense ambassadeur genoemd. Denemarken heeft dinsdag gepleit voor harde sancties tegen Iran. Tot zover onze correspondent.
De Iraanse president Rafsanjani verweet de ministers van de EU gisteren ,,kinderachtige spelletjes''. Volgens hem kan er van opschorting van de kritische dialoog geen sprake zijn, omdat Iran deze dialoog allang heeft afgebroken. Iran wenst volgens hem in het geheel geen kritische dialoog meer. ,,Zij (de EU-landen) hebben een klimaat van chantage en propaganda geschapen tegen Iran en als koppige kinderen gereageerd'', aldus Rafsanjani. ,,Na al deze chantage'' zijn de EU-landen ,,zich gaan schamen, en hebben ze alles teruggedraaid, wat de werkelijke macht van Iran bewijst''.
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft Iran gisteren opnieuw aangeduid als voornaamste sponsor van internationaal terrorisme in 1996. Volgens het jaarlijks uitkomende rapport 'Patronen van wereldterrorisme' was Iran in dat jaar ,,betrokken bij het beramen en uitvoeren van terroristische acties door zijn eigen agenten en anderen, zoals het Libanese Hezbollah, en is het bekende terroristische groepen blijven financieren en opleiden''. Volgens een woordvoerder van het State Department heeft Iran sinds 1990 meer dan 50 dissidenten in het buitenland laten vermoorden. Iran staat al jarenlang op de Amerikaanse lijst van steunpilaren van internationaal terrorisme. Daarop staat het gezelschap van zes andere landen: Noord-Korea, Cuba, Syrië, Soedan, Libië en Irak. (Reuter, AFP)
1 MEI 1997
Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.