NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
Nu de kabelnetten van Nederland treuzelen bij het doorvoeren van hun digitalisering en pluspakketten, kunnen alleen nog de 52.000 Nederlanders met een apparatuur voor digitale schotelontvangst zich erop beroemen deel uit te maken van de avant-garde op media-gebied.

Het aantal is bekend gemaakt door het enige Nederlandse bedrijf dat zich bezig houdt met digitale satellietdiensten, Multichoice. Zij kunnen het weten, want zonder de hulp van Multichoice valt er voor een Nederlandse bezitter van een digitale satelliet-tuner weinig of niets te ontvangen. Wie echter een door Multichoice goedgekeurde tuner/decoder heeft gekocht, krijgt van het bedrijf een gratis decodeer-kaartje dat in het toestel wordt gestoken en de ontvangst van RTL4, RTL5, SBS6 en Veronica alsmede drie commerciële radiostations mogelijk maakt. Ongeveer de helft van de 52.000 mensen die zich tot nu toe bij Multichoice hebben gemeld als bezitter van een digitale satelliet-tuner, hebben belangstelling getoond voor de afname van de aanvullende diensten van Multichoice, aldus een woordvoerder van het bedrijf. De mogelijkheden bestaan tot nu toe uit een 'pluspakket'van 24,95 gulden per maand (dertien televisie- en veertig radiokanalen) en een zogeheten 'toppakket' dat ook nog drie film- en sportkanalen omvat. Daarnaast kan men zich apart nog op een porno-televisiestation abonneren. Eind dit jaar volgt de introductie van het 'Pulse movies on demand'-systeem, de eerste stap op weg naar zogeheten pay per view. De consument - die hiervoor eerst een modem moet kopen om zijn tuner-decoder op het telefoonnet aan te sluiten - kiest uit zeven speelfilms en betaalt daarvoor tussen 7,95 en 11,95 gulden per film, die automatisch van zijn rekening worden afgeschreven. Op den duur, zegt Multichoice, volgen meer radio en televisie, telebankieren, mogelijkheid tot het downloaden van spelletjes et cetera.

52.000 digitale tuner-decoders is veel in vergelijking met de andere Europese landen waar dit jaar een begin is gemaakt met digitale satelliet-uitzendingen voor de individuele consument. Alleen Frankrijk, met naar schatting 130.000 van deze apparaten, scoort hoger. Daarbij komt nog, dat in Frankrijk tot nu toe alleen betaalde satelliet-diensten, van de Canal+-dochter Canalsatellite beschikbaar waren. Twee andere digitale satelliet-paketten verschijnen binnenkort op de Franse markt: TPS en AB. In de twee andere landen waar digitale satelliettelevisie is geïntroduceerd, Duitsland en Italië, verloopt de introductie echter veel moeilijker. Naar verluidt zijn in beide landen nog maar enkele duizenden van deze apparaten afgezet, en blijft de belangstelling ernstig achter bij de verwachtingen van de exploitanten, DF1 in Duitsland en Telepiu in Italië. Multichoice vermoedt dat hun meeste Nederlandse klanten zich in niet-bekabelde gebieden bevinden, zoals dat in Nederland ook het geval is bij de meeste van de naar schatting 350.000 analoge installaties voor satelliet-ontvangst. Vermoedelijk gaat het dus in veel gevallen gaat om mensen die de sinds enkele maanden uitsluitend digitaal bschikbare commerciële zenders als RTL4 niet willen missen, eerder dan om de zogeheten early adapters, commercieel jargon voor dat deel van het publiek, dat er altijd vlug bij is om nieuwe techniek hun huis binnen te halen en dat een zekere zuigkracht kan uitoefenen op anderen.

Digitale satelliet-ontvangst biedt - tot nu toe - een aantal belangrijke nadelen ten opzichte van de gebruikelijke analoge. Wie nu in Nederland een bescheiden analoge apparatuur van ongeveer 800 gulden bezit, is toch al gauw verzekerd van de gratis ontvangst van ongeveer vijftig ongecodeerde televisiestations uit vele landen. De enige thans in Nederland bruikbare digitale tuner/decoder, de Pace DVR 501-G4 van 1595 gulden, biedt uitsluitend de mogelijkheid de stations te ontvangen die Multichoice voor de Nederlandse markt heeft ontsloten, en dat zijn die uit de genoemde pakketten. Weliswaar heeft Europa zich voor digitale satelliet-televisie verenigd op één technische standaard, DVB geheten. Maar elke tuner/decoder is voorzien van een geheugendeel, de zogeheten conditional acces module, dat in principe verbonden is aan één nationale programma-aanbieder. De programma-aanbieder 'voedt' bovendien - zonder dat de consument daar iets aan kan doen - de tuner/decoder met via de satelliet meegestuurde software. Een digitale tuner/decoder voor satelliet- ontvangst is derhalve een apparaat van een nu nog voor de consument geheel onbekend type: één waarvan de eigenschappen bij aankoop niet vaststaan, maar door derden worden bepaald en veranderd terwijl 'ie bij je in de kamer staat.

Ook Multichoice Nederland stuurt ijverig nieuwe software voor de 52.000 Nederlandse apparaten mee in zijn via de Astra-satelliet verspreide digitale signaal. Zo zullen binnenkort negen (gratis) digitale televisiesignalen van buitenlandse herkomst worden ontsloten (waaronder CNN), en er ook voor worden gezorgd dat voor de bezitters van een Pace DVR 501-G4 de mogelijkheid ontstaat teletekst te raadplegen. Anders dan bij analoge satelliet-televisie lijken de mogelijkheden om met digitaal over de Nederlandse grens te kijken echter zeer bescheiden te blijven: het hele systeem met de conditional acces module is juist ontworpen om dit tegen te gaan, aangezien auteursrechten ook in het verenigd Europa op nationale basis zijn georganiseerd, en programma-aanbieders dus meestal niet hun programma's aan klanten aan gene zijde van de nationale grens mogen verkopen. Een kleine groep Nederlandse early adaptors heeft deze nieuwe begrenzingen onlangs aan den lijve ondervonden. Zij hadden in Duitsland een digitale tuner/decoder van het merk Nokia gekocht om naar het Nederlandse Multichoice-pakket te kunnen kijken. De Duitse exploitant van digitale satelliet-televisie, DF1, subsidieert de aankoop van elk apparaat namelijk, zodat zo'n Duitse Nokia wel 400 gulden goedkoper uitvalt dan een Nederlandse Pace. Toen DF1 merkte dat ze bezig waren Nederlanders te subsidiëren, zonden ze software naar de Nokia's, die ze ongeschikt maakte er nog het Nederlandse Multichoice-pakket te mee ontvangen. Aangezien DF1 geen smart-cards verkoopt aan Nederlandse ingezetenen om er de Duitse programma's mee te ontvangen, staan deze Nokia's nu doelloos in enkele Nederlandse huiskamers - offers op het altaar van de digitale avant-garde.