NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door HESTER CARVALHO
De Zomergasten van gisteravond, met popfotograaf Anton Corbijn, was de vierde uitzending in de reeks, en het was de eerste waarin Freek de Jonge als presentator werkelijk functioneerde. De wisselwerking tussen de onverstoorbare Corbijn en De Jonge, die in zijn opening al meldde dat hij dit keer pas ècht nerveus was omdat hij zich voor het eerst wezenlijk interesseerde in zijn gast, leverde een programma op dat niet alleen vier uur boeide door de gekozen fragmenten, maar ook door de aardige gesprekjes tussendoor.

Verdwenen was de frictie en de stekelige toon die eerdere uitzendingen ontsierden. De Jonge tetterde nog af en toe dwars door Corbijn heen, maar de sfeer tussen beide mannen was prettig en welwillend. Corbijn ging serieus in op uitdagende vragen als 'wil je met fotografie de wereld veranderen en 'vind je dat popmuziek schade aanricht aan de cultuur, en De Jonge luisterde rustig naar de antwoorden.

Anton Corbijn (41) is vooral bekend geworden met zijn foto's van U2, Captain Beefheart en Depeche Mode, en videoclips voor Henry Rollins en Nirvana, die grote invloed hebben op het publieke image van deze popgroepen. Maar over zaken als 'image of image-building' ging het niet gisteravond. Anton Corbijn had een tv-avond samengesteld zonder thema, met een aantal jeugdsentimenten als Okkie Trooy en Floris, humor van Tommy Cooper, Jacques Tati en de zeer komische Long Johns, kunst van Francis Bacon en de fotograaf Angus McBean, en veel popmuziek.

Hij liet Top of Flop zien, het eerste Nederlandse popprogramma op tv, en Toppop, waar Corbijn wekelijks aanwezig was om de groepen te fotograferen. Er waren fragmenten van Tavares, het ballet van Penny de Jager en Iggy Pop die de palmbomen uit het decor trok. Dit optreden van Iggy Pop heeft Corbijns leven veranderd, bleek tijdens de uitzending. Hij zegde zijn baan op en werd eigen baas, want Iggy Pop en de punkbeweging leerde hem dat je moet doen wat je wil, ongeacht of je het ook kan. ,,Iggy vernietigde de hele set, dat had ik ook graag gedaan in zijn plaats'', zei Corbijn gisteravond.

Frappant was de overeenkomst tussen het baldadige gedrag van Bob Dylan in het fragment van D.A. Pennebakers documentaire over Dylan, Don't Look Back uit 1965, en een tv-interview met Johnny Rotten uit 1977. Bob Dylan, die geïnterviewd werd door een betreurenswaardige journalist van Time, deed uitsluitend zijn best op alles een obstinaat antwoord te bedenken. 'Het kan mij helemaal niets schelen wat je over me schrijft', was een geliefde uitspraak. Misschien heeft Johnny Rotten zich ooit door deze film laten inspireren, in ieder geval zei hij twaalf jaar later, met iets meer scheldwoorden tussendoor, ongeveer hetzelfde. En bij beiden krijg je het gevoel dat het een act is.

Anton Corbijn vertegenwoordigt twee onderwerpen, muziek en fotografie. In de gesprekken kwamen Corbijns ideeën over fotografie uiteindelijk het meest naar voren. Naar aanleiding van de Engelse fotograaf Angus McBean kon Freek de Jonge concluderen dat diens motto 'wat je wint aan technische vaardigheid, verlies je aan zeggingskracht' ook geldt voor Corbijn. Dat de fotograaf eind jaren zeventig en begin jaren tachtig in de ban was van bepaalde popgroepen, werd duidelijk, hij is er voor naar Engeland verhuisd. Maar wat hem tegenwoordig nog in de muziek aanspreekt, kwam helaas minder aan bod.

R A D I O   A C H T E R A F :

Door Hendrik Spiering
Hoeveel inwoners telde Nederland in de achtste eeuw, vraagt de radiopresentator. ,,Dat gaat in duizenden'', zegt een stem. ,,Mwah, niet zo veel hoor, tienduizend'', zegt een andere stem, ongeveer gelijktijdig. Augustus is 'middeleeuwenmaand' bij het historische radioprogramma O.V.T., en dat levert ons iedere zondagmorgen een middeleeuws kringgesprek op. Afgelopen zondag was het thema 'Orde en chaos', een ietwat hoogdravende titel voor een ruim een uur genoeglijk praten over het middeleeuwse landschap en het ontstaan van nederzettingen.

Nederland was 1.500 jaar geleden nog puur natuur, vertelt mediëvist Kees Dekker bij wijze van aftrap. ,,Je kunt het je eigenlijk niet voorstellen.'' Langs de kust lagen eindeloze slikken en schorren waar de zee heen en weer ging, wildernis heerste in de veengebieden, wouden groeiden op de zandgronden en alleen langs de rivieren woonden wat Germanen. ,,Er waren gewoon minder mensen, de beschaving is hier niet ontstaan.'' In het volgende uurtje praten Dekker en zijn collega's Kees Verkerk en Gerard Leenders gezellig door elkaar, hetgeen allerhande weetjes oplevert. Al doende komt de opmars van de mens aan de orde: ,,Vanuit Gent door schapenherders''. Het feit dat Romeinse namen als Trajectum (Utrecht) en Albiniana (Alphen aan de Rijn) bewaard zijn gebleven, moet betekenen dat er in die plaats of in de buurt continue bewoning is geweest. Daarna ontstonden 'in de leegte' nieuwe Germaanse namen, op -um, -em of -heem, allemaal op de rivieroevers: Woudrichem, zo verder naar het westen tot Gorinchem als meest westelijke in de delta. Het veen in Holland en Utrecht komt pas aan de beurt bij de bevolkingsgroei na het jaar 1000. In Zeeland ontstonden door de Noormannen invallen in de late negende eeuw veel plaatsnamen op -burgh: versterkte plekken waarheen de bevolking met al het vee kon vluchten. Enzovoorts. Genuanceerd, rommelig en interessant komen ook nog de steden en de ontginningen in de twaalfde en dertiende eeuw aan de orde. Wie nu eigenlijk wat zegt, is meestal niet erg duidelijk. De drie gasten worden nauwelijks voorgesteld en als iemand aan het woord is, noemt de presentator zeer zelden zijn naam. Maar ach, in de gezellige sfeer van interessante feiten en ontwikkelingen is deze curieuze slordigheid van de O.V.T.-redactie niet héél erg storend. Wel stuitend is dat de luitiste en zangeres Evelien Jutten zonder veel omhaal wordt weggedraaid als haar gezongen intermezzo kennelijk iets te lang duurt.

Echt verbazingwekkend, gezien de goede reputatie van O.V.T., is de 'Spoor Terug'-serie over de kruistochten die na het kringgesprek wordt uitgezonden. Het is een historisch onbetrouwbaar geheel dat zo te horen als enige doel heeft om de luisteraar duidelijk te maken dat middeleeuws christendom, haat en bloederige moorden identiek zijn. Dat soort halfzachte stemmingmakerij acht ik O.V.T. onwaardig. Waarom niet gewoon een half uurtje doorgepraat over stadsrechten? Desnoods met nòg een leuk middeleeuws liedje tussendoor.

O.V.T. en de middeleeuwen, iedere zondagmorgen in augustus, Radio 1, 10.05-12.00u. (VPRO).