NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door WARD OP DEN BROUW
Vraag honderd mannen wat een echte vrouw is en je krijgt honderd verschillende antwoorden. Stel het Internationaal Olympisch Comité (IOC) dezelfde vraag en je krijgt te horen dat een echte vrouw uitsluitend XX-chromosomen bezit. Net zoals een echte man XY-chromosomen heeft. Fout, zeggen de programmamakers van Sex Games, een Britse documentaire uit 1993 die de omstreden sekse-test in de sport onder vuur neemt. Het programma is een schreeuw tegen het onrecht dat sportvrouwen heeft getroffen en nog steeds treft. Want ondanks hevige kritiek bestaat de test nog steeds.

In het jaar van de Olympische Spelen in Mexico, 1968, voerde het IOC de geslachtstest in, als reactie op de successen van vrouwelijke sporters uit het toenmalige Oostblok. Wie kent ze niet, de vierkante manwijven met discussen en kogels. Hun successen werden in twijfel getrokken, dit konden in de ogen van de hoogste sportbestuurders geen echte vrouwen zijn.

Een onbekend aantal vrouwen heeft hun sportieve carrière op de klippen zien lopen gevolg van de seksetest. In een periode van vijfentwintig jaar zouden er alleen al aan de vooravond van Olympische Spelen vijftien vrouwen zijn gediskwalificeerd omdat ze de test niet als 100 procent vrouw doorkwamen. Vrijwel allemaal verkiezen ze de anonimiteit boven openheid. De Amerikaanse Kirsten Wengler, van 1982 tot 1988 lid van de Amerikaanse zwemploeg, is een uitzondering. Aan haar zwemcarrière kwam een abrupt einde toen werd ontdekt dat ze mannelijke chomosomen had; XY in plaats van XX. Ze werd gedwongen zich terug te trekken en kreeg en passant de boodschap mee dat ze geen normale kinderen zou kunnen krijgen. Wenglers ouders trokken 2.000 dollar uit voor een nieuwe geslachtstest, waaruit bleek dat ze wel degelijk XX-chromosomen had. Er was een fout in het laboratorium gemaakt. De documentaire geeft geen antwoord op de vraag of Wengler vervolgens een forse schadeclaim heeft ingediend. Haar sportieve carrière was in elk geval voorgoed geruïneerd. Dat het aanvechten van beslissingen die op grond van laboratoriumtests zijn genomen de adem van een marathonloper vergt, bleek onlangs nog in de zaak van de Britse atlete Diane Modahl. Ten onrechte werd zij van doping beschuldigd. Dit jaar maakte ze haar rentree op de sintelbaan, na een gewonnen race tegen atletiekbobo's.

Ook de carrière van de Spaanse hordenloopster Maria Martinez Patino werd door de geslachtstest in de kiem gesmoord. Records, een plaats op de universiteit en de beste jaren van haar leven werden haar ontnomen, zoals ze het zelf omschrijft. Patino beschikt als gevolg van een hormonale afwijking over XY-chromosomen. Dus is ze volgens de normen van het IOC geen vrouw. Maar haar XY-chromosomen hebben haar in geen enkel opzicht 'vermannelijkt'. Voor wie Patino hoort en ziet is ze onmiskenbaar een vrouw. Zij bond de strijd aan met de geslachtstest, is inmiddels door de internationale atletiekfederatie in ere hersteld, maar stuit bij het IOC nog steeds op een muur van onverzettelijkheid. ,,De test is een groot succes'', verzekert een official van het IOC.

Dr. Robert Winston, hoogleraar vruchtbaarheidsstudies en verbonden aan het Hammersmith ziekenhuis in Londen, ridiculiseert de geslachtstest als volgt: ,,Ik heb goed nieuws voor u'', zegt hij tegen een sporter die op dat moment nog niet voor de camera is geweest. ,,U bent de geslachtstest doorgekomen en u mag deelnemen aan de 400 meter bij de vrouwen.'' Waarop een opgeluchte mannenstem klinkt en een man met baard en snor in beeld verschijnt. Een man met de vrouwelijke XX-chromosomen. Winston trekt ook de vage criteria in twijfel die bij nader onderzoek worden gehanteerd, na een chromosomentest. Er wordt dan ook gekeken naar eventuele genitale afwijkingen. Stupid, zegt Winston. ,,Dat is net zoiets als de prestaties van een mannelijke atleet relateren aan de lengte van zijn penis.''

Sex Games, Ned. 3, 21.03-21.28u.

Marie Galante, een prikkelende avonturenserie

Door RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
Het is een oud stramien voor avonturenverhalen met vrouwen in de hoofdrol: de heldin, van alle kanten fysiek en in haar eer bedreigd, overleeft op miraculeuze wijze alle benarde situaties, en komt niet alleen ongeschonden uit de strijd, maar eigenlijk frisser en onschuldiger dan tevoren.

De Angélique-films berusten op deze aantrekkelijke onwaarschijnlijkheid. En - in een wat ander register - de heldinnen in de boeken van de markies De Sade natuurlijk, die onveranderlijk in het goede blijven geloven, hoe hard hun lot ook moge zijn. Bij Marie Galante, de heldin van een vierdelige feuilleton van de Franse zender TV5, is het niet anders. In de aflevering van vorige week hebben we kunnen zien hoe Marie, gespeeld door Florence Pernel, door een kapitein met bedenkelijke bedoelingen vanuit Bordeaux op zijn schip wordt ontvoerd en in Uruguay verzeild raakt, zonder geld voor de reis terug natuurlijk.

Bedreigingen van allerlei aard, met name seksuele, blijken aan haar optimisme en levenslust geen enkele afbreuk te doen. Steeds ook ontwaart zij in een sociale context die louter uit potentiële verkrachters lijkt te bestaan, met zekerheid de enige man met wie het mogelijk is een pure, en levensreddende vriendschap aan te gaan. Maar net denkt de kijker dat hier iets moois en vreedzaams kan groeien, of het noodlot slaat weer toe: vanavond zien wij hoe Marie verzeild raakt in het Buenos Aires van 1938, onderdak vindend bij de nonnetjes en in het bordeel.

Marie Galante is een zeer fraai gefilmde serie van in totaal zes uur van Jean-Pierre Richard. Er wordt wel eens smalend gesproken over de Franse filmindustrie, maar zo'n prachtige avonturenfilm maken, dat kunnen ze tenminste nog.

Marie Galante, deel 2: El gato loco, TV5 (kabel en satelliet), 22.35-00.05u. Herhalingen morgen 08.30-10.00 en 01.45-03.15 uur. Frans ondertiteld.