R A D I O & T E L E V I S I E
|
NIEUWSSELECTIE Televisie
|
O O G I N O O G :
De bejaarde als 'tv-onderwerp'
Door FRITS ABRAHAMS
Sinds ik dagelijks het tv-aanbod op de voet volg, heb ik een eindeloze stroom documentaires over dit onderwerp zien passeren. Wie graag wil weten hoe het eraan zal toegaan als hij op zijn drieëntachtigste in zo'n tehuis wordt opgenomen, die mag al deze indringende sfeerreportages niet missen. Ik kan het inmiddels dromen. De vrolijk voortzoevende rolstoel, de goedgeluimde verpleegsters die je zingend een wasbeurt geven, de bloeiende conversatie met de parkiet. Als je zó'n documentaire ziet, is het meestal een uit de subsidieruif gesponsord product. Je hebt ook de onafhankelijke reportages, gemaakt door gezonde, jonge documentaristen. Zij willen de kijker graag inscherpen dat hij zich geen enkele illusie moet maken over zijn toekomst. In zulke films zie je bejaarden verweesd voor zich uitkijken in troosteloze zaaltjes die gemeenschapsruimten worden genoemd, hoewel de drang tot het hebben van gemeenschap, van welke aard dan ook, allang vervlogen is. Een verpleger probeert een bordje klef voedsel bij een hevig protesterende bewoner naar binnen te werken, een andere bewoner vraagt waarom zijn vrouw, die al tien jaar dood is, vanmiddag niet op bezoek is gekomen. Ergens op een gang opent een meneer die vroeger misschien procureur-generaal was, of adviseur van de koningin, zijn gulp om te plassen. Halverwege de documentaire komt de directeur van het verpleeghuis opdraven. Hij vertelt ons dat hij met een belachelijk krap budget moet werken, waardoor er een nijpend personeeelsgebrek is. Als hij de tijd krijgt om zijn verhaal af te ronden - wat gelukkig vaak nog net voorkomen wordt - weten we wat ons voorland als bejaarde is: een tehuis waarin we zelf voor ons natje en droogje (en dat van de parkiet) moeten zorgen. Over dertig jaar is er nergens meer een verpleegkundige te bekennen. Allemaal wegbezuinigd. Een reportage van de laatste soort werd gisteravond uitgezonden door de NCRV. Not my home heette deze documentaire van Canadese makelij. Het leerzame van de film was dat de problemen van verpleeghuizen in de westerse wereld kennelijk een universeel karakter hebben. Eenzaamheid, en een gebrek aan personeel om die eenzaamheid enigszins te verlichten - daar draaide het allemaal om. Een verpleegster zei uit de grond van haar hart dat ze hoopte nooit zelf in zo'n tehuis te belanden. ,,En ik weet zeker dat alle personeelsleden er zo over denken.'' Wie er in ieder geval zo over dacht, was een tv-criticus in het verre Nederland. Sterker nog, hij nam zich heilig voor nooit meer als tv-kijker naar zo'n tehuis verbannen te worden. Genoeg is genoeg. Tegen de tijd dat meneer Parkinson en mevrouw Dementia langskomen, zien we wel verder. Het lastige is alleen dat bejaardenoorden niet alleen bij tv-makers een favoriete stek zijn. De Canadese bejaarden brandden nog na op mijn netvlies, toen ik overschakelde naar Den Haag Vandaag waar we Jaap de Hoop Scheffer een werkbezoek aan Zuid-Limburg zagen brengen. Waar dacht u dat hij heenging, als door een cynische magneet aangetrokken? Naar een bejaardenhuis. De (misschien) beoogde CDA-lijsttrekker wilde zich graag van zijn sociale kant laten zien en schoof aan in de gemeenschapsruimte. De tv-camera mocht mee, want het zou jammer zijn als de rest van het land de sociale kant van Jaap de Hoop Scheffer moest missen. De Hoop Scheffer keek de oudjes opgeruimd aan. Hij wilde graag weten hoe ze het maakten. ,,Wie wil de aftrap doen?'' vroeg hij. Jaap de Hoop Scheffer gaat als politicus doen wat God verzuimd heeft: ons een heerlijke oude dag bezorgen.
|
NRC Webpagina's
18 MAART 1997
|
Bovenkant pagina |