NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR FRITS ABRAHAMS
Het was in september het opzienbarende begin van het tv-seizoen voor Buitenhof: het interview met de toen net op plagiaat betrapte René Diekstra. De hoogleraar hield het tegen Paul Witteman nog op 'slordigheden'. Ook beloofde hij de kijkers dat hij zijn werk zou gaan controleren op meer sporen van plagiaat - hij was er zelfs al mee begonnnen.

Gisteren kwam de ontknoping met de publicatie van het vernietigende rapport van de commissie-Hofstee, maar Diekstra zélf kregen we nauwelijks te zien. Er waren alleen beelden van een korte verklaring voor een regionaal tv-station waarin hij opmerkte dat hem ,,ook ten onrechte fouten werden verweten''. Uit een andere uitzending leerden we dat van dat zelfonderzoek weinig terecht was gekomen. Toch moet dat niet zo moeilijk zijn met al die hem goedgezinde studenten - die willen vast wel een handje helpen bij het doorspitten van het complete oeuvre.

De onversneden verontwaardiging van deze studenten leverde de gedenkwaardigste plaatjes op van deze avond. Ze spraken over Diekstra alsof het een soort politieke dissident was, die met oneigenlijke argumenten van zijn zegenrijke intellectuele arbeid werd ontheven. Woorden als 'schande' en 'onvoorstelbaar' waren niet van de lucht.

In de tv-studio's van Netwerk en Nova verschenen respectievelijk de collega-hoogleraren R. Andeweg (Leiden) en P. Zandbergen (president van de Koninklijke Nederlandse Akademie der Wetenschappen). Bij Andeweg viel op hoeveel moeite hij had om te erkennen dat de journalistiek, te weten Vrij Nederland, de zaak boven water had gekregen. Hem werd de vraag gesteld waarom de universiteit zélf nooit iets had gemerkt en uitgezocht. Daar was geen beginnen aan, zei hij, en Vrij Nederland had een anonieme tipgever gehad.

Witteman deed in Nova met Zandbergen een poging de motieven van Diekstra te doorgronden. Was het de werkdruk, het geld, de roem? ,,Wetenschappers staan onder druk, ze moeten scoren'', bevestigde Zandbergen, maar hij voegde er aan toe dat ,,Diekstra misschien verslaafd was geraakt aan het succes, een soort weeffout in zijn karakter.''

Witteman wilde weten of de met Diekstra getroffen wachtgeldregeling wel een passende beloning is voor 'wetenschappelijk wangedrag'. Een voor de hand liggende vraag, maar Zandbergen reageerde met grote omzichtigheid, alsof hij zelf verantwoordelijk was voor de regeling. Iemand die diefstal pleegt in zijn eigen bedrijf krijgt toch ook geen twee jaar salaris mee, hield Witteman hem voor. Nee, zei Zandbergen, maar dan gaat het om materiële schade, niet om immateriële schade. Nou ja, gaf hij desgevraagd toe, dat maakte inderdaad niets uit, maar: ,,Een universiteit kan zeggen: er zijn andere argumenten om een handreiking te doen. Dat moet dan wel een beperkte handreiking zijn.''

Daarna op de video nog even naar een uitzending van Rondom tien over armoede in Nederland gekeken. Geen nieuwe feiten, maar de verhalen blijven triest en gênant. Bijstandsvrouwen die met vijf kinderen 150 gulden per week hebben om van te leven. Geen vlees, weinig fruit.

Iets voor een, niet al te beperkte, handreiking misschien?

T V   V O O R A F :

DOOR HESTER CARVALHO
Zanger/songschrijver Kris Kristofferson zei ooit over zijn collega Johnny Cash: 'He's a walking contradiction, partly truth and partly fiction'. In het portret De tweede jeugd van Johnny Cash, dat Loladamusica morgen uitzendt vraagt regisseur David Kleijwegt aan Cash wat Kristofferson daar toen mee bedoelde. De 64-jarige zanger antwoordt: ,,Hij gebruikte het woord 'fiction' omdat ik een verteller ben. Ik hou ervan verhalen op te dissen.'' Des te spijtiger is het dat Cash daar in het aan hem gewijde programma zo weinig de kans voor krijgt. De legendarische 'Man In Black' is een van de kleurrijkste nog levende figuren in de hedendaage popmuziek. Hij werd in de jaren vijftig beroemd als countryzanger en deed tournee's met Elvis Presley door de zuidelijke staten van de VS. In de jaren zestig had hij hits met het door zijn vrouw June Carter geschreven Ring Of Fire en het fantastische A Boy Named Sue. In diezelfde tijd schreef hij het nummer Bitter Tears, uit sympathie met het lot van de Native Americans, en haalde zich daarmee de woede op de hals van de Ku Klux Klan.

Tot het midden van de jaren tachtig bleef Cash min of meer productief, tot hij plotseling door zijn platenmaatschappij op straat werd gezet. Pas een paar jaar geleden werd hij 'herontdekt' door producer Rick Rubin, die hem, zoals Cash in de uitzending vertelt, een plaat wilde laten maken uitsluitend naar Cash' eigen smaak. Het resultaat van die samenwerking, het alom geprezen American Recordings (1994), was voor Cash 'een dream come true'. Hij kon eindelijk weer eens nummers kunnen spelen die híj wilde; op zíjn manier en hij had er nog succes mee ook. Het bijzondere aan American Recordings was onder meer dat Cash slechts begeleid werd door zijn eigen gitaarspel. Op de onlangs verschenen opvolger Unchained daarentegen, heeft Cash weer een voltallige band ingeschakeld (de Tom Petty Band). De reden hiervoor blijft in De tweede jeugd van Johnny Cash onbesproken. En zo blijven er meer onderwerpen liggen. Al duurt het programma maar een half uur, er had toch enige lijn in kunnen worden gebracht. Bovendien worden Cash' woorden steevast onderbroken door illustrerende filmbeelden: van katoenvelden als hij het over katoenplukken heeft en van een akoestisch solo-fragment als een akoestisch solo-nummer ter sprake komt. Dit soort visuele Pavlov-reacties dragen soms iets bij, maar op andere momenten hoor je liever nog een uitwijding van Cash zelf. Zo is het aardig hem te horen vertellen over zijn teleurstelling toen hij I Walk The Line (zijn eerste grote hit in 1956) voor het eerst op de radio hoorde (,,Ik had I Walk The Line bedoeld als een ballade, maar mijn producer Sam Philips had er toch een snel nummer van gemaakt. Ik ging er pas aan wennen toen het een hit werd''). Maar voordat zijn woorden goed en wel zijn doorgedrongen is er al weer een ander thema aan de beurt. Van de Sun-studio's in de jaren vijftig tot de huiskamer van Rick Rubin in de jaren negentig; van het katoenplukken in Cash' jeugd tot de recente samenwerking met Tom Petty - Cash en Kleijwegt razen door de geschiedenis.

Loladamusica, donderdag, Ned.3, 20.00-20.25u.