NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

BRUSSEL, 24 JUNI. Ministers uit 24 Europese landen beslissen vrijdag in Brussel niet alleen over het lot van zo'n honderdvijftig industriele projecten van bedrijven, ze beraden zich ook over een andere opzet van het technologie-programma Eureka.

De conferentie van ministers van de 24 Eureka-landen, onder wie minister Wijers van Economische Zaken, en vertegenwoordigers van de Europese Unie staat dit jaar vooral in het teken van aanbevelingen van oud-Europees commissaris Davignon. Hij bepleit meer samenhang tussen de miljarden ecu's verslindende Europese technologie-projecten van de Europese Unie en Eureka.

Eureka, dat tien jaar bestaat, is opgezet om de Europese industrie overeind te houden in de moordende concurrentiestrijd met Japan, de VS en landen in het Verre Oosten. Niet de overheid, maar bedrijven nemen het initiatief tot de projecten. Voorwaarde voor een bijdrage van de (nationale) overheid is samenwerking met een of meer buitenlandse partners. Na de val van de Berlijnse muur hebben zich ook landen uit Midden- en Oost-Europa aangesloten bij Eureka.

Bij Eureka gaat het - in tegenstelling tot de andere Europese programma's - om toegepast onderzoek, niet om fundamenteel onderzoek. Ook wordt Eureka minder gekweld door bureaucratie. Evenmin geldt het beginsel dat landen profiteren van de programma's in de mate waarin ze eraan bijdragen. De 4,4 miljard ecu (zo'n tien miljard gulden) van bedrijfsleven en overheid die zijn omgegaan in de inmiddels voltooide Eureka-projecten zijn volgens ingewijden veel doelmatiger besteed dan het geld van de andere Europese projecten.

Daarom wordt meer samenhang bepleit tussen industriële projecten, waaronder de Eureka-projecten, en het fundamenteel onderzoek. Er is al een bescheiden begin gemaakt met samenwerking tussen Eureka en het Europese ruimtevaartprogramma ESA.

De beoogde samenwerking heeft echter ook gevolgen voor Eureka. Zo lijkt het accent te verschuiven in de richting van de grote bedrijven, waar tot nog toe substantiële inbreng van midden- en kleinbedrijf bestond. Ondernemingen tot vijfhonderd medewerkers waren de afgelopen jaren betrokken bij ongeveer de helft van de Eureka-projecten met Nederlandse inbreng.

Eureka telt meer dan zevenhonderd lopende kleine projecten, maar het is vooral bekend door grote projecten, zoals het micro-elektronicaproject Jessi, HDTV (een Europese standaard voor digitale televisie om tegenwicht te bieden aan Japan) of Prometheus (satelliet-communicatie om verkeersstromen in goede banen te leiden). Onderzoek heeft uitgewezen dat het omstreden Jessi-project, waarbij ook Philips was betrokken, de Europese industrie concurrerend heeft gehouden.

De ministers praten in Brussel onder meer over een vervolg van het Jessi-project, Medea. Het gaat daarbij vooral om toepassing van chips in informatie- en communicatiesystemen. Medea zal vier tot vijf jaar duren en kost meer dan 2 miljard ecu (4,5 miljard gulden).

Een tweede groot project, Commend, heeft betrekking op het integreren van allerlei apparaten in huis, zoals televisie, pc, fax en telefoon.

Een ander groter project moet 'slimme' koplampen, die al te vinden zijn in de duurste Duitse automobielen, bereikbaar maken voor het grote publiek door goedkopere produktie. Sensoren in de auto moeten sterkte, richting en reikwijdte van de lichtbundel voortdurend aanpassen aan factoren als mist, tegenliggers, bochten en hobbels in de weg.

Nederland is na Frankrijk en Duitsland het actiefst in Eureka. Bedrijven uit ons land zijn betrokken bij een kleine veertig van de ingediende projecten waarover de ministersconferentie vrijdag zal beslissen.

Het gaat daarbij onder meer om het ontwikkelen van een machine voor het oogsten en drogen van extra lang alfalfa, een veevoedergewas dat geteeld wordt in Zuid-Europa. Een ander project is gericht op een apparaat dat standbeelden en monumentale panden met laserstralen ontdoet van vervuiling en daarbij minder schade aanricht dan chemicaliën. Voor de Deense bierbrouwer Carlsberg ontwikkelt de Nederlandse industrie een krat, dat van kleur kan verschieten en dus aangepast kan worden aan seizoengebonden bieren. Fokker gaat de met vliegtuigen opgedane kennis inzetten om te komen tot een simulator waarmee machinisten van treinen en sneltrams opgeleid worden. Kinetron gaat samen met Swatch de strijd aan tegen het Japanse Seiko in de markt van batterijloze kwartshorloges. Vitelec werkt aan een deurmat, die draadloos een signaal uitzendt als onbevoegden een woning betreden. (ANP)