NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR FRITS ABRAHAMS
Misdaadprogramma's hoeven niet ranzig te zijn, op sensatie belust en het resultaat van een verdacht handeltje tussen advocatuur en journalistiek. Zo is interessante misdaadjournalistiek te zien in de BBC-serie Rough justice over juridische missers. Daarin wordt een controversiële zaak gereconstrueerd met nagespeelde scènes, waarin zeer goede acteurs het werkelijkheidsgehalte hoog opschroeven. Tussen die spelfragmenten door heeft de programmamaker zijn sobere commentaar gemonteerd.

De kijker voelt zich, als in een goede thriller, al snel meegezogen door de onderstroom van het dubbelzinnige feitenmateriaal. Heeft hij (zij) het gedaan of heeft hij het niet gedaan? Dat is altijd en eeuwig de kwestie, en ook een fascinerende kwestie als de feiten met de nodige objectiviteit worden gepresenteerd.

'De vrouw van de veearts' heette de aflevering van gisteren van Rough justice. Deze vrouw, Sandra James, wordt op 13 februari 1994 dood gevonden in het bed van haar slaapkamer. Haar bloed bevat de resten van barbituraten die gebruikt worden voor de verdoving van dieren. Bij de autopsie blijkt dat zij in een voet en een hand geïnjecteerd is. In haar maag worden sporen van een kalmerend middel gevonden.

Het wordt dus tijd voor een goed gesprek met haar man, de veearts Ryan James. Hij ontkent en blijft ontkennen - tot op de dag van vandaag. Kan hij een motief gehad hebben? Inderdaad. Ryan, inmiddels elf jaar getrouwd met Sandra, had een affaire met ene Catherine. Hij had zelfs even bij Catherine gewoond, maar was weer naar zijn vrouw en drie kinderen teruggekeerd. Volgens justitie deed hij dit alleen maar om haar te doden en vervolgens de levensverzekering te verzilveren.

Sandra had tegen haar vriendinnen in het dorp beweerd dat de affaire voorbij was. Het bleek niet waar te zijn. Sandra was een trotse vrouw, ze hield liever de schijn op dan dat ze iedereen de waarheid vertelde. Wat haar vriendinnen de laatste tijd opviel, was dat ze zo suf en afwezig kon zijn. Ze leed soms ronduit aan geheugenverlies.

In de twee dagen voor haar dood lag ze ziek te bed. Ryan beweerde dat ze niemand wilde ontvangen, zelfs geen dokter. Na haar dood wees iedereen, de politie voorop, in zijn richting. Hij zou haar met zijn spullen vergiftigd hebben. ,,A planned killing'', zei de openbare aanklager in de rechtszaal. En hij voegde er later aan toe: ,,Ik heb nog nooit zo'n gevoelloze man naar de gevangenis willen sturen. Het was voor u niet voldoende haar te doden, u moest ook nog haar nagedachtenis besmeuren.''

Daarmee doelde hij op James' bewering dat zijn vrouw zelfmoord gepleegd moest hebben. Het hielp James niet. Hij werd veroordeeld tot twintig jaar gevangenisstraf, welke straf bevestigd werd in hoger beroep. Rough justice haalde echter feiten boven water die de zelfmoord- these op zijn minst aannemelijk maken. Sandra had een testament laten opmaken waarin ze haar man niets naliet en de wens uitsprak dat haar broer voor de kinderen zou zorgen. Ook bleek dat ze vroeger voor depressies was behandeld. Bovendien had ze toegang tot de medicijnen van haar man. De injecties had ze zichzelf kunnen toedienen, daar hoefde je geen arts voor te zijn. De politie bleek trouwens een kardinale fout te hebben gemaakt: ze had de medicijnkast niet op vingerafdrukken van Sandra onderzocht.

Dan komt de apotheose. Op een dag bladert Catherine, die nu in het huis van Ryan woont, door een van zijn medische tijdschriften. Er valt een briefje uit, het blijkt een soort afscheidsboodschap te zijn van Sandra aan haar man, geschreven in de laatste week voor haar dood. Sandra wilde kennelijk wel dat dit briefje ooit gevonden zou worden, maar niet meteen. Wilde ze zó, over haar graf heen, haar man, die nog steeds gevangen zit, straffen voor zijn ontrouw? Rough justice bepleitte heropening van de zaak. Zou een televisieprogramma gerechtigheid kunnen bewerkstelligen? Het is bijna te mooi om waar te zijn.

T V   V O O R A F :

Brandstichter met edele motieven

DOOR MAX PAUMEN
Was Paul Schreurs gek toen hij in 1990 zeventien keer brand stichtte in het materieel van een zandwinningsbedrijf dat een deel van het kostbare natuurgebied het Jammerdal bij Venlo afgroef voor de aanleg van een rijksweg? Wie de heldere jongeman ziet in de Zembla-documentaire, komt maar moeilijk tot die conclusie.

Hoogstens dat hij een eenzame, misschien wat wereldvreemde figuur is die waarschijnlijk niet tot zijn daden was gekomen als hij van anderen steun had gekregen. ,,Ik trad zo extreem op omdat ik geen medestanders had'', zoals hij zegt in de documentaire. Een jongen bovendien die heel alleen het leed van de wereld torst. Waar anderen via overreding aan een vergadertafel de rampspoed poogden af te wenden, voegde hij de daad bij het woord. Was het immers niet ,,zijn'' natuurgebied aan de rand waarvan hij was geboren en getogen en nu naar de knoppen ging?

Zijn optreden was, zegt zijn vader die aan de documentaire een al even ontroerende bijdrage levert, een logisch gevolg van zijn aard: ,,Hij was er een beetje té mee bezig. Hij is een jongen die altijd al was geobsedeerd door kleinigheden'', waarmee hij bedoelt het kleine, het kwetsbare, het onverdedigde. Na een uitzending van Opsporing verzocht gaf Paul zichzelf aan. Hij kreeg 33 maanden gevangenisstraf waarvan elf voorwaardelijk. Verder werd hij verplicht tot het volgen van therapie in een psychiatrisch ziekenhuis. ,,Met de poging me gek te verklaren wilden ze mijn motieven onderuit halen'', zegt hij.

Jammerdal van Joost Seelen is een sympathieke documentaire met schitterende natuuropnames die het optreden van de jongeman alleen maar begrijpelijker maken. De vader is niet boos op zijn zoon. Maar hij is wel verdrietig. ,,Hij had het niet moeten doen, ook al meende hij het misschien wel goed.'' De aandoenlijke mengeling van vaderlijke afkeuring, meededogen en liefde ondanks alles is het treffende van de documentaire Jammerdal. Wat Paul voor een herhaling zal weerhouden is een nieuw verblijf in de gevangenis. Dat moet voor deze bosmens, die gewend was zuivere lucht te ademen in zijn Jammerdal, een hel zijn geweest. ,,Maar als het weer 1990 was zou ik het weer doen.''

Zembla: Jammerdal. Donderdag. Ned.3, 23.25-0.05u.