NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Habitat 2, de VN-conferentie over de stedelijke problematiek die vorige week in Istanbul werd afgesloten, heeft de aandacht gevestigd op de urbanisatie in de wereld. De conferentie eindigde met de gebruikelijke VN-ruzies over de bewoording van de passages in de slotverklaring over de Palestijnse nederzettingen, het recht op abortus en de zelfstandige positie van vrouwen. Belangrijker was dat er geen meningsverschillen bestonden over het belang van leefbare, dynamische stedelijke samenlevingen.

Twee weken lang hebben zo'n twintigduizend deskundigen, autoriteiten en vertegenwoordigers van niet-gouvernementele organisaties uit de hele wereld vergaderd over de problemen van verstedelijking in de ruimste zin. De conferentie heeft zich uitgesproken over de erkenning van het recht op huisvesting en heeft vastgesteld dat overheden een inspanningsverplichting hebben om voor een behoorlijk onderkomen van hun burgers te zorgen. Er is een wereldactieplan aangenomen dat oproept tot nauwere samenwerking tussen lokaal bestuur, particuliere organisaties en bedrijven. Het besef dat overheden niet alles kunnen en dat samenwerking met het particulier initiatief wenselijk is, is tot de VN-burelen doorgedrongen.

Met een slotverklaring is de stedelijke uitdaging van de toekomst niet opgelost. De VN en de Wereldbank hebben in rapporten voorspeld dat de omvang van de stedelijke bevolking over dertig jaar even groot zal zijn als de totale wereldbevolking op dit moment. Tweederde van de mensheid zal dan in steden wonen, het aantal megasteden met meer dan tien miljoen inwoners zal sterk toenemen. Niet in de traditionele industrielanden, maar in de dynamische opkomende landen en in de stagnerende ontwikkelingslanden. Met die stedelijke bevolkingsconcentraties zullen ook de problemen van huisvesting, ruimtelijke ordening, verkeerscongestie, vervuiling, openbare voorzieningen en afvalverwerking, van armoede en sociale spanningen toenemen.

Steden worden vaak afgeschilderd als een jungle, een focus van ellende, een poel van moreel verval, subversie, misdaad en verderf. Stedelijke bevolkingen zijn in die beeldvorming anonieme massa's die leven in armoede, een gevaarlijke bedreiging van de gevestigde orde. De verstikking van asfalt en beton wordt afgezet tegen de idylle van het platteland. Desondanks blijft de stedelijke bevolking groeien door migratie van het platteland omdat de openbare voorzieningen in steden beter zijn, de kansen op werk, inkomen en maatschappelijke ontplooiing groter. Krottenwijken, clichématig vaak in beeld gebracht als treurige samenraapsels van afvalmateriaal, zijn vooral buurten in gestage opbouw. Steden zijn laboratoria van menselijke activiteiten, het brandpunt van maatschappelijke verandering, zowel op cultureel als op politiek, financieel en economisch terrein. In dubbel opzicht hebben steden de toekomst: ze bevatten de grootste bevolkingsconcentraties en ze vormen de motor van welvaartsgroei. Geen enkele moderne economie heeft zijn welvaart bereikt door de bevolking op het platteland vast te houden. De groei van steden in ontwikkelingslanden heeft dan ook een positieve kant. Het probleem is de snelheid waarmee de transformatie zich voltrekt.

De leefbaarheid van de urbane miljoenenconcentraties - wat betreft milieu, veiligheid en werkgelegenheid - vraagt om enorme investeringen, zowel in mensen als in bestuur, voorzieningen en infrastructuur. Verstandig beheer van schaarse middelen, fatsoenlijk openbaar bestuur, politieke zuiverheid, betaling van de kostprijs voor openbare voorzieningen, gerichte financiële hulp, privatisering van diensten, betrokkenheid van de bevolking en benutting van lokale initiatieven dragen daaraan allemaal bij. Dergelijke uitgangspunten zijn niet per VN-resolutie te regelen. Maar het is goed dat de Habitat-conferentie de rechtstreeks betrokkenen in het stedelijke beleid hierop heeft aangesproken.

NRC Webpagina's

20 JUNI 1996