NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

DOOR FRITS ABRAHAMS
Wat beweegt echtparen om na een huwelijk van meer dan 25 jaar uit elkaar te gaan? Een goede vraag en een goed onderwerp. NCRV's Rondom Tien wijdde er gisteren een uitzending aan, maar het werd helaas geen goed programma. Dat is vaker het probleem van Rondom Tien: dat de thema's interessanter zijn dan de uitwerking ervan. In de loop van de jaren is dit programma qua vorm en inhoud steeds dichter naar De ronde van Witteman geschoven, maar desondanks blijft het om een aantal redenen een minder goed programma.

Dit soort programma's wordt per definitie stevig voorgekookt door middel van intensieve voorgesprekken met de gasten, en de kunst is om dat zo min mogelijk in de uitzending te laten blijken. Bij Rondom Tien lukt dat over het geheel genomen minder goed dan bij De ronde van Witteman. Dat heeft met de kwaliteit van de gasten te maken, maar ook met de invloed van de gespreksleider. Violet Falkenburg van Rondom Tien kan goed presenteren, maar ze komt te weinig van haar geprepareerde vragen los, dit in tegenstelling tot Witteman die altijd probeert in te grijpen als hij antwoorden vreemd of nietszeggend vindt.

Het gevolg is dat ik me bij De ronde van Witteman zelden verveel - ook al duurt het liefst twintig minuten langer -, terwijl ik bij Rondom Tien al na een half uurtje ongedurig begin te denken: nu weten het wel weer.

Het luistert allemaal nogal nauw bij dit type programma. Een basisvoorwaarde voor de kwaliteit is de geloofwaardigheid van de gasten. Dat maakt de meeste Amerikaanse talkshows (Ricky Lake, Jerry Springer) ook zo ondraaglijk: je zit doorgaans naar een verzameling malloten te kijken die op geen enkele manier representatief zijn voor het geponeerde 'probleem'.

Dat gevoel overviel me gisteren af en toe ook bij Rondom Tien. Niet dat ik die gasten malloten zou willen noemen, maar wél dacht ik vaak: rare mensen. Wie zijn huwelijksproblemen op de tv komt uitventen, moet bij mij al door een muur van argwaan heen, en als er dan ook nog vreemde hiaten in de verhalen zitten, word ik kregelig. Eén mevrouw vertelde dat ze tientallen jaren met 'een brute man' getrouwd was geweest, maar als ik het goed begreep, zou ze nóg steeds met hem getrouwd zijn als hij er niet met een jonge vrouw vandoor was gegaan. Zo'n vrouw heeft wat uit te leggen aan de kijkers, maar de vragen bleven uit. Een andere gast, een wat zweverige meneer die ik om een of andere reden steeds met Emile Ratelband moest associëren, had een uitstekend huwelijk met een twintig jaar jongere vrouw (,,als er een dip was, gingen we ermee aan de gang''), totdat zij opeens naar een lesbische relatie deserteerde. Verklaar je nader, Emile, had ik willen zeggen, maar we gingen alweer over naar een mevrouw die na dertig jaar gescheiden was, omdat ze haar man te zachtaardig vond - ze wilde liever 'flink vechten' in een huwelijk dat desondanks 'harmonieus' zou zijn. Sommige mensen vragen wel héél veel van het leven.

Dan was er ook nog een mevrouw die van zichzelf beweerde dat ze heel intelligent was, maar die zich niettemin een huwelijk lang tegen haar zin had laten bezwangeren: ,,Het ging door al het rubber heen.'' Haar man was na 41 jaar apart gaan wonen, maar waarom bleef volstrekt onduidelijk: was hij aan een solitair bestaan toe, of wilde hij dat lekkende rubber eens op iemand anders uitproberen?

Ondertussen bleef ik als kijker met het lege gevoel achter dat al die mensen over van alles praatten, behalve over de échte problemen van hun huwelijksleven. Gelijk hebben ze, maar willen ze dan zo aardig zijn om zich voortaan niet meer beschikbaar te stellen voor dit soort tv-programma's? Dat scheelt ons allemaal een hoop tijd.

T V   V O O R A F :

DOOR HESTER CARVALHO
Op vrijdag dertien september jl. overleed het Amerikaanse rapidool Tupac Shakur (25) aan de gevolgen van een schietpartij. De moord is nog niet opgehelderd, maar de politie beschouwt de zaak als een 'bende-strijd' en zoekt de dader onder de Californische Crips. Shakur is niet de enige zwarte man die de dertig niet haalt; van de zwarte mannen die opgroeien in het getto wordt een groot deel voor zijn eenentwintigste vermoord in een bendegevecht, een drive-by shooting of een aan drugs gerelateerde afrekening. En al ontgroeien succesvolle rappers hun milieu, ze blijven zich meestal gedragen volgens de gewelddadige mores van het getto. Naar aanleiding van Shakurs dood heeft het VPRO-programma Laat op de Avond, na een korte wandeling een tweeluik gemaakt onder de naam Something to die for. Te oordelen naar het eerste deel, dat vanavond wordt uitgezonden, willen de makers iets duidelijk maken over de achtergrond van het geweld tussen zwarten onderling.

In 'Poets, Pimps & Panthers', deel 1, wordt veel overhoop gehaald. Men is naar New York gereisd om interviews te houden met een aantal muzikanten, filmers en journalisten. Deze zwarte woordvoerders vertellen iets over hun persoonlijke achtergrond of over de toestand van de zwarte bevolking in het algemeen. Sommigen hebben het over hun strijd om een film gemaakt te krijgen, anderen hebben het over de politieke strijd van Malcolm X en Martin Luther King in de jaren zestig.

Het lijkt alsof de makers alles even interessant vonden. Of het nou de gemompelde uiteenzettingen zijn van Umar Bin Hassan (lid van de rapgroep avant la lettre The Last Poets) over hoe een bepaald nummer tot stand kwam, of het commentaar van Ice-T op de boeken van de zwarte schrijver Iceberg Slim. Maar al mogen het op zch aardige uitspraken zijn, bij iedere spreekbuis wordt er weer een ander onderwerp aangesneden. Zo ontstaat er een overdaad aan informatie zonder duidelijk verband.

Het is leuk om iets te horen over Iceberg Slim. Rapper Ice-T noemt deze schrijver, die 'de taal schreef van de straat', als zijn eerste inspiratiebron. Slim was een pimp, net als Malcolm X, zegt Ice-T. Dat wilde Ice-T zelf ook worden, want de pooier 'heeft macht over de geest van de vrouwen, hij krijgt ze zover dat ze hun lichaam verkopen'. De pimp-cultuur beheerste in de jaren zestig de getto's maar is begin jaren tachtig verdrongen door crack, zegt de filmer Melvin van Peebles (de vader van Mario) en van hem zien we een fragment uit een 'blaxploitation'-film - een groezelig stukje zwarte porno.

Het is in deze uitzending een van de weinige uitspraken over de zwarte cultuur die nieuwsgierig maken naar meer. Maar dan wordt er door de makers al weer te veel als bekend verondersteld. Want wie waren die pimps, waren ze rijk, schoten zij ook, zaten ze in de drugshandel? De constatering dat ze er toen waren en nu niet meer, is niet genoeg.

Laat op de avond na een korte wandeling: Something to die for. Ned.3, 23.20-00.11u.