NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

NOEM HET MAAR een luxeprobleem waarmee minister van Financiën Gerrit Zalm worstelt. Burgers en bedrijven storten dit jaar ruim twee miljard gulden meer aan belastingen in de schatkist dan was geraamd. Deze meevaller - voor de belastingbetalers overigens eerder een tegenvaller - is te danken aan de voorzichtige uitgangspunten voor het begrotingsbeleid van het kabinet en aan de hogere economische groei in Nederland. Van iedere extra verdiende gulden gaan ongeveer twee kwartjes richting schatkist.

Tegelijkertijd slagen Zalm en het kabinet-Kok er in om de begrotingsdiscipline aan de uitgavenkant te handhaven. Eens temeer blijkt hoe verstandig het is geweest om in het regeerakkoord een uitgavenlijn vast te stellen. Aan die uitgavendiscipline is in vorige kabinetsperiodes wel eens minder strak de hand gehouden. Het effect is dat Nederland zich nu in een deugdzame spiraal van dalend financieringstekort en een dalende staatsschuld bevindt.

IN HET PARLEMENT begint een euforisch gevoel te ontstaan dat het genoeg is geweest met alle begrotingsdiscipline. Vrij plotseling duiken overal plannen op om weer eens wat extra's uit te geven. Zalm heeft inmiddels een lijstje gemaakt van honderdenzeven wensen die samen een slordige tien miljard gulden kosten. Het gaat om uiteenlopende plannen zoals meer tunnels bij de infrastructuur, extra geld voor kunstinstellingen, het kunstgebit terug in het ziekenfonds, eenmalige uitkeringen in het kader van de armoedebestrijding.

Het zal Zalm nog moeite kosten om in het verkiezingsjaar 1998 de straffe uitgavendiscipline in het kabinet en in het parlement te handhaven. De opstelling van de begroting voor 1998 zal waarschijnlijk de lastigste van deze kabinetsperiode worden. Niet omdat de pijn van de bezuinigingen verdeeld moet worden, maar omdat de natuurlijke neiging om meer uit te geven, beteugeld moet blijven. Dat is oproeien tegen de stroom van het politieke sentiment als alom de overtuiging postvat dat het geld met bakken in de schatkist stroomt.

VERZIN EEN LIST, moet de minister van Financiën gedacht hebben en hij werd op zijn wenken bediend. Kort geleden hebben de regeringsfracties zich geschaard achter een plan van het PvdA-Kamerlid Van Zijl om een spaarfonds voor de AOW te vormen. Begin volgende eeuw zullen de kosten van de AOW drastisch oplopen en daarom is het verstandig, aldus Van Zijl, om hiervoor tijdig te sparen. Een ander woord voor sparen is om schulden af te lossen en aanvankelijk koos het kabinet voor deze oplossing. Verlaging van de staatsschuld betekent immers lagere rentelasten en daardoor ontstaat financiële ruimte om de kosten van de vergrijzing op te vangen.

Maar tekortvermindering in een tijd van overvloed is politiek lastiger te verkopen dan geld apart zetten in een spaarpotje voor de bejaarden van straks. Daarom heeft Zalm het spaarplan van Van Zijl omarmd. Weliswaar maakt het financieel gesproken niets uit of wordt gespaard of bezuinigd, maar het oogt zoveel socialer. Bovendien wil de Kamer graag sparen voor de AOW. Aldus kunnen de belastingmeevallers worden veiliggesteld en blijft er minder ruimte voor extra uitgaven. Zo kan de begrotingsdiscipline standhouden met een vorm van optisch bedrog. Soms moet een minister van Financiën grote politieke inventiviteit tonen.