NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door HANS BEEREKAMP
Dat de korte reeks van drie Damesverhalen, speelfilms van rond een half uur geregisseerd door George Schouten, die de VPRO vanaf vanavond wekelijks uitzendt, alle gebaseerd zijn op vertellingen van Heere Heeresma uit zijn bundel Damesverband, blijkt niet uit de aftiteling. We weten het, omdat in de VPRO-gids de schrijver fulmineert tegen de regisseur en uitlegt dat hij zijn naam heeft laten verwijderen, omdat hij in de films niets meer herkent. Het conflict zou hoog opgelopen zijn, toen Heeresma de teksten van Schouten, die hij als verteller zou inspreken, niet uit zijn mond kon krijgen. De stem die we nu horen is dan ook vermoedelijk van de regisseur; ik kan me wel iets voorstellen bij de problemen van de auteur.

Een voice-over die niet alleen de innerlijke overpeinzingen van de personages vertolkt, maar ook in feite het verhaal vertelt, dat is meestal een noodgreep. In dit geval is het emotieloos uitgesproken commentaar in ironisch-burgerlijke taal gevat en heel vaak flauw en niet ter zake. Dat geldt ook voor de typeringen van de acteurs. De filmpjes, Een aanranding in het Vondelpark, Damesunderwear en Een moederhart klopt aan, hebben thematisch het onbegrip gemeen van een vrouw voor de mannelijke seksualiteit, of die zich nu presenteert in de vorm van een zwarte (sic!) aanrander, een fetisjist op het platteland of een vanzelfsprekend tot verwaarlozing en overspel geneigde echtgenoot. In alle drie de gevallen maakt Schouten een karikatuur van de vrouwelijke hoofdrol, die niet alleen slachtoffer, maar ook uitlokster lijkt te moeten voorstellen.

De korte serie riekt naar een pijnlijke mislukking van de tegenwoordig vooral als non-fictie-televisiemaker werkzame Schouten, die drie speelfilms voor de bioscoop op zijn naam heeft staan (Dooltocht, Instant Pictures en Een zaak van leven of dood). Toch is dat niet helemaal waar: als je het geluid uitzet - en de eindeloos herhaalde muzikale thema's noch de krakkemikkige dialogen en teksten meer hoort - valt de bijzonder geraffineerde cameravoering en belichting op. De Hollandse wolkenluchten en bijna magisch-realistische visuele toon van Joost van Gelder in Damesunderwear en de kunstmatige belichting en het intense camerawerk van Melle van Essen in de overige twee delen maken iets goed van de totale scenariochaos. De beste acteur in beeld is de Duitser Günter Lamprecht (Franz Biberkopf in Fassbinders Berlin Alexanderplatz), die om taalproblemen zijn mond moet houden, maar ik begrijp niet wat zijn personage in de film doet.

Damesverhalen, Ned.3, 23.09-23.30u.