NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

MET EEN FEESTELIJKE afscheidsceremonie die in overdaad niet onderdeed voor de opening van de Olympische Spelen, is vannacht een einde gekomen aan een lange zomer van omvangrijke sportevenementen. Gedurende drie maanden hield de sport een groot deel van de wereldbevolking in haar greep. Na het internationale tennistoernooi op Roland Garros in Parijs volgden het Europees kampioenschap voetbal, het tennistoernooi op Wimbledon, de Tour de France en tot slot het eeuwfeest van de Olympische Spelen in Atlanta, dat als apotheose fungeerde. Dankzij de intensieve aandacht die de media en vooral de televisie eraan besteedden, was het nauwelijks mogelijk enige afstand tot de reeks sporttoernooien te bewaren.

De voorbije maanden is duidelijk geworden dat sport en televisie en sport en politiek onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn geraakt. De manier waarop televisiemaatschappijen met elkaar wedijveren om de uitzendrechten, wekt de indruk dat televisie zonder sport weinig reden van bestaan meer heeft. De sport drijft daarnaast steeds meer op de bedragen die de televisie betaalt. De sportwereld is er al bijna afhankelijk van geworden, met als gevolg dat zij buigt voor de normen die de televisie en de adverteerders hanteren. Van organisatoren wordt verlangd wedstrijden die de kijkdichtheid bevorderen, op een commercieel aantrekkelijk tijdstip te houden. Het argument dat de sporter daarmee geen dienst wordt bewezen, wordt herhaaldelijk terzijde geschoven.

NIET ALLEEN de organisatie maar ook de spelregels staan onder druk van de televisiebelangen. De duur van de wedstrijden en het verloop mogen niet tot verveling van de toeschouwers thuis aan het beeldscherm leiden. Snelheid en sensatie prikkelen de emoties. De tiebreak bij tenniswedstrijden en de sudden death in de verlenging van een voetbalwedstrijd zijn voorbeelden van veranderingen die door de televisie werden afgedwongen. Het Amerikaanse televisiestation ABC slaagde er tijdens de Winterspelen van 1988 in de beslissende kampioenscompetitie in het ijshockey uit te breiden tot zes teams, waardoor deelname van het Amerikaanse team verzekerd was.

De manier waarop het Amerikaanse NBC een stempel op de Spelen van Atlanta drukte, getuigde ook van de Amerikaanse belangen die het bedrijf heeft te verdedigen. Amerikaanse triomfen en symbolen die het nationale eergevoel strelen, werden uitvoerig in beeld gebracht. Prestaties van niet-Amerikanen werden genegeerd. Buitenlanders hadden slechts nieuwswaarde voorzover zij uit een land kwamen waar armoede en oorlog heersen. Voor de Amerikanen bleek er de laatste twee weken geen betere maatschappelijke spiegel dan sport en lichaamscultuur. De medaillestand, waarin de Verenigde Staten ruim eerste werden vóór Rusland, Duitsland en China, zal daarom worden aangegrepen om de bevolking te wijzen op de heilzame sportcultuur van Amerika.

EEN BLIK op de medaillelijst leert dat de traditioneel sterkste sportnaties de meeste prijzen in de wacht sleepten. Het zijn de landen waar de lichamelijke cultus altijd in hoog aanzien heeft gestaan. Sportsucces wordt niet alleen aangewend om het volk te behagen, maar het blijkt ook interessant als politiek instrument. Niet alleen president Clinton was zich daarvan bewust, ook een groot aantal Nederlandse politici laafde zich in Atlanta aan de prestaties van het nationale team. Ook de kroonprins manifesteerde zich bij Oranje-overwinningen opvallend. Vanzelfsprekend zijn in landen waar veel eer wordt ingelegd met sportprestaties, de faciliteiten het ruimst. De financiële mogelijkheden lijken soms onuitputtelijk.

De Nederlandse afvaardiging evenaarde in Atlanta met het totaal aan verworven medailles het vaderlandse record uit 1928. Met als hoogtepunten de Holland Acht, mountainbiker Brentjens, de hockeyers en vooral de volleyballers. Of deze oogst te danken is aan de ruimere financiële steun die de Nederlandse sport na de Spelen van 1992 van overheid en sponsoren kreeg, valt niet aan te tonen. Het doelgerichte topsportbeleid met zijn centralisatie van faciliteiten door de oprichting van twaalf olympische steunpunten, lijkt meer van invloed te zijn geweest. Daarnaast kan ook het enthousiasme van sportbestuurders en autoriteiten hebben bijgedragen tot de successen. De manier waarop de volleyballers eindelijk hun jacht op goud beloond zagen, is het resultaat van hun eigen wilskracht.

DE ROEP om nog meer successen zal na Atlanta niet verstommen. Nooit zullen sportmensen tevreden zijn, altijd willen ze hoger, sneller en verder. Overheid en bedrijfsleven zullen ook in Nederland worden overladen met verzoeken om meer financiële bijstand. De vercommercialisering heeft zich al krachtig gemanifesteerd.

Het traditionele sportideaal is met moeite overeind gehouden. Bomaanslagen tijdens het EK voetbal en de Spelen en dreigementen van de Baskische afscheidingsbeweging ETA tijdens de Tour deed de sportwereld maar voor even opschrikken. De verregaande veiligheidsmaatregelen in Atlanta verstoorden niettemin de droom van de Olympische Spelen. Onzeker is geworden of de Spelen nog eens net zo massaal en groots kunnen worden opgezet. De waarschuwing van IOC-voorzitter Samaranch op de slotdag van de Spelen dat de grenzen zijn bereikt, mag de organisatie van Sydney 2000 zich ter harte nemen.