NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door Jaco Alberts en Erik Oudshoorn
,,We gaan iets nieuws doen'', waren de historische en inmiddels tot vervelens toe geciteerde woorden van Jos Staatsen bij de lancering van het nieuwe sportkanaal. Nu, een kleine twee maanden na het begin van Sport7, vraagt de voorzitter van het sectiebestuur betaald voetbal van de KNVB af of het in Nederland überhaupt wel mogelijk is iets nieuws te beginnen.

We spreken Jos Staatsen na een bijeenkomst met een groepje studenten in Leiden. Als een doorgewinterde docent had hij daarbij alle aanwezigen de gelegenheid gegeven hun hart te luchten over Sport7, de controversiële sportzender aan wie hij in februari voor een miljard gulden de uitzendrechten van voetbalwedstrijden verkocht. Vooral over de integriteit van de KNVB die daarbij zelf 10 procent van de aandelen in de wacht sleepte worden harde noten gekraakt: ,,Daar zit een raar luchtje aan''. ,,Voetbal is voor iedereen, je voelt je toch een beetje genomen''. Staatsen laat het minzaam over zich heenkomen, al zegt hij dat juist die integriteit hem na aan het hart gaat. ,,De kwaliteit van Sport7 is minder dan van Studio Sport,'' luidt een nieuwe stelling: ,,Vindt iedereen dat?'', zo speelt Staatsen de bal door.

Ja, vrijwel alle aanwezige studenten vinden dat. En Staatsen weerspreekt het niet. Na de bijeenkomst komen de nuanceringen: ,,Het is lang niet zo slecht als velen beweren. Het is onaardig en unfair tegenover de mensen die er werkelijk keihard aan werken''. Voor Staatsen is het de eerste keer sinds de start van "de Nationale Sportzender' dat hij naar buiten treedt. Hij vraagt zich inmiddels af of het in Nederland überhaupt mogelijk is iets nieuws te beginnen. ,,Je kunt het vergelijken met een buitenlands bedrijf dat Japan binnen wil komen. Formeel is alles mogelijk, in de praktijk blijkt het ontzettend moeilijk.''

Staatsen heeft een probleem want de KNVB heeft zich juist ten doel gesteld het voetbal voor een ,,zo groot en breed mogelijk publiek'' toegankelijk te maken. Maar de kijkcijfers voor Sport7 blijven tegenvallen, de waardering is laag en de hoeveelheid kabelabonnees die de zender kunnen zien, dreigt drastisch terug te lopen. Gisteren adviseerde een commissie van de Haagse gemeenteraad dat Sport7 in de residentie ten gunste van Eurosport van de kabel moet. Rotterdam volgt mogelijk en in Amsterdam is Sport7 sinds 1 oktober door kabelmaatschappij A2000 in een pluspakket terecht gekomen samen met een Chinese nieuwszender en een softporno-kanaal.

,,Nee, zo moet het niet. Ik verwacht ook niet dat dit doorzet. En blunders als bij A2000 zullen niet elders worden begaan. Het is zeer de vraag of Sport7 daarvoor zijn toestemming zou moeten geven. Wat mij betreft gaat Sport7 in Amsterdam zo snel mogelijk uit dat pakket. Ik vind het een weerzinwekkend pakket. Het is een belediging voor de voetballiefhebber. Sport7 wordt gebruikt als breekijzer om andere kanalen in de huiskamer te brengen tegen riante vergoedingen. Liever niet dan zo, wat mij betreft.'' Maar Staatsen is niet Sport7 zo maakt hij verscheidene malen duidelijk. Zijn KNVB is voor 10 procent aandeelhouder, en verder ligt er een contract met afspraken over ondermeer het bereik en de kwaliteit van de sportzender. ,,Daarover kunnen we als KNVB wel zeggen: hé jongens we hebben een contract samen. Komt dat wel uit zoals we hebben afgesproken? Halen we onze kwaliteitsdoelstellingen?''

,,Als er 800.000 kijkers zoek blijven bij de vaste voetbalprogramma's is dat een probleem. Als het tijdelijk is, dan niet.'' Staatsen geeft toe dat de zender ,,nog niet aan de verwachtingen (heeft) voldaan''. Maar wanneer het moment van oordelen is gekomen, wil Staatsen slechts bij benadering aangeven. ,,Een nieuw bedrijf moet je twee jaar gunnen om zichzelf te bewijzen. Maar dan spreek ik als ondernemer. Als KNVB en als Nederlands publiek hebben we die tijd niet vind ik.''

Hoewel Staatsen het niet met zoveel woorden zegt, geeft hij toe dat de KNVB een inschattingsfout heeft gemaakt als het gaat om de mogelijkheid aan de kijker twee gulden voor de zender te vragen. De voetbalbond is in het project gestapt met het idee dat het basisabonnement van de kabel met Sport7 zou worden uitgebreid en voor het abonnement door de kijker vervolgens twee gulden extra zou worden betaald. ,,Klopt, net zoals Amsterdam heeft gedaan bij de komst van AT5 (de regionale zender in de hoofdstad, red.)''. De werkelijkheid was echter weerbarstiger. De meeste kabelmaatschappijen bleken niet bereid Sport7 zo maar op de kabel toe te laten en boden de zender een plaats in een toekomstig pluspakket achter een decoder. Daartoe biedt de nog aan te nemen nieuwe mediawet allerlei mogelijkheden. ,,Het pakt nu inderdaad vervelend uit, zeker als je kijkt naar Amsterdam. Maar ik ga er vanuit dat deze overgangssituatie overwonnen wordt. Uiteindelijk beslist toch het publiek, het publiek is de baas.'' Ook Staatsen rekent op de toekomstige (digitale) decoders die het voor televisiekijkers mogelijk moet maken per tv-station te betalen.

Als hem de vraag wordt voorgelegd of de verkoop van sublicenties aan de NOS niet in feite de nagel aan de doodskist van Sport7 betekent, begint Staatsen wat te weifelen. Juist de exclusiviteit van voetbalwedstrijden had Sport7 toch kunnen redden, terwijl de kijker nu gewoon uitgebreide samenvattingen bij de NOS kan bekijken? ,,Zakelijk zou ik dat inderdaad liever anders hebben gezien. Als aandeelhouder van Sport7 moet ik een zakelijk oordeel vellen. Maar met mijn pet op als bestuurder van de KNVB moet ik zeggen: nu die sublicenties zijn verstrekt wordt voetbal gebracht naar een zo groot en breed mogelijk publiek.'' Volgens Staatsen heeft Sport7 met de doorverkoop van rechten geanticipeerd op maatregelen die staatsecretaris Nuis van mediazaken en Europees commissaris Van Miert mogelijk zouden gaan nemen. Naar verluidt heeft Sport7 voor 25 miljoen gulden rechten verkocht aan de NOS en voor 15 miljoen aan FilmNet. Dat is toch geen commerciële prijs als je het vergelijkt met de 140 miljoen die door Sport7 zijn betaald? ,,Nu trek ik me terug op mijn bastion als aandeelhouder. Over de interne beleidszaken bij Sport7 kan ik geen mededelingen doen.''

Dan hem maar weer gevraagd alle petten af te zetten en de televisiekijker Jos Staatsen op de man af te vragen wat hij nu van Sport7 vindt: ,,Ik heb weinig tijd. Ik kijk heel weinig televisie. Soms kijk ik als mijn vrouw iets heeft opgenomen. Ik kies voor samenvattingen, alles snel op een rij. Ik heb er een keer bewust voor gekozen om op Sport7 de "wedstrijd van de week' te bekijken. Dat is niets voor mij. Behalve als het om wedstrijden van het Nederlands elftal gaat.''

Staatsen ligt niet enkel onder vuur over de handelwijze van de KNVB in verband met Sport7. Ook de nieuwe Club Card is een omstreden fenomeen. Het plastic kaartje werd dit seizoen als service-instrument verplicht gesteld voor het bezoeken van voetbalwedstrijden. Zonder Club Card is het theoretisch niet meer mogelijk nog een toegangsbewijs aan te schaffen. De praktische uitvoering blijkt echter anders te zijn. Bij veel wedstrijden worden nog steeds plaatsbewijzen verkocht zonder Club Card. De controle laat te wensen over. Sommige mensen beschikken over meerdere Club Cards. ,,Het systeem is inderdaad nog niet sluitend. Ook hier gaat het om kinderziektes. Als er lange rijen bij de kassa's staan wordt soms gezegd: "Laat die mensen maar door'. Wel begrijpelijk, niet goed. Toch moet dit ophouden. Als we de rug niet rechthouden gaat het mis. Veiligheidswaarnemers van de KNVB zullen scherper controleren. Overtreders moeten worden gemeld bij de tuchtcommissie.''

Na de uit de hand gelopen wedstrijd Vitesse-Feyenoord zijn er stemmen opgegaan een plek te creëren voor een pasfoto op de Club Card. Hierdoor wordt het kleinood persoonsgebonden en tevens een veiligheidsinstrument. Raddraaiers kunnen sneller worden geïdentificeerd en eventueel uit de stadions worden geweerd. ,,We denken inderdaad over een foto op de Club Card'', zegt Staatsen, die voordat hij toetrad tot het sectiebestuur voorzitter was van de Stichting Cotass, de bedenker van de Club Card. ,,Maar die maatregel kan nooit op korte termijn worden genomen. Als je ziet wat een veranderingsslag de huidige kaart al heeft gekost. De Club Cards zijn bovendien twee jaar geldig. Pas daarna kun je veranderingen doorvoeren.''

Meer dan actueel was afgelopen zomer ook het incidentrijke optreden van het Nederlands elftal op het Europees kampioenschap in Engeland. Een stammenoorlog na het wegzenden van Edgar Davids had binnen Oranje een negatieve invloed op de prestaties van Oranje met als dieptepunt de 4-1 nederlaag tegen Engeland. ,,Met directeur Peter Vogelzang en bondscoach Guus Hiddink hebben wij het EK uitgebreid geëvolueerd. Sportief gezien is dit toernooi voor ons een teleurstelling geweest. Het bestuur betaald voetbal zal het gebeuren om het elftal heen belangrijker moeten vinden. Voor Nederland-Brazilië heb ik samen met technisch bestuurslid Theo van Duivenbode en penningmeester Gerard Bouwer de selectie toegesproken. Ik heb duidelijk gemaakt hoe afschuwelijk wij de gebeurtenissen op het EK vonden. Het bestuur streeft naar andere verhoudingen met de spelers. Ik heb gezegd: "Als er een probleem is, trek aan de bel, maak het bespreekbaar'. Neem nu de late betaling van de EK-premies aan de spelers. De klacht daarover was volstrekt redelijk. Maar geef hierover geen voeding aan artikelen in de media. Een telefoontje en we hadden het probleem opgelost.''

Staatsen vindt dat Hiddink in de affaire- Davids weinig valt te verwijten. ,,Aanvankelijk hebben al betrokkenen een deuk opgelopen. Maar als je zoiets meemaakt kom je daar sterker uit te voorschijn. Iedereen vraagt zich af: hoe had dit voorkomen kunnen worden. Maar degene die daar antwoord op kan geven is van grote waarde. Ik heb intussen weer een positieve instelling ontmoet in het Nederlands elftal. Ik ben bijzonder gelukkig met de nieuwe Oranjeraad onder voorzitterschap van Frank de Boer. Ik heb de statuten gelezen en die zien er prima uit.''

Vanuit het Oranjekamp uitte bondsarts Frits Kessel onlangs de klacht dat de voetballers tegenwoordig te zwaar worden belast, hetgeen de oorzaak kan zijn van de heersende blessuregolf. Volgens de medicus vormt de inkrimping van de eredivisie van achttien naar zestien clubs hét heilmiddel om deze problemen in de toekomst te voorkomen. Want dan ontstaan er op de voetbalkalender vier extra vrije weken. ,,De overbelasting wordt ook tegengegaan als alle clubs veldverwarming aanbrengen. Wij zullen dat binnenkort mogelijk maken door deels de kosten te subsidiëren en voor de rest stellen we leningen beschikbaar. Vorig jaar waren er 32 wedstrijden afgelast, vooral wegens opdooi. Voor de inkrimping van de eredivisie heeft geen enkel bestuur ooit de handen op elkaar gekregen in de algemene vergadering. Het is ook in strijd met het huidige beleidsplan dat uitgaat van twee afdelingen met achttien clubs.''

Het is niet zeker wat er met de omvang van de eredivisie gaat gebeuren als er drie clubs fuseren tot FC Limburg waarbij twee clubs (Roda en Fortuna) betrokken zijn uit de hoogste afdeling. ,,Wij zijn uiteraard niet tegen die fusie, maar er moeten praktische problemen worden opgelost. Een FC Limburg mag bijvoorbeeld niet rekenen op een drievoudige tv-uitkering. Wel kunnen de licenties worden doorverkocht.''

Kretologie over de inrichting van de bedrijfstak betaald voetbal, c.q. het aantal clubs, moet worden voorkomen, oordeelt Staatsen. Daarom wordt een bureau ingehuurd om de bedrijfstak te onderzoeken. ,,De hele bedrijfstak wordt in alle facetten tegen het licht gehouden. Aan de hand van de resultaten, feiten en argumenten gaan we opnieuw praten. Ook over het verenigingsmodel van de KNVB en de omvang van de hoogste afdeling. Overigens, een vorm van democratie moet er altijd blijven. Je moet naar een structuur zoeken van een bedrijf met een maatschappelijke doelstelling.''