NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur JOKE MAT
ROTTERDAM, 25 OKT. Als het om nieuws gaat, blijken de publieke omroepen wel degelijk te kunnen samenwerken. Sinds de start van de actualiteitenrubriek Netwerk op 1 september hebben alle 'grote' avondjournaals van de publieke zenders een vervolg met achtergronden: 2Vandaag, Netwerk en Nova. ,,Het zijn duidelijke herkenningspunten die veel kijkers trekken'', zegt M. Peek, marktonderzoeker bij Nederland 1. De afgelopen twee weken keken gemiddeld ruim een miljoen mensen naar Netwerk, geprogrammeerd achter het journaal van acht uur. Het programma benadert hiermee de hoge kijkcijfers van het journaal zelf, dat al jaren gemiddeld 1,3 miljoen kijkers trekt.

Het publieke succes wordt echter verstoord door de commerciële zender SBS6. De late editie van het dagelijkse SBS-programma Hart van Nederland, geprogrammeerd tegenover Nova, begon in augustus vorig jaar met minder dan 200.000 kijkers. De afgelopen twee weken keken gemiddeld 540.000 mensen naar het programma, slechts 40.000 minder dan naar Nova. Het is nu het best bekeken programma van het station. In de twee edities van Hart van Nederland, 33 en 25 minuten lang, worden in totaal 22 tot 24 binnenlandse onderwerpen behandeld, afgewisseld met 'shownieuws'. Volgens Rene van Dammen van de dienst Kijk- en Luisteronderzoek van de NOS verliest Nova steeds meer kijkers aan de nieuwe concurrent.

Zo speelt 'nieuws' op prime time onverwachts een rol in de concurrentieslag tussen 'publieken' en 'commerciëlen'. ,,Er bestaat het verkeerde beeld dat er meer naar amusement en soaps wordt gekeken sinds de komst van de commerciëlen'', zegt Van Dammen. ,,Dat klopt niet. Er wordt juist meer naar actualiteiten gekeken.'' VARA en NPS overwegen zelfs de documentaireserie Zembla, die nu laat op donderdagavond wordt uitgezonden, te verplaatsen naar een eerder tijdstip.

J. Mentens, hoofdredacteur van Hart van Nederland, vertelt dat het succes van het programma ook voor SBS6 zelf een verrassing was. ,,Een station dat zichzelf serieus neemt, moet nieuws brengen. Maar dat het de numero uno zou worden van het hele station hadden ze niet verwacht.''

De Nederlandse nieuwsconsument blijkt zich weinig aan te trekken van het onderscheid tussen publiek en commercieel. Ondanks de ,,snelle'' opzet van Hart van Nederland en de ,,agressieve leadering en bumpering'' (Mentens) trekt het programma niet in hoofdzaak jonge kijkers, wat wel de bedoeling was. Mentens: ,,Het blijkt dat we vooral worden bekeken door de typische journaalkijker. De oudere man, een tikkeltje hoger opgeleid, staat ook bij ons aan de top van het profiel.''

Het tijdstip van uitzending blijkt voor de informatiebrengers cruciaal. Het succes van Netwerk is volgens Peek vooral te danken aan de programmering na het journaal. ,,Netwerk trekt heel veel kijkers van het journaal door.'' De drie actualiteitenrubrieken van Avro, NCRV en KRO, die nu in Netwerk samenwerken, werden op een later tijdstip uitgezonden en hun kijkcijfers fluctueerden met de populariteit van het amusementsprogramma ervóór. Ook Hart van Nederland heeft geprofiteerd van een voorganger, alleen niet een van het eigen station. Een woordvoerder van SBS6: ,,In het begin hebben we de aanvangstijd laten fluctueren tussen tien uur en half elf, maar toen bleek dat hoe dichter we naar half elf kropen, hoe meer interesse er was. Je had toen nog de situatie dat er om tien uur journaal was op Nederland 3 en om kwart over tien sportnieuws. Blijkbaar was er behoefte om om half elf weer naar Nederlands nieuws te kijken.''

H. Laroes, redactiechef van het NOS-journaal, schreef donderdag in de Volkskrant dat Hart van Nederland en Nova niet met elkaar dienen te worden vergeleken omdat het Hart geen nieuws maar 'nieuwtjes' brengt en alleen geinteresseerd is in sensatie. Mentens van Hart van Nederland: ,,Hij doet net of we alleen maar 'zwaailichtonderwerpen' brengen. Maar dat is niet meer dan vijf, zes minuten aan de kop van het programma. Wij proberen tendenzen te ontdekken, kanten te kiezen. We komen op voor de vernachelden, voor de persoon die het slachtoffer is.''

De zenders Veronica, RTL4 en RTL5 van de Holland Media Groep vallen in de nieuwsslag buiten de boot. Geen van de drie beschikt buiten het journaal van RTL4 over een dagelijks nieuwsprogramma. RTL5, dat mogelijk wordt omgevormd tot een nieuwskanaal la CNN, kent alleen het wekelijkse Vijf in 't land, dat ook het accent legt op regionaal nieuws. Het is overigens de vraag of de nieuwsmarkt met goedlopende nieuwsblokken op vier zenders niet verzadigd is. ,,Ik denk dat er nauwelijks nog ruimte voor is voor een aparte nieuwszender'', zegt M. Peek van Nederland 1. R. de Langen, hoofd tv bij het bedrijf The Media Partnership dat televisiezendtijd inkoopt voor reclamespots: ,,Het nieuwsaanbod is wat ons betreft voldoende. Op een aparte nieuwszender zit de kijker niet te wachten en wij ook niet.'' Het besluit over de oprichting van het nieuwskanaal wordt in november verwacht.