NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
'Ze zijn vaak wel een beetje treurig uitgevallen'', zegt Marina Blok, een van de dramaturgen van de NPS die de serie korte films Novellen hebben opgezet. Deel drie Wolkenfabriek geschreven door Arthur Japin en geregisseerd door Ineke Smits, is van die algemene treurigheid een mooi voorbeeld. De alleenstaande vader, die zijn dochtertje vertelt dat hij wonderen gaat verrichten, maar in werkelijkheid een hoer bezoekt, is echter ook heel mooi en dromerig.

Die dromerigheid was de bedoeling toen Novellen werd opgezet. Novellen is bedoeld als een vervolg op het NPS-projekt Galerij. Van beide series is de bedoeling nieuw talent en expertise voor televisie te ontwikkelen - een van de 'opvoedende' taken die aan de NPS, als publieke omroeporganisatie zonder leden zijn toebedeeld. In Galerij werd aan de deelnemers een duidelijk kader aangegeven, waarbinnen de handeling zich moest voltrekken - een galerijflat.

Novellen richtte zich in aanleg op het aantrekken van schrijvers van een origineel plot en scenario, in kringen van auteurs die gewoonlijk niet voor televisie werken, maar in bijvoorbeeld toneelgezelschappen. De belangstelling van schrijvers voor het projekt was groot, vertelt Tonny van Velzen, eveneens dramaturge bij de NPS. ,,Vooral in de theater is het vroegere dédain tegen televisie aan het verdwijnen. Camera-opleiding is tegenwoordig een onderdeel van toneelopleidingen. Veel gezelschappen werken tegenwoordig met videocamera's bij hun repetities, of hebben zelfs een aparte video-afdeling voor registraties''.

Van de 29 regisseurs waarmee het projekt startte, bleven er tenslotte acht over. De mate waarin die, eenmaal geconfronteerd met de regisseur van hun film, begeleiding nodig hadden, verschilde, vertellen Blok en Van Velzen. ,,Schrijvers zijn vaak overdonderd door de regisseur, wanneer die vertelt wat hij van plan is te doen met hun idee. Aan de andere kant heb je ook auteurs, die menen dat ze het bij een korte synopsis konden laten. Dat was nadrukkelijk niet de bedoeling. Van Velzen: ,,Onze opzet was juist een 'herschrijftraditie' te instigeren, waarin schrijver en regisseur samen de film maken. In het buitenland is het heel gewoon dat voor televisie scenario's vele malen worden herschreven en aangepast, in Nederland nog wat minder. Tv-drama is als een Christmas pudding - het ontstaat laag na laag. De tekst is bij de televisie niet heilig, minder heilig ook dan bij theater.''

Ofschoon er voor Novellen dus geen lokatie was voorgeschreven, kregen de auteurs wel een, enigszins vage, thematische opdracht. ,,Een chanson'' moest de film worden, en dromen of iets dergelijks moesten er een rol in spelen. ,,De bedoeling daarvan was om te breken met de wijd verspreide gedachte, dat tv-drama gelijk staat met realisme'', aldus Blok. Arthur Japin, schrijver van de maandag uit te zenden Wolkenfabriek, heeft bij het maken van zijn film niet veel twijfels gehad. De regisseur, wist hij, moest Ineke Smit worden, aan wie hij eens was voorgesteld en met wie hij een 'wonderbaarlijke' overeenkomst voelt. ,,Moeilijk te zeggen waaruit die bestaat - misschien is het dat we in dezelfde beelden denken''. Ook het verhaal van De Wolkenfabriek was er al: het komt voor in Japins al gepubliceerde verzameling 'Magonische verhalen', geschiedenissen gesitueerd in een denkbeeldig land.

Alleen de lengte van de films in het projekt Novellen kwam Japin net iets te kort voor. ,,Veertig minuten was beter geweest'', maar ja, dat is nu eenmaal geen gangbaar formaat bij televisie. Het moet 25 minuten zijn, of 52, of in uitzonderingsgevallen 87,5 minuten, zodat er onder toevoeging van station calls en reclameboodschappen handige blokken van respectievelijk een half uur, een uur en anderhalf uur ontstaan. Dramaturge Marina Blok, vond die duur voor Novellen achteraf bezien te kort: ,,Het is moeilijk om in 25 minuten een gevoel aan te snijden''.

De Wolkenfabriek. Maandagavond. Ned.3, 20.29-20.59u.