NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door FRITS ABRAHAMS
De Belgen lijken trotser op hun literatuurprijzen dan de Nederlanders. Komende zaterdag wordt in Brussel de jaarlijkse 'De Gouden Uil' uitgereikt (in twee categorieën: fictie en non-fictie), en er zijn de afgelopen week al twee uur aan de genomineerde boeken gewijd door de BRTN. Kom daar in Nederland eens om. Daar zie je eerst hoe de genomineerden thuis overvallen worden door een pedante jongen met een draaiende camera. Een poosje later krijgt de prijsuitreiking haar beslag tijdens een chaotische bijeenkomst, waarop Maartje van Weegen aan de winnaar vraagt wat hij precies met het geld gaat doen. Hoe de prijs heet ben je als kijker inmiddels glad vergeten: was het de AKO, de Libris, of hebben ze weer iets anders verzonnen?

Het enige wat de Belgen op dit gebied nog moeten leren, is er iets meeslepender televisie van te maken. Wat de Nederlanders aan ernst en toewijding te weinig hebben, hebben zij te veel. Uit ervaring weet ik dat je een hart, zo stug als een boekenkaft, moet hebben, om al die BRTN-uitzendingen uit te zitten.

Het was deze week niet anders. Er werd twee uur lang met de juryleden gedelibereerd over de genomineerde boeken. Juist omdat de jury al een consensus heeft bereikt, zit je dus al die tijd te kijken naar mensen die het met elkaar eens zijn - althans, moeten doen alsof. Bovendien mogen ze niet het achterste van hun tong laten zien, want de namen van de winnaars moeten tot zaterdag geheim blijven (wat natuurlijk niet lukte - ik zal ze straks onthullen).

De enige spannende momenten ontstonden toen een buitenstaander plompverloren kwam meedelen dat hij er geen barst aan had gevonden. Dat gebeurde gisteren, op het hilarische af, met een fotograaf die als leek zijn zegje mocht doen over 'Verborgen gebreken' van Renate Dorrestein. Daar zat die arme man tegenover dat legertje van professionals, die in hun pompeuze recensententaal wéér een boek de literaire hemel hadden ingeprezen.

,,Ik geloof dat boek niet'', zei de man. ,,Ik kan geen moment in de personages geloven. Het is allemaal zo gezocht.''

,,De interne compositie is op een mooie manier ontwikkeld'', probeerde het jurylid Jos Borré.

,,Het boek overtuigt mij totaal niet'', zei de man koppig.

,,U staat tegenover vijf mensen'', zei presentatrice Betty Mellaerts.

,,Het zal wel'', zei de man, ,,maar ik had liever gehad dat ik een mooi boek van u had gekregen.''

Zijn dwarse, onmodieuze gedrag bracht me op de gedachte dat het nog niet zo gek zou zijn voortaan in elke literaire jury minstens één totale buitenstaander te benoemen. Hij of zij moet wel van lezen houden - maar dat is dan ook het enige.

In het VPRO-boekenprogramma van Michaël Zeeman vervult Maarten van Rossem die rol van de geïnteresseerde buitenstaander. Hij doet dat nog steeds met verve. Voor mij als kijker is het altijd even een teleurstelling als hij er niet bij is. Ik vermoed dat hij het literaire establishment inmiddels danig op de zenuwen begint te werken met zijn ongezouten oordelen, waarmee hij geen enkele reputatie ontziet. Het zij zo. Voor een stimulerende discussie over literatuur zijn eigenzinnige types als Van Rossem onontbeerlijk.

Deze week riep hij verbouwereerd uit: ,,Maar Ieme, dit is toch een totáál mislukt boek!'' Hij bedoelde de nieuwe roman van Andreas Burnier en hij wendde zich tot forumgenote Ieme van der Poel.

,,Wat ik zo prettig vind aan dit boek...'' zei Van der Poel.

,,Préttig...'' zei Van Rossem.

Waarna de remmen voldoende los waren voor een animerend uurtje. Ik ben u nog de winnaars van 'De Gouden Uil' schuldig. De juryleden probeerden dan wel het achterste van hun tong te verbergen, maar hun ogen spraken boekdelen. Mijn conclusie: het worden Elsbeth Etty (non-fictie) en A.F.Th. van der Heijden (fictie).