NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De regionale tv brengt de huiskamers weer bijeen

Door onze redacteur JOKE MAT
HAARLEM, 2 NOV. Harde wind rukt aan de gestreepte feesttent op een Haarlems industrieterrein, waar deze week de commerciële regionale omroep TV Noordwest ten doop gehouden werd. De omroep, eigendom van kabelkrantuitgever Holland Advertising Nieuwe Media, gaat naast de kabelkrant een dagelijks regiojournaal brengen van ongeveer zeven minuten, dat ieder uur wordt herhaald. De champagne wordt geheven, het particulier initiatief geprezen en staatssecretaris Nuis de mantel uitgeveegd. Die heeft namelijk besloten dat publieke regionale zenders per 1 januari 1997 door de provinciale overheid kunnen worden gesubsidieerd. Provincies die dat willen mogen maximaal tien gulden heffen om regionale televisie te ondersteunen en de opbrengst zal door Nuis worden verdubbeld. ,,Door de wetgever gelegitimeerde concurrentievervalsing'', spreekt directeur A. Timmering van TV Noordwest bitter in zijn feestrede tot de genodigden.

In een kleine Haagse studio gaan knipperend de lichten aan. TV West, een publieke regionale omroep die morgen door bijna-burgemeester Deetman in het Haagse Congresgebouw wordt ingewijd, maakt zich op voor een van de laatste proefuitzendingen. De omroep heeft het gebouw pas een maand geleden betrokken en kon op die korte termijn geen sterkstroom krijgen. De knipperende lichten branden op stroom van een generator in de tuin.

TV West brengt een regiojournaal van ongeveer een half uur dat het hele etmaal achter elkaar wordt uitgezonden. ,,Wij zijn heel idealistisch'', zegt hoofdredacteur J. Kroes. ,,Dat vinden wij de taak van een publieke omroep. We willen de mensen bij elkaar brengen en de samenleving bij elkaar houden.'' Hoewel TV West een publieke omroep is ontvangt hij geen overheidssteun. De omroep wordt geëxploiteerd door Holland Omroep Bedrijf Holding bv, waarin de publieke radio-omroep Radio West en enkele grote uitgevers (Telegraaf, Wegener, PCM) zich hebben verenigd. Ook in Amsterdam en Rotterdam wordt een dergelijke publiek-private samenwerking overwogen.

TV Noordwest, gericht op "Groot Haarlem', en TV West voor "Groot Den Haag', zijn twee van de vier regionale televisiestations die deze week met uitzenden beginnen. ,,Het is een beetje een hype'', zegt B. Groenendijk, directeur van de stichting Regionale Omroep Overleg en Samenwerking (ROOS). Limburg heeft vanaf vandaag een commerciële omroep _ een uitbreiding van VNU's TV8 in Brabant _ en Gelderland vanaf morgen een publieke omroep. In Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel zenden publieke omroepen al wat langer goed bekeken programma's uit, aansluitend op het NOS-journaal. Met de nieuwkomers erbij is nu een groot deel van het land voorzien, met dien verstande dat het nieuws in de ene regio in een publiek, en in de andere in een commercieel jasje wordt gestoken. Voor de kijker kan dit veel verschil maken. Het Haarlemse Noordwest-nieuws kan op elk moment door een commercial worden onderbroken. De omroep heeft proefgedraaid met onderwerpen als plannen voor een Lovers-trein door Haarlemmermeer en, in de woorden van hoofdredacteur J. Stam, ,,de redding van het paard Sylvester door drie spontane Haarlemse meiden''. De onderwerpen mogen vooral niet te zwaarwichtig zijn. ,,Het interesseert mensen wat er dicht bij hun huis gebeurt, niet wat er aan de hand is in Joegoslavië of wat er wordt besproken in de provincieraad'', zegt P. Coulier, mede-

eigenaar van het Belgische produktiebedrijf MCS dat participeert in de studio van TV Noordwest.

De publieke regionale omroepen mogen volgens de wet maximaal 6,5 procent van hun zendtijd besteden aan reclame en deze mag niet programma-onderbrekend zijn. Omroep Gelderland versloeg in de proefperiode onder meer de benoeming van de nieuwe commissaris van de koningin en ging daarvoor ,,op Den Haag Vandaag-achtige wijze'' de partijen langs, aldus J. Westerhof, werkzaam bij Omroep Gelderland. Westerhof is niet te spreken over het Randstadperspectief van landelijke zenders die regionaal nieuws brengen, zoals SBS6 in Hart van Nederland. ,,De clichés druipen eraf. Wij doen meer dan boeren die protesteren.''

Zowel voor commerciële als publieke partijen is dit jaar meer ruimte gekomen op de regionale televisiemarkt. Commerciële regionale televisie is sinds januari wettelijk toegestaan. De publieke omroepen hebben sinds kort eindelijk duidelijkheid over de plannen voor zogeheten regionale vensters van de ROOS en de NOS. Hiermee zouden publieke regionale omroepen beperkt toegang krijgen tot het landelijke kanaal Nederland 2. Onlangs heeft de NOS zich van het plan afgekeerd, onder meer omdat de provincies Noord- en Zuid-Holland niet mee wilden doen. De regionale vensters zijn daarmee voorlopig van de baan. Een aantal publieke omroepen-in-oprichting, die op de vensters wachtten om te kunnen beginnen, heeft nu besloten op een andere manier te beginnen. Nog niet duidelijk is of de strijd om de regiokijker op het scherpst van de snede zal worden uitgevochten tussen publieke en commerciële omroepen, of dat samenwerking de toon zal zetten. Dat laatste is goed mogelijk, wanneer de regionale advertentiemarkten te klein blijken te zijn om per regio twee omroepen in leven te houden. Ook is van belang dat een publieke status commercieel interessant is. Behalve eventueel provinciale subsidie biedt die status nog een voordeel: kabelbedrijven zijn verplicht publieke zenders door te geven. Door de heersende kanaalschaarste kan het voor commerciële nieuwkomers die dat privilege missen duur zijn een plaatsje op de kabel te verwerven. TV West is tot nu toe het meest vérgaande voorbeeld van de publiek-private mengvormen die kunnen ontstaan. R. Zaal van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) vindt het een bedenkelijke constructie. ,,Je krijgt onduidelijke geldstromen.'' Ook heeft hij moeite met de groeiende invloed van kabel- en energiebedrijven op het omroepbedrijf. In Overijssel heft energiemaatschappij Edon twee kwartjes per inwoner, zonder welke TV Oost het niet had gered. Zaal: ,,Edon zegt: het zijn onze twee kwartjes, wij willen invloed op de programmering. Dat wordt afgehouden door TV Oost. Maar vraag is hoe lang ze dat volhouden.''