NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR FRITS ABRAHAMS
'De maatschappij is beter af zonder extremisten, maar er zijn wel mensen met idealisme nodig'', zei iemand gisteravond in De ronde van Witteman. Wie zou dat na deze boeiende uitzending willen ontkennen? Er zaten mensen in die de daad bij het goede voornemen hadden gevoegd en de wijde wereld in waren getrokken om hulp en troost te bieden. Wie aanleg had voor schuldgevoelens moest niet te lang naar dit programma kijken, want het gevaar bestond dat hij zichzelf na afloop terugvond als een slappe egoïst-in-een-leunstoel.

Gelukkig waren sommige gasten best bereid toe te geven dat het niet allemaal altruïsme was wat de klok sloeg. Zo was daar die indrukwekkende mevrouw die haar leven wijdde aan verwaarloosde kinderen en dieren. Het klonk larmoyanter dan het was. Die kinderen en dieren bracht ze onder haar dak samen met een bepaald doel: een kind kan zijn trauma beter overwinnen via de zorg voor het dier.

Deze mevrouw (waarom worden de namen trouwens niet even in beeld gebracht?) kon zonder zelfverheerlijking over haar motieven praten. ,,Ik voel me solidair met alles wat kwetsbaar is, en ik bescherm het kwetsbare in mezelf. Er zit dus ook een egoïstische kant aan.''

Er waren ook twee vrouwen bij die stukgelopen waren op hun idealisme. Een mevrouw had als vrijwilliger jarenlang dominee Hans Visser geholpen bij zijn hulpverlening aan junks in de Rotterdamse Pauluskerk. Ze had vertrouwen gehad in de junks, en telkens was ze er bedrogen en belogen afgekomen. Maar dat scheen haar niet het meest te hinderen, ze was er uiteindelijk om een andere reden mee opgehouden. Ze zag te veel jonge mensen kapotgaan, ze kon er niet meer van slapen. ,,De ergste groep waren de meisjes die ik stond op te maken voor ze gingen tippelen. Dan jankte ik: hoe kan ik het doen?''

De andere vrouw was verstrikt geraakt in het communistische geloof. Afkomstig uit een academisch milieu, was ze eerst in een fabriek gaan werken (,,ik was al blij als ik er één politieke discussie in de week kon voeren'') en vervolgens naar Nicaragua gegaan. Daar doofde het revolutionaire vuur voorgoed, toen ze zag hoe de Sandinisten hun tegenstanders monddood maakten. Twintig jaar later, en eindelijk afgestudeerd, praatte ze tegen haar omgeving nog steeds niet graag over haar verleden. ,,Dus dit is een openbare biecht?'' vroeg Witteman. Ze knikte: ,,Ik dacht: misschien moet ik maar eens met de billen bloot.'' Hier werd treffend de therapeutische functie tot uitdrukking gebracht die dergelijke praatprogramma's voor hun gasten kunnnen hebben. De enige arts in het gezelschap, een gepensioneerde chirurg die in de Derde Wereld werkte, leek dat niet nodig te hebben. Hij praatte nuchter en terughoudend over zijn werk. ,,Rwanda heeft mij het meest getroffen. Wat mensen elkaar kunnen aandoen, hoe ze elkaar doelgericht mismaken voor het leven.''

Zijn artsen die euthanasie plegen, eventueel zonder melding aan justitie, ook idealisten? Of zijn het roekelozen? Ach, misschien is de idealist wel per definitie roekeloos. Zembla nam een voorschot op het volgende week weer oplaaiende publieke debat over euthanasie. Mirjam Bartelsman bracht enkele artsen tot interessante bekentenissen. Zij gaven toe dat zij soms in acute noodsituaties euthanasie hadden gepleegd, zonder de verplichte raadpleging van een tweede arts en zonder melding aan justitie. Ze hadden later een natuurlijke doodsoorzaak opgegeven. Valsheid in geschrifte dus. ,,Justitie kan beter boeven vangen, ik heb geen trek in dat gezeur en die toetsing'', zei huisarts W. van Oijen onomwonden. Hij kreeg eerder internationale bekendheid als de huisarts die in de tv-documentaire Dood op verzoek openlijk euthanasie bedreef. Van Oijen beschikte in één geval zelfs niet over een op schrift gestelde doodswens van de patiënt. Mevrouw Hemmes, officier van justitie, reageerde geschokt. ,,Dit is heel slecht, de verklaring van de patiënt is essentieel. Dit is het ergste wat kan gebeuren (...) Het is arrogantie.''

Maar Van Oijen bleek niet alleen te staan. De huisarts Ph. Sutorius zei over de valsheid in geschrifte: ,,Daar zit ik niet zo mee. Dat doet 55 procent van de huisartsen (...) Alles moet gemeld worden, maar de wet kan me ook in de weg zitten.''

Het zou me niets verbazen als deze uitspraken de komende weken de olie op het vuur van de nationale discussie zullen zijn. Zembla bedreef zelf geen euthanasie, maar wel goede televisie.

T V   V O O R A F :

DOOR HENK VAN GELDER
Het is altijd een kunstgreep die de losse tv-films van de VARA onder één noemer brengt - een paar jaar geleden waren het ziektes, vorig jaar ouderen en dit jaar is 'de botsing tussen culturen' het overkoepelende thema. De losse tv-film, in het huidige Hilversum-jargon aangeduid als single play, staat bij de gemiddelde kijker nu eenmaal in laag aanzien. De gewoontedieren die de meesten van ons zijn, wensen series. En dus maakt de VARA al enkele jaren van zijn losse dramaprodukties een serie.

In werkelijkheid gaat het ook dit jaar om volstrekt verschillende films, net zo uiteenlopend als vorig jaar enerzijds het liefkozende verslag van de laatste dagen van een paar op leeftijd door Vivian Pieters (met Ton Kuyl en Edda Barends) en anderzijds de door Theo van Gogh heel wat hardhandiger gefilmde ouderenverhouding (met Yoka Berretty en Ton Lensink). De nieuwe, zesdelige reeks begint vanavond met Marrakech, geschreven en geregisseerd door de debuterende Michiel van Jaarsveld. Uit het feit dat Gerard Thoolen op de aftiteling als co-scenarist is vermeld, leid ik af dat het ooit de bedoeling is geweest hem de hoofdrol te laten spelen. In zijn plaats verschijnt nu Tom Jansen, die in mijn ogen nog even de vader uit Zwarte sneeuw zal blijven.

Van Jaarsveld haalt heel wat overhoop. De hoofdpersoon is een politieman, die zich halsstarrig vastbijt in de moord op een Marokkaanse jongen, en daardoor in conflict komt met de collega die deze zaak onderhanden heeft: een inspecteur van Marokkaanse afkomst. Tegelijk komt echter het bericht dat de zoon van de hoofdpersoon is zoekgeraakt in de Marokkaanse woestijn - in een gebied dat voor de autoriteiten ter plekke niet begaanbaar is omdat het naar hun zeggen wordt beheerst door terroristen. Zo loopt alles door elkaar, ook in de visuele stijl van de film: goeddeels ontkleurde tinten als in een policier, beweeglijk en dicht op de huid gefilmd, in hoog tempo afgewisseld met onscherpe beelden die uit een verborgen camera lijken te komen, en ook nog het realisme van de huiskamer waar 's mans echtgenote treurt om de verloren zoon.

Het is, alles bij elkaar, een nogal nadrukkelijk soort vormgeving, dat naar mijn smaak niet altijd ten goede komt aan de toegankelijkheid. Maar wat me bevalt, is het feit dat de makers geen obligate knieval naar de political correctness hebben gemaakt. Het is, met die buitenlanders, zoals het is - en met de autochtonen trouwens óók.

In de rest van de reeks is werk te zien van Ger Beukenkamp en Gerrard Verhage, Mijke de Jong en Jan Eilander, Otakar Votocek, Amir Razi en Ruud Schuitemaker.

Marrakech, Ned.3, 21.05-22.00u.