NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door GUIDO DE VRIES
Boer Jan Wiersema doet zijn verhaal op het kerkhof van Godlinze in Groningen. Hij wijst op de van 1570 daterende grafzerk van een voorvader, die ook landbouwer was. ,,Mijn hele voorgeslacht kwam hier uit het Hogeland en was boer. Dat was toen geen adel, maar een soort landeigenaar, die bepaalde voorrechten had'', legt hij uit. In de ruim vierhonderd jaar die volgden, beleefde zijn familie naar zijn zeggen ,,ups en downs'', maar thans staat het er financieel heel beroerd voor met de Wiersema's. Zoals met zo veel boeren in den lande: duizenden bedrijven zijn de laatste decennia, als gevolg van de (politieke) problemen in de landbouw, in nood geraakt en verdwenen.

Het wel en wee van de Wiersema's is vanavond te zien in Alle kruimels is brood, een aardig dubbelportret van twee generaties boeren, dat in 1996 is gemaakt door Ati Dijckmeester. Het is een co-produktie van de Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen en het Steunpunt Landelijke Boerinnen Belangen. De Wiersema's hebben dertig koeien en 45 hectare land, dat ze milieu-vriendelijk bewerken. Vroeger leefde één gezin Wiersema van dat bedrijf, nu drie. Want de zoons Martin en Okke zijn - overigens tot vreugde van hun ouders - op dezelfde onderneming boer geworden.

Het was een bewuste keuze, maar ook een moeilijke. Wat bezielde die Wiersema's toch? Ze hebben het niet gemakkelijk, maar ze stralen vreugde uit. ,,Het is gedeelde armoede'', lacht moeder Martie. ,,Je kunt geen rare dingen doen'', voegt zoon Martin daar aan toe. ,,We hebben een redelijk minimum inkomen. Maar de auto rijden we deels van de zaak, de melk hebben we zelf, aardappels komen uit de eigen tuin en voor het vlees laten we af en toe een koe slachten. Zo moet je dat een beetje zien. Alle kruimels is brood.''

De tweede familie in Alle kruimels is brood, de Hogendoorns, teelt fruit in de Flevopolder. Dik en Hannie Hoogendoorn, die hun onderneming veertig jaar geleden begonnen, wilden twee jaar geleden stoppen en kochten een huis in Dronten. Maar Dik kon het niet aanzien dat ,,die jonge boomgaard zou worden gerooid''. Hij zette zijn woning te koop en betrok een caravan bij ,,de zaak'', die intussen werd geleid door zoon Gijs en diens vrouw Annet. Hun verhaal wekt medelijden op. Vader Hoogendoorn: ,,Een jaar na de verkoop van ons huis was het geld al weer op en moesten we weer lenen.''

Een vorstjaar, nog een vorstjaar - toen eindelijk een jaar met een topoogst. Maar door de overproduktie brachten de appels heel weinig op. De familie zit in de knoei, zoals duizenden boeren, ondanks de mooie politieke praatjes van Den Haag en Brussel. Zoon Gijs: ,,We staan er redelijk gemiddeld voor, oftewel heel slecht.'' Zijn vrouw Annet: ,,Maar als je straks stopt, kom je dan met of zonder schuld weg?'' Alle kruimels is brood onthult het nog niet, maar de Hoogendoorns houden ermee op, zo is pas bekend geworden. De Wiersema's piekeren daar niet over. Bij het zien van de eerste beelden van de documentaire was dat al duidelijk. Die ouwe Wiersema met zijn vastberaden kop, zijn doortastende vrouw en zoons, die krijg je niet kapot. Nooit. ,,Liever armoede lijden op de boerderij, dan doodongelukkig in de fabriek'' zegt Jan Wiersema aan het einde van het gesprek, op het kerkhof van Godlinze.

Alle kruimels is brood, RVU, Ned.3, 21.02u.