NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR FRITS ABRAHAMS
De TROS, nog altijd mijn favoriete omroep na Veronica, kreeg een briljante, hoogst oorspronkelijke inval. Er moest op maandagavond een nieuwe talkshow komen, live nog wel, want bij de TROS doen ze de dingen nooit half. Ze beseffen dat de publieke omroepen zwaar weer wacht en dat alle zeilen zo creatief mogelijk moeten worden bijgezet.

Een talkshow dus. Nu nog een titel. Dagen werd er gebrainstormd. De onvergetelijke TROS-voorzitter K. van Doodewaerd, die zo'n hekel zegt te hebben aan BBC-programma's, kwam erbij. ,,Wat dachten jullie van: Voor de vuist weg'', opperde hij met een slim lachje. ,,Te veel woorden voor onze kijkers'', reageerde de chef amusement, ,,bovendien komt het me bekend voor.''

,,Wie presenteert het?'' vroeg K. van Doodewaerd.

,,Gaus. Martin Gaus.''

,,Die dierenjongen?'' K. van Doodewaerd knikte goedkeurend. ,,Hij heeft veel verstand van honden met opvoedingsproblemen.'' Hij tipte de as van zijn sigaar en wentelde zich opeens met innig zelfbehagen in zijn reusachtige bureaufauteuil. ,,Ik heb 't! Live-programma's betekenen: dynamiek, onrust, desnoods chaos, want de TROS deinst nergens voor terug. En zó gaan we het ook noemen: chaos.''

,,Chaos?''

,,Ja, maar dan met een 'g'. Gaos. Vat je 'm?''

Het heeft nog even geduurd voordat alle medewerkers het begrepen, maar toen hesen ze hun voorzitter jubelend op de schouders en droegen hem in triomf door het TROS-gebouw. Gaos! Daar zouden die commerciëlen lelijk van opkijken.

Als je zo'n live-formule eenmaal hebt bedacht, komt de rest vanzelf. Ook de onderwerpen. In de eerste aflevering was een kwartiertje gereserveerd voor een meneer die alles van tenen afwist. Aan de tenen is iemands karakter af te lezen, meende hij. Een aantal studiogasten had de tenen ontbloot, en ook Gaus bleef niet achter. Er ontspon zich het volgende gesprek.

Deskundige: ,,Dit is een teen van vertrouwen.''

Gaus: ,,Dus een teen die je de indruk geeft van souplesse.''

,,Ja, meneer heeft haast.''

,,En zo'n klein teentje met likdoorntje? Of komt dat door de verkeerde schoenen?''

,,Nee, schoenen kies je zelf.''

,,En hoe is het seksleven vam mevrouw?''

,,Haar seksleven is een piekbeleven.''

Vrouw: ,,Kunt u ook zeggen wat voor beroep ik heb?''

,,Nee.''

Gaus: ,,Dan moet je naar de kuiten kijken.''

Deskundige: ,,Kromme tenen betekent: je richt je naar wat anderen zeggen.''

Gaus: ,,Is er ook een toekomstvoorspelling mogelijk met tenen?''

,,Nee, het gaat om het karakter, ze houden een spiegel voor.''

Vrouw: ,,Passen mijn man en ik bij elkaar qua voeten?''

Gaus: ,,Dat is verdraaid interessant.''

Deskundige: ,,Het zal goed gaan. Hij wil de dingen heel snel.''

Gaus laat zijn tenen aan een nadere inspectie onderwerpen. De deskundige: ,,De rechtervoet is mannelijke energie. Aan de ribbeltjes zie je dat de emotionaliteit hobbelig is.'' Gaus: ,,Kun je ook iets rottigs vertellen?''

,,Deze teen wijst terug. Het is een gehechtheidsteen. Alles wat je hebt verworven, wil je houden.''

Einde onderwerp. Een bulderende stem scheurt de studiohemel open. ,,En dan nu Goedele Liekens! Goedele wordt wild van mannelijk borsthaar!''

R A D I O   V O O R A F :

Bekenden lezen 'jubileum'-nieuws

DOOR HENK VAN GELDER
Het is een discutabel jubileum dat de radionieuwsdienst morgen viert door de bulletins op de vijf zenders te laten voorlezen door uiteenlopende coryfeeën als Aad Nuis, Mary Dresselhuys, Herman Stok, Paul de Leeuw, Frits Bolkestein, Herman Finkers, Sonja Barend en Wim T. Schippers. De radionieuwsdienst bestaat morgen zestig jaar, heet het, en inderdaad dateert het eerste contract tussen het door de dagbladen opgerichte persbureau ANP en de vier grote omroepen (AVRO, KRO, NCRV en VARA) van 20 november 1936.

Maar al ver daarvóór, vanaf 1925, kreeg de radio nieuwsberichten aangeleverd door het toenmalige persbureau Vaz Dias, opgericht door de ex-stenograaf M.S. Vaz Dias. Moeizaam was die relatie wel, want het persbureau stoorde zich eraan als de omroepen daarnaast op eigen houtje actuele reportages maakten. Zulke reportages waren volgens Vaz Dias schadelijk voor de dagbladen, die nu eenmaal zijn voornaamste inkomstenbron vormden. ,,De gewoonte der omroepvereenigingen om van allerlei gebeurtenissen ooggetuige- en woordelijke verslagen uit te zenden en het nieuws dus zoo uitgebreid mogelijk ter kennis van het publiek te brengen en zulks geruimen tijd vóór de dagbladredacties hiertoe in staat zijn, moet tenslotte een fnuikenden invloed op het werk der persbureaux en der dagbladen hebben,'' mopperde hij in een brief van 30 juli 1934.

Ook in het eerste contract met het ANP speelde de concurrentie-angst van de dagbladen nog in belangrijke mate mee. Het nieuws op de vooroorlogse radio bleef ,,van zeer beperkten aard'', aldus J.J.F. Stokvis in 1946 in het boek Radio Nederland. ,,Terwijl de kamer-studio's van vroeger zich uitbreidden tot paleizen, de duo's philharmonische orkesten werden en de voordrachtskunstenaar vervangen werd door een hoorspel-afdeeling - enfin, in het kort, terwijl het geheele bedrijf zich uitbreidde en moderniseerde, bleef de nieuwsvoorziening door de radio beperkt tot het noodzakelijke berichtje, zooals dat door nieuwsagentschappen aan alle kranten wordt geleverd.''

Pas vanaf de jaren vijftig kregen de nieuwsbulletins de volwassen afmetingen die ze ook nu nog hebben (al is er de laatste jaren wel weer geknabbeld aan de lengte). En pas sinds 1 januari 1995 is het afgelopen met de producerende rol van het ANP, dat immers altijd een merkwaardige enclave vormde binnen de onder de omroepen verkavelde zendtijd. Nu worden de veertig dagelijkse bulletins op de vijf zenders geproduceerd door de NOS. Ook het jubileum is een NOS-initiatief - kennelijk verzonnen om weer eens een aanleiding te hebben voor promotie van de publieke radio. Eén voorbehoud is intussen wel gemaakt: als er zich morgen in het nieuws calamiteiten van ernstige aard zouden voordoen, zitten er echte nieuwslezers klaar om het van de bekende Nederlanders over te nemen.

Morgen, Radio 1 t/m 5, 7.00-19.00u.