NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
Redactiechef Daniel Dodd heeft in zijn minuscule chefskamertje naast de 'newsroom' van BBC World in het Londense televisiecentrum van de BBC, twee televisietoestellen. Het grootste, achter zijn rug, laat zijn eigen station zien. Op zijn bureau staat een kleiner toestel met de voornaamste concurrent, CNN International. Het is dus niet moeilijk te raden met wie BBC World, de wereldwijde en commerciële 24-uurs televisie-nieuwszender van de BBC, in de eerste plaats de concurrentie aangaat. ,,Ik weet dat ze ons ook scherp in de gaten houden'', zegt Dodd over CNN. ,,Amerika is het enige continent waar BBC World nog niet beschikbaar is. Maar CNN heeft vanuit Europa een eigen beeldverbinding naar Amerika geopend, zodat ze ons in hun hoofdkwartier in Atlanta 24 uur per dag kunnen volgen.''

BBC World is een commercieel televisiestation voor de wereldmarkt, dat in organisatie geheel los staat van BBC World Service Radio, het eerbiedwaardige instituut dat door de reorganisatie van de Britse publieke omroep BBC thans roerige tijden doormaakt. Deze radiodienst wordt sinds jaar en dag uit Britse gemeenschapsgelden gefinancierd, de televisie-nieuwszender is echter louter commercieel van opzet. Wel - legt Dodd uit - hoopt BBC World natuurlijk te profiteren van de 'merknaam BBC' die mede door de radio internationaal is opgebouwd, en staat voor 'onpartijdigheid en waarheidsgetrouwheid in de berichtgeving'. Anders dan de radio-World Service hoeft de televisiezender geen beeld te geven van het leven in Groot-Brittannië, of Britse belangen in de wereld te dienen. Niet overal is dat al doorgedrongen. Dodd: ,,met enige regelmaat krijgen we klachten van Britse diplomatieke vestigingen of Kamers van koophandel - of het met de berichtgeving niet wat diplomatieker kan.''

Het is even wennen voor iedereen: de BBC, vermoedelijk 's werelds bekendste publieke omroep, is het commerciële pad opgegaan - een mogelijkheid die naar verwachting binnenkort ook zal worden geopend voor Nederlandse publieke omroepen. Omdat de BBC zelf geen uit de kijk- en luisterbijdragen afkomstig gemeenschapsgeld in commerciële activiteiten mag steken is de joint-venture European Channel Management opgericht, waarin de BBC programma's, know-how en prestige inbrengt. Kapitaal kwam van het Britse uitgeversconcern Pearson Plc. dat, net als de BBC, 45 procent van de aandelen in de joint-venture bezit. De resterende tien procent zijn van het Amerikaanse Cox Communications. Behalve de wereldwijde nieuwszender exploiteert European Channel Management ook de entertainment-zender BBC Prime. Er zijn plannen voor een uitbreiding van de commerciële BBC-activiteiten met een multimedia-poot voor de internationale markt, en een tweede 24-uur nieuwszender voor Groot-Brittannië.

De redactiekantoren en de controlekamer van BBC World zijn krap bemeten - de dagen van luxe en comfort zijn bij de BBC, althans wat de commerciële sector aangaat, definitief voorbij. Meer dan zeventig procent van de programma-inhoud wordt in eigen beheer vervaardigd, nog maar zelden iets overgenomen van de binnenlandse zenders BBC1 of BBC2. Dat geldt voor de feature-programma's die de nieuwsbulletins van een half uur afwisselen: BBC-verslaggever Martin Bell vervaardigt bijvoorbeeld zijn serie Bell on Bosnia speciaal voor de nieuwszender.

Maar in het bijzonder het nieuws-materiaal dat de BBC-televisie voor binnenlands gebruik vervaardigt, is voor BBC World zelden bruikbaar, vertelt Dodd. ,,De specifiek Britse benadering van de Europese Unie of het rundvleesvraagstuk is voor onze internationale kijkers niet interessant. Brussel is voor ons trouwens veel belangrijker dan voor de binnenlandse televisie. Zelfs materiaal over Britse actualiteiten, zoals dat op BBC1 of 2 wordt uitgezonden, is meestal onbruikbaar. Je kunt van iemand in India niet verwachten dat hij precies weet wat loyalisten of republikeinen zijn in Noord-Ierland.''

Deze kosmopolitische benadering, hoopt men bij BBC World, is een van de belangrijke pluspunten van de eigen zender ten opzichte van CNN. Ook in de internationale versie van CNN is een overstroming in Wyoming immers vaak een belangrijk onderwerp. Het BBC-nieuwsapparaat vervaardigt de bijdragen voor de internationale nieuwszender parallel aan die voor de binnenlandse BBC en is daarvoor de afgelopen jaren tot op zekere hoogte uitgebreid, met o.a. producenten voor de buitenlandse correspondenten.

,,Wij zijn laatkomers op de markt voor internationale nieuwsstations'', constateert Wayne Dunsford, verkoopdirecteur van European Channel Management. Niet het product BBC World baart hem zorgen (,,Weinig merknamen in de wereld zijn zo sterk als die van de BBC''), maar de op veel plaatsen in de wereld beperkte capaciteit van kabelnetten. Nederland is een voorbeeld: ,,Voor ons moet over het algemeen een andere zender wijken. Dat is een moeizaam proces.'' Zo heeft in Amsterdam de gemeentelijke programmaraad nu schoorvoetend besloten dat BBC World op de kabel kan, maar alleen als RTL5 niet later dit jaar tot een vaderlandse nieuwszender is omgebouwd.

Aan een mogelijke plaats in toekomstige digitale paketten heeft Dunford geen boodschap. Het duurt te lang voordat de 'digitale paniek' van nu concrete resultaten oplevert, denkt hij. De zender wil niet als abonnee-tv in pluspaketten op de kabel, omdat de verkoop van reclame en sponsoring - de enige inkomstenbronnen van de zender - slechts gedijt bij een zo groot mogelijk bereik.

Al met al kan BBC World thans in meer dan veertig huishoudens in de wereld worden gevolgd, meestal per kabel en satelliet. In de stad Berlijn en omstreken hebben de lokale autoriteiten een etherfrequentie aan BBC World verpacht. In Japan is de zender beschikbaar met een simultaan-vertaling in het Japans. Maar dat blijven uitzonderingen: ,,cable is the key'', zegt Dunsford. Grote markten op dit moment zijn Duitsland, met in totaal tien miljoen kabelaansluitingen, en India, waar de zender vijf miljoen huishoudens bedient.

In India fungeert BBC World bijna als een binnenlandse zender, vertelt Dodd. ,,Geen kandidaat bij verkiezingen die door ons niet wil worden geïnterviewd.'' Zo'n situatie heeft ook nadelen: ,,iedere keer als we hebben gesproken over 'het Pakistaanse deel van Kashmir' krijgen we uit India stapels brieven dat we 'het door Pakistan bezette deel van Kashmir' moeten zeggen.'' Wie onpartijdig en serieus wil berichten, houdt niet iedereen te vriend: de Arabische dienst die parallel aan het Engelstalige BBC World was opgezet, moest worden gestaakt omdat de Saoedische eigenaren van het satellietsysteem Orbit, de voornaamste verspreider, het signaal niet langer wilden doorgeven. In maart jl. haalde de Australische mediamagnaat Rupert Murdoch de zender van zijn satelliet-systeem Star-tv in Azië, naar boze tongen beweren omdat de Chinese regering bezwaar maakte tegen de inhoud van de programma's.

Moet men zich bij CNN al zorgen gaan maken als BBC World straks ook in Amerika zal worden gelanceerd? ,,Welnee'', zegt Dunsford. ,,Wij willen nergens concurreren met lokale nieuwszenders, in Nederland niet met RTL5, en in Amerika niet met CNN. BBC World is iets voor erbij, voor de elite.''

BBC World is in Nederland te zien op de kabelnetten van Den Haag, Delft, Gouda, Oss, Harderwijk en een aantal kleinere plaatsen. Of per satelliet: Eutelsat II-F1, 13 graden Oost, 11,617 MHz, verticaal. BBC Prime is in Nederland en België niet beschikbaar.