NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S c h a k e l s

Door onze correspondent LOLKE VAN DER HEIDE
KIGALI, 22 NOV. Een onderzoeksteam onder leiding van de Amerikaanse generaal Edwin Smith is vandaag tot de conclusie gekomen dat het aantal vluchtelingen in Oost-Zaïre aanzienlijk lager is dan hulporganisaties tot nu toe volhouden.

Volgens betrouwbare bronnen op de Amerikaanse ambassade in de Rwandese hoofdstad Kigali verbindt Smith hieraan de conclusie dat het zenden van een multinationale vredesmacht niet nodig is. Publiekelijk wilde Smith niet verder gaan dan te zeggen dat een advies over het al dan niet sturen van een troepenmacht niet binnen zijn mandaat lag. [In de Duitse stad Stuttgart is vanochtend beraad begonnen over de vorm die een vredesmacht zou moeten aannemen. Canada, beoogd leider van een interventiemacht, heeft gisteren echter laten weten dat in Stuttgart, waar ongeveer 35 landen en enkele organisaties, waaronder de VN- vluchtelingenorganisatie UNHCR, aanwezig zijn, geen beslissing zal worden genomen. ,,Het is een bijeenkomst om naar alle factoren en alle opties te kijken, en nadien zal er een context zijn voor een beslissing'', aldus de Canadese minister van Buitenlandse Zaken, Lloyd Axworthy.

De Rwandese regering heeft eerder deze week gezegd een internationale militaire missie 'verdacht' te vinden en van 'geldverspilling' gesproken. Ook Rwanda betwist dat er nog een groot aantal vluchtelingen rondzwerft. Volgens Rwanda heeft het UNHCR in het verleden bewust het aantal opgeschroefd, om meer middelen te kunnen inzamelen. Generaal Smith staat aan het hoofd van het Humanitarian Assistance Survey Team (HAST), afkomstig uit het Europese militaire hoofdkwartier van de Amerikanen, dat de afgelopen week onderzoek verrichtte in Rwanda en Oost-Zaïre. Hij liet zich lovend uit over de terugkeer sinds vorige week vrijdag van naar schatting 500.000 vluchtelingen uit de noordelijke kampen naar Rwanda.

Smith en zijn team zijn op basis van hun onderzoek tot de conclusie gekomen dat de interne Rwandese situatie een week nadat de vluchtelingen uit de noordelijke kampen in Zaïre hun terugkeer naar Rwanda begonnen, zich zodanig heeft gestabiliseerd dat een militaire interventie uit het buitenland een gepasseerd station is, zo zeggen de bronnen op de Amerikaanse ambassade. Smith becijfert het aantal vluchtelingen dat uit de zuidelijke kampen in Oost-Zaïre nog onderweg is, op 175.000. De leden van radicale Hutu-milities en hun families zijn daarbij niet inbegrepen. Het team van Smith heeft volgens de Amerikaanse diplomaten onder andere gebruik gemaakt van satellietfoto's. De vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (UNHCR) gaat uit van 500.000 tot 700.000 vluchtelingen die nu nog onderweg zouden zijn.

Paul Stromberg, woordvoerder van het UNHCR in Kigali, zei vandaag in een reactie op de uitspraak van Smith vast te houden aan de cijfers van zijn organisatie. Stromberg blijft voorstander van het sturen van een multinationale troepenmacht. Een woordvoerder van een andere VN-organisatie, het Wereld Voedselprogramma (WFP), geeft toe dat de aantallen vluchtelingen speculatief zijn. In tegenstelling tot HAST baseren de hulporganisaties zich niet op satellietfoto's maar op 'inlichtingenwerk'. De WFP-man zei ook dat als er maar één kind in nood zou zijn een hulpoperatie gerechtvaardigd zou zijn.

Het team van generaal Smith vindt nu dat alleen het sturen van een klein contingent ongewapende militairen om mee te helpen aan de herintegratie van de honderdduizenden teruggekeerde Hutu-vluchtelingen nog tot de mogelijkheden behoort. De VS zeggen hiervoor 250 man logistiek personeel achter de hand te hebben die zouden worden verdeeld over Kigali, Entebbe (Oeganda) en Mombasa (Kenia). Dat zijn veel minder manschappen dan aanvankelijk in de bedoeling lag. Behalve de Amerikanen is ook een 26 man sterke onderzoeksmissie van het Canadese leger in Rwanda. De Canadezen hebben zich vooral met het voorbereiden van de infrastructuur van een eventuele hulpoperatie beziggehouden. Maar de Canadese commandant, John Turner, houdt er serieus rekening mee dat al zijn werk voor niets is geweest en dat zijn manschappen onverrichterzake zullen terugkeren. Onduidelijk is intussen in hoeverre generaal Edwin Smith zijn mening aan de vergaderende landen in Stuttgart zal ventileren. De Amerikaanse diplomaten in Kigali vrezen dat in Stuttgart vooral zal worden gekeken naar de politieke argumenten. ,,Een vredesmacht is als een oceaanstomer, die in één richting vaart en die je niet zomaar kunt omkeren'', aldus een van de diplomaten op de ambassade. Zij meent dat de Fransen op de brug van het schip staan en tegen elke prijs een vredesmacht naar Afrika willen sturen.