NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR FRITS ABRAHAMS
De belangstelling voor religie bloeit de laatste tijd weer op, en dus dachten ze bij de KRO: laten we er op zondagavond een stichtelijk reliprogrammaatje tegenaan gooien. De titel: Er is meer tussen hemel en aarde. Liefst tien afleveringen van drie kwartier, op elke laatste zondag van de maand. Dieuwertje Blok presenteert, wat een vondst is, want wie zal haar ooit met ijle, eschatologische dogma's hebben geassocieerd?

Gisteravond wilde Dieuwertje het met ons over de reïncarnatie en het eeuwige leven hebben. Dat kon, daar was zelfs niets op tegen geweest, mits dat vertoon van kwezelachtigheid voorkomen had kunnen worden waarmee doorgaans over dergelijke onderwerpen gepraat wordt. Daar hebben we sinds jaar en dag immers bij RTL al Tineke de Nooy voor: die kan ons feilloos uitleggen hoe we via Siberische kruidenvrouwtjes en melaatse marsmannetjes het rijk der hemelen kunnen beërven.

Dieuwertje sprak eerst met een keurige Hindoe-meneer die nog op weg was naar het kosmische bewustzijn, op welke tocht hij ongevraagd gezelschap kreeg van een andere studiogast, een katholieke pastor, die het helemaal met hem eens was en ook 'rond ieder mens een stralenkrans' zag. In Rome beginnen ze nu wel érg veel water in de wijn te doen.

Daarna gingen we over naar een beeldhouwer die niets liever deed dan heiligenlevens vervaardigen: het bleken Maria's te zijn van een huiveringwekkende kitsch waarmee hij 'het hele land wilde volbouwen': als hij maar genoeg zendtijd krijgt, zal het hem ooit lukken.

En toen kwam Lenny Kuhr, hoofdgast. Ze bleek drie jaar geleden haar stem volledig te zijn kwijtgeraakt, wat mij helemaal ontgaan was, zoals ik ook nooit heb geweten dat ze die stem inmiddels alweer 2,5 jaar terug heeft. Hoe had ze 'm teruggekregen? Ik stel voor dat we haar dat in haar eigen woorden laten vertellen, elke samenvatting zou de geur van heiligheid doen vervliegen.

Lenny: ,,Er gebeurde in Bussum een mysterie rond mijn stem. Mijn stem werd zo zacht, ik dacht dat ik stervende was. Het was een soort spraakgebrek. Ik ben heel kwaad geweest, want ik had de mensen juist vóór willen gaan. Ik was helemaal niemand meer. Mijn leermeester zei: vertrouw. Het ging om heel diep vertrouwen. Als men het hogere zoekt, moet je pijn erkennen, het hogere vind je door de pijn heen.

,,Op het diepste moment had ik geen hoop meer. Een half jaar zat ik zonder praten, in een diep zwijgen, op mijn kamer. Daar heb ik diepe momenten van pijn beleefd. Ik stelde mijn leermeester de vraag: krijg ik mijn stem nog terug?

,,Een leermeester is iemand die alle lagen van het bewustzijn kent en jou naar het hogere kan brengen. Ik moest gebroken worden. De illusie die ik dacht dat ik was, moest wijken. Hij zei: ik weet niet of je nog ooit een noot zal zingen. Twee seconden later zag ik me een buiging maken naar karma - het lot -, ik verdween helemaal en ik voelde het grote als een warme deken over me heenkomen, en ik dacht: vanuit hier moet ik verder. Ik was een pasgeboren baby die weer vorm moest krijgen.

,,Langzaam kreeg ik mijn stem weer terug, ik haalde de gitaar onder mijn bed vandaan, en ik wist dat het lange zwijgen verbroken was. Ik voelde me kwetsbaar, maar die kwetsbaarheid geeft juist kracht. Als de illusie wordt gebroken, komt het goddelijke vrij. Door het breken van mijn stem was mijn naam gebroken. Als je de illusie van de persoonlijkheid breekt, kom je op de bodem van de dingen. Op het diepste van de bodem ligt de verlossing.''

Toen begon Lenny te zingen met dat daverende vibrato van haar waar mijn oren altijd van moeten klappertanden: ,,Lieve God, verander deze tijd, we zijn onszelf en onze richting kwijt.''

Dat was de beste regel van de hele uitzending, wat zeg ik, van het hele weekend. Ik leunde verzaligd achterover, zij het enigszins gebroken, en ik voelde eindelijk - het werd tijd - de goddelijkheid in mijzelve vrijkomen terwijl ik het laatste couplet uit volle borst meezong: ,,Lieve God, verlaat mij niet, het is hier zo kil, en er is niemand die mij ziet.''

T V   V O O R A F :

DOOR COEN VAN ZWOL
In Nederland wordt al jaren gewaarschuwd voor het ontstaan van getto's, maar in de Rotterdamse wijk Hoogvliet hebben Antilliaanse dropouts al lang hun eigen getto geschapen. NCRV's Dokument begint vanavond een driedelige serie over 'de Waaier'. Een dankbaar onderwerp, dat dan ook uitstekende televisie oplevert. De makers hebben een half jaar in de wijk rondgelopen, het vertrouwen van enkele kleurrijke bewoners gewonnen en die groep consequent gevolgd. Het resultaat is een tragi-komisch inkijkje in de onderkant van Nederland.

'De Waaier', een rij flats in 1960 gebouwd voor de werknemers van Shell, is anno 1996 een door betonrot aangevreten dumpplaats voor losers. De bewoners houden het hoofd boven water met schroothandeltjes, zwart werk, drugshandel, kruimeldiefstal of kamerverhuur aan kostgangers die nog verder verloederd zijn dan zij. In Eindpunt Hoogvliet maakt de kijker kennis met Stefan, die illegaal stroom tapt, ruziet met junks in zijn portiek en een fietsenhandeltje tracht op te zetten. Ki hoopt ooit nog eens met zijn 'gettomuziek' door te breken. Paul heeft van zijn huis een illegale coffeeshop gemaakt. Herbie zwabbert de vloer van de Antilliaanse jongerenkeet 'Midnight Oil'. En dealer Refo waant zich de koning van de Caracasstraat. ,,Als ik het zeg, schieten ze nog op de politie ook, weet je?''

Tussen alles door sjouwt de straathoekwerker van portiek tot portiek in een poging er iets van te maken. Minister Melkert van Sociale Zaken heeft beloofd de wijk te bezoeken, zo heeft hij in januari te horen gekregen. Bewoners werken al maandenlang aan een 'straatopera', maar telkens heeft de minister een nieuw excuus om zijn bezoek uit te stellen.

Uiteindelijk loopt alles in het honderd. De een wordt uit huis gezet, de ander verdwijnt achter de tralies, een derde rommelt wat door in de marge. Zelfs 'Droppie', het katje van coffeeshophouder Paul, valt in de lente van een balkon te pletter en krijgt zijn eigen kruisje in het plantsoen. ,,Het was een ongelukkig poessie'', zegt Paul bij het graf. ,,Hij liep een beetje raar.''

In 'de Waaier' is het leven een tredmolen van halve pogingen en hele mislukkingen. Uiteindelijk zullen de meeste hoofdpersonen - die aan het eind van deze aflevering hun flats moeten uitruimen en plaats maken voor verse losers - wel weer elders opduiken en een nieuwe cyclus van huis, schulden, uitzetting en gevangenis beginnen. En enkelen zullen definitief afdalen in de schemerwereld van de kelderboxen, waar alcoholisten en junks op hun schimmelende matrassen slapen.

De toon van Eindpunt Hoogvliet is eerder fatalistisch dan verontwaardigd. De bewoners doen er alles aan om te mislukken en slagen daar heel aardig in. De overheid laat zich in de Waaier slechts zien in de gedaante van het arrestatieteam en de deurwaarder. Toch krijg je de indruk dat hier eerder sprake is van persoonlijk falen dan van het vastlopen van het systeem. Waardering verdient uiteindelijk alleen de straathoekwerker, die tussen al deze ellende koppig doorploetert.

Dokument: Eindpunt Hoogvliet. Ned.1, 22.53-23.33u.