NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S c h a k e l s

Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 4 JULI. Een samenwerkingsverband van Nederlandse onderzoeksinstellingen heeft een ,,inherent-veilige'', kleine kernreactor ontworpen die als warmtekracht-eenheid elektriciteit en warmte kan leveren aan de industrie.

Vanmiddag peilden de onderzoekers de belangstelling van hetNederlandse bedrijfsleven dat vooral in zijn hoedanigheid van potentiële stroom- en warmteafnemer is aangeschreven.

De presentatie in de aula van de TU Delft kwam precies drie jaar nadat het Energie-onderzoek Centrum Nederland (ECN) bekendmaakte dat het een studie naar een dergelijke kleine 'inherent veilige' kernreactor zou beginnen. Bij de studie zijn ook de Kema, het Delftse reactorinstituut IRI en ingenieursbureau Nucon (Stork) betrokken. De financiering kwam tot dusver in hoofdzaak van het Programma Instandhouding Nucleaire Competentie (PINC) van EZ. Het huidige PINC-programma loopt over een half jaar af en wordt niet gecontinueerd.

Het nieuwe reactortype, dat de ontwerpers Incogen doopten, is een afgeleide van een reactortype dat een jaar of vijftien geleden in Duitsland ontstond en door Siemens als HTR-M tot prototype werd gebracht. Publiek verzet tegen kernenergie heeft Siemens doen besluiten verder onderzoek aan deze reactor te beëindigen. De know-how is voor weinig geld verkocht aan China. De HTR-reactor bij Hamm-Uentrop is gesloten.

De Incogen-reactor is een gasgekoelde, grafietgemodereerde reactor die werkt volgens een principe dat in Engeland - in heel andere uitvoering - al bijna vijftig jaar wordt gebruikt. De Incogen gebruikt tamelijk hoog verrijkt uranium (tot bijna 20 procent verrijkt) dat ligt opgesloten in grafietbollen met het formaat van een tennisbal. Het reactorvat bevat een opstapeling van vele duizenden bollen (een 'pebble-bed') waar het inerte gas helium tussendoor wordt gepompt. Het helium doet dienst als koelgas en drijft als zodanig rechtstreeks een geavanceerde gasturbine aan. In eerdere buitenlandse ontwerpen werd meestal een tweetraps-koelsysteem gebruikt waarbij het koelgas water verhitte dat - tot stoom gebracht - een stoomturbine aandreef. Experimenten met een directe helium-kringloop liepen meestal vast in heliumlekkage.

Het ontwerp is erop gericht een groot deel van de splijtingswarmte ook rechtstreeks te bebutten. De reactor functioneert dus als warmtekracht-eenheid. Ook dat is - binnen Europese context - revolutionair. Belangrijk is verder dat de reactor modulair (dus als koppelbare eenheden) is ontworpen. Een bedrijf kan dus elk gewenst vermogen samenstellen.

De Incogen-reactor geldt als inherent veilig. Als de compressor die het helium rondpompt uitvalt en de temperatuur van de bollen stijgt doet dat, volgens een fysische wetmatigheid, het aantal splijtingen automatisch dalen. Bovendien is het reactorvat zo ontworpen dat voldoende hitte via geleiding naar buiten wordt afgevoerd. Oververhitting wordt gegarandeerd voorkomen. Angst voor een grafietbrand heeft in de acceptatie van dit pincipe altijd een grote rol gespeeld. Eventueel kunnen de grafiet-ballen van een onbrandbare coating worden voorzien, volgens ingewijden hoeft dat niet van komen.

Onder de 170 genodigden voor de presentatie van vanmiddag bevinden zich voornamelijk de grote industriële stroom- en warmteafnemers. Gegadigden voor participatie in de bouw zijn Koninklijke Schelde, Holec, Stork Comprimo, Urenco Aerospace, DAF Special Products en voor wat betreft de turbines: Thomassen, Interturbine en TOPPS.

NRC Webpagina's
4 JULI 1996