NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door FRITS ABRAHAMS
Hoe komt iemand bij de politierechter terecht? Dat was gisteren om twee redenen actueel. Eerst zagen we Ajacied Winston Bogarde een bijna perfecte demonstratie geven van een getergde burger, die op het punt staat een andere burger (een persfotograaf) een oplawaai te geven. Als collega John Veldman er niet tussen was gesprongen, hadden we ook Bogarde binnenkort bij de Amsterdamse politierechter mogen verwelkomen: na Kluivert de tweede Ajacied.

,,Voelt u voor een werkstraf, meneer Bogarde?'' had de rechter gevraagd.

,,Rot effe op man'', was het niet ondenkbare antwoord geweest.

,,Dat wordt dan het maximum aantal uren dienstverlening: 160 uur.'' ,,Je ouwe moer, zul je bedoelen.''

,,Te vervullen vanaf de reservebank.''

Politierechters mogen creatieve oplossingen bedenken. Dat zal SBS ons de komende weken proberen te laten zien in een nieuwe, 4-delige serie, De politierechter, vervaardigd door het productiebedrijf van Pieter Storms.

De eerste aflevering kon nog niet helemaal overtuigen. Het is voor de audiovisuele media dan ook geen gemakkelijk onderwerp. Het drama in de rechtszaal is doorgaans geen spannende eenakter die je sec kunt weergeven. Het is vaak een slepende, saaie gebeurtenis waarvan de dramatische dimensie alleen zichtbaar kan worden door een scherpe selectie van de kenmerkende momenten. Tegelijk mag het verband tussen die momenten niet verloren gaan. Dat vergt ruimte (in de krant) en lengte (op film). Daarom vond ik de keus van SBS om drie gevallen in een half uurtje te behandelen, niet gelukkig. Twee zou beter zijn, één het best. De kijker krijgt nu geen tijd om zich te identificeren met een geval. SBS probeerde iets aan de gebeurtenis toe te voegen door middel van interviewtjes met dader en slachtoffer. Daar is niets op tegen, maar het gaat - door de geringe lengte van elke aflevering - ten koste van datgene waar het om draait: het drama in de rechtszaal. Als SBS zich op één geval zou concentreren - inclusief commentaren van andere betrokkenen, zoals rechters en officieren - zou een veel overtuigender mini-documentaire kunnen ontstaan.

In haar 13-delige serie Toren E - over het werk van de kantonrechter - slaagt Veronica daar tot dusver beter in. Het aardige van die serie is dat je de kantonrechter uitgebreid hoort filosoferen over zijn zaken. Laatst hoorde ik een kantonrechter zelfs verzaligd zeggen: ,,Dit heeft alle ingrediënten om een sjeuïge zaak te worden.''

Dat is, hoe dan ook, het interessante van dergelijke series: ze tonen aan dat er op het gebied van de openbaarheid van rechtszittingen veel aan het veranderen is. De zittingen zijn in beginsel openbaar, maar rechters kunnen tv-camera's weren. Zij zullen daar vooral toe overgaan als de privacy van verdachten en slachtoffers in gevaar komt.

Ik heb daarom lange tijd gedacht dat uitzending van rechtszaken in Nederland een utopie zou blijven: de verdachten zouden, als de dood voor stigmatisering, wel iedere medewerking blijven weigeren. De rechter kan dan tóch camera's toelaten - alleen hij bepaalt dat - maar wil hij zittingen met verdachten die de hele tijd een krant voor hun gezicht houden?

Het eigenaardige feit doet zich echter voor dat steeds meer verdachten geen bezwaar tegen schending van hun privacy lijken te hebben. In Amerika zijn al interviews te zien met de zwaarste moordenaars en verkrachters. De KRO zond een poosje geleden beelden in de rechtszaal uit van de Groningse ziekenverzorgster Martha. Ook SBS had drie verdachten - iemand die mishandeld had, een inbreker en een dronken rijdster - tot volledige openbaarheid bereid gevonden. Het lijkt me een nogal lichtzinnige beslissing van die mensen, maar dat is hún zaak.

In de NCRV-serie over tbs zat gisteravond een aanrander. Hij wilde niet herkenbaar in beeld, maar zijn moeder mochten we wél zien. Tja.