NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

ONDERNEMEN IS overnemen, tegenwoordig. Deze week kondigde post- en telecombedrijf KPN, zeven jaar geleden nog een afdeling van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, een overname aan ter waarde van 2,7 miljard van het Australische luchtvervoerbedrijf TNT. Vervolgens bleek het financiële concern Fortis de gedoodverfde koper van de zakenbank MeesPierson, een dochter van ABN Amro. Prijskaartje: tussen 2 miljard en 2,5 miljard gulden. De verkoop van MeesPierson is de grootste afstoting ooit door een Nederlands bedrijf.

De twee transacties weerspiegelen de mondialisering van de economie, al spreekt de overname door KPN meer tot de verbeelding dan de overnamebesprekingen van de Benelux-instelling Fortis. De overnamemachine van het Nederlandse bedrijfsleven draait op volle toeren. De jarenlange loonmatiging, de reorganisaties in het bedrijfsleven en de robuuste economische groei hebben de ondernemers veel winst en een volle kas opgeleverd. De kas wordt nu aangesproken om overnames te plegen, en als er geen geld is, dan staan beleggers op de beurs en bankiers in Amsterdam, Londen en New York wel te popelen om het geld te leveren. Bedrijven overnemen zet de koper op de (wereld)kaart, en dat willen ondernemers liever dan nieuwe activiteiten in een jarenlang proces van de grond af opbouwen. Een element van angst is niet te negeren: wie niet jaagt, wordt gejaagd, is het credo van menige manager.

KOPEN IS echter niet zonder risico's. Aan het eind van de jaren tachtig moest menig kooplustige manager (bij Daf, HCS) de ambities bekopen met een bankroet. Zij hadden te veel betaald, de markt verkeerd getaxeerd of hun overname verkeerd gefinancierd. Voor KPN, dat nooit eerder zo ver van huis zo'n groot bedrijf kocht, is de overname van TNT een testcase voor ondernemerschap en bedrijfsbesturing.

Achter de kooplust van de managers gaat niet alleen persoonlijke ambitie schuil, maar ook toenemende pressie van beleggers op het bedrijfsleven om betere financiële prestaties te leveren. KPN en Fortis laten dat beide zwaar wegen in hun beslissing van kopen of niet kopen. Beleggers dwingen niet alleen tot hogere prestaties, maar ook tot grotere helderheid in de activiteiten. Zij willen duidelijkheid over wat de onderneming en de verschillende dochterbedrijven werkelijk waard zijn. Dat betekent niet alleen dat ondernemingen zich op hun kerntaken moeten richten, maar ook dat zij meer informatie moeten geven dan nu nog vaak het geval is.

NEDERLANDSE CONCERNS hebben wat dat betreft nog een lange weg te gaan. Angelsaksische beleggers kijken bijvoorbeeld vreemd aan tegen het feit dat ABN Amro jarenlang MeesPierson vasthield, terwijl de overlap in de activiteiten tussen de twee alleen maar toenam. In feite werd het rendement van de aandeelhouders van ABN Amro de laatste jaren gedrukt door de zwakkere prestaties van MeesPierson. Ook KPN vinden zij een vreemde constructie: wie combineert nu post-, telecom- en kabelbedrijven? Elk heeft een eigen groeiperspectief met bijbehorende waarde. Als de overname van TNT over een paar jaar succesvol is gebleken, dan zal de roep toenemen om meer helderheid en bijvoorbeeld het post- en vervoerbedrijf apart op de effectenbeurs te plaatsen.