NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S c h a k e l s

Door onze redacteur ERIK OUDSHOORN
BIRMINGHAM, 12 JUNI. Toen de Zwitserse bondscoach Artur Jorge eind mei de sterspelers Alain Sutter en Adrian Knup uit zijn selectie verwijderde schreef een krant in Bazel: "Jorge hangt vervaarlijk uit het raam met deze groep, op het Europees kampioenschap zal hij naar bene den vallen.' Zover is het nog niet. Na het gelijkspel in de openingswedstrijd tegen Engeland (1-1) is de kritiek op de Portugees wat verstomd. Een goed resultaat tegen Nederland zal zijn aanzien verder doen stijgen. Jorge is al maanden de gebeten hond in Zwitserland. Toch heeft de vijftigjarige oefenmeester een behoorlijke staat van dienst in het internationale voetbal opgebouwd. Hij won als clubtrainer van FC Porto drie titels, de Portugese beker en de Europa Cup 1. Ook met Paris Saint Germain ver overde hij het landskampioenschap en de beker. Hij was tevens een succesvol voetballer bij Benfica, dat hij later ook trainde. Twee keer was Jorge topscorer in de Portugese competitie, hij werd uitgeroepen tot speler van het jaar in 1967, en hij kwam 2 5 keer uit voor het nationale team.

Desondanks had Jorge nog tijd om aan de universiteit zijn doctoraal filosofie te halen. Ook studeerde hij filologie, met als specialisatie Germanisme. Desondanks weigert hij met de Zwitsers in het Duits te communiceren. Hij heeft Frans uitgeroepen tot de voertaal in het nationale team. Zijn vader sprak Frans en zijn twee kinderen volgen onderwijs in dezelfde taal. Hij spreekt verder vloeiend Engels en kan zich verstaanbaar maken in het Italiaans. Vandaar ook dat het drietalige Zwitserland, met bove ndien nog een sterk multiraciaal voetbalelftal, in Artur Jorge de ideale bondscoach zag toen de aanbeden Roy Hodgson in dienst trad bij Internazionale in Milaan. Aanvankelijk vervulde de Londenaar nog even een dubbelfunctie, maar per 1 januari van dit jaar nam Jorge, net hersteld van een operatie aan een hersentumor, de eindverantwoordelijkheid volledig over.

Aanvankelijk met weinig succes. Ondanks zijn talenkennis bleek Jorge, een amateurdichter, over slechte communicatieve eigenschappen te beschikken. Zijn debuut als bondscoach leverden al meteen de eerste protesten op. Tegen Luxemburg kwamen de Zwits ers op 13 maart niet verder dan 1-1. De kritiek in de Zwitserse media werd luider na de 0-1 nederlaag tegen Oostenrijk. Pas in het duel tegen het zwakke Wales boekte hij zijn eerste overwinning (2-0). Om tenslotte de oefencampagne weer te eindigen met een nederlaag tegen Tsjechië (1-2).

Hij staat bekend als een liefhebber van defensieve systemen met twee spitsen. Zelf bestrijdt hij dat. ,,Ik houd van flexibele 4-4-2-opstellingen. De Portugese en Franse media hebben mij het etiket gegeven van een verdedigend ingestelde trainer. Maa r ik vind alleen dat de organisatie achterin goed moet zijn voordat je gaat aanvallen.''

De kritiek die in Zwitserland over hem werd uitgestort, heeft hem zwaar getroffen. Het was ook niet eenvoudig in de voetsporen te treden van Hodgson die in het Alpenland nog steeds immens populair is nadat hij het nationale team voor het eerst in d ertig jaar naar het wereldkampioenschap in de Verenigde Staten loodste. En onder zijn leiding kwalificeerden de Zwitsers zich ook als poulewinnaar voor het huidige EK, waarbij zij Turkije en Zweden achter zich lieten. Hodgson heeft van Zwitserland een voetbalnatie gemaakt met alle chauvinistische gevoelens van dien. Het nationale elftal werd onder zijn hoede tactisch geschoold en een professionele instelling bijgebracht.

Toen Jorge Greenpeace-aanhanger Alain Sutter _ hij protesteerde tegen de Franse kernproeven _ en Adrian Knup buiten de EK-selectie hield, had hij het laatste restje krediet bij de Zwitserse voetbalfans verspeeld. Sutter heeft immers een goed seizoe n achter de rug bij Freiburg, Knup presteerde wisselend bij Karlsruhe. De verbijstering onder de Helveten was groot. Ruud Krol, de Nederlandse recordinternational die op het EK gastcommentator is voor de Zwitserse televisie omdat hij ooit Servet te als trainer redde van de degradatie, kan de handelwijze van Jorge wel enigszins volgen. ,,Deze trainer houdt er een andere filosofie op na dan zijn voorganger. Hij vindt dat de sterren in dienst moeten spelen van het elftal. En niet andersom. Jorge stelt zich op het standpunt dat een speler aan de bal drie of vier afspeelmogelijkheden moet hebben. Dat kan alleen als iedereen zich maximaal ondergeschikt maak aan het concept. Daarvoor verlangt Jorge een opofferingsgezindheid die wij in Nederland o ok niet kennen. Het was voor zijn tactiek echt noodzakelijk om de strijd aan te gaan met de vedetten.''

Een van de dragende spelers van het elftal is nu Ciriaco Sforza. Hij komt uit een Italiaans gezin waar het voetbal met de paplepel werd ingegoten. Zijn vader, een schilder, groeide op onder de rook van Napels en verhuisde met een stroom gastarbeide rs naar Wohlen. In dit plaatsje, in de buurt van Zürich, werd Ciriaco geboren. De 26-jarige spelbepaler debuteerde op z'n zestiende bij Grasshoppers en werd voor negen miljoen gulden door zijn huidige werkgever Bayern München overgenomen van FC Kaiserslautern. In Beieren verloopt zijn ontwikkeling echter nog stroef. Trainer Franz Beckenbauer vindt bijvoorbeeld dat hij te weinig risico's in zijn spel legt. De inmiddels ontslagen Otto Rehhagel zag in Sforza vooral een goede verdediger.

Ondanks de absentie van Knup en Sutter heeft het Zwitserse team nog altijd twee bekende aanvallers in de selectie. Ofschoon Danny Blind gisteren duidelijk maakte dat, gezien de vorm van Reiziger en Bogarde, van dit duo _ als het speelt _ geen gevaa r valt te verwachten. De kans dat de Dortmund-topscorer Stéphane Chapuisat tegen Nederland in het basisteam staat is groter geworden, nu blijkt dat Christophe Bovin tegen de Engelsen een tamelijk serieuze enkelblessure heeft opgelopen. Chapuisat herstelde vorig seizoen moeizaam van een knie-operatie. Zowel lichamelijk als geestelijk had hij moeite om weer in zijn ritme te komen.

De andere gevaarlijke, solerende, spits is de 29-jarige Kubilay Türkyilmaz, die na zijn terugkeer uit Turkije, zijn tweede jeugd beleefde in Zwitserland. Het afgelopen seizoen werd hij uitgeroepen tot voetballer van het jaar, een titel die hij opdroeg aan zijn overleden vader. De genaturaliseerde Turk ging halverwege dit seizoen terug naar Zürich na een mislukt avontuur bij Galatasaray waar hij het aan de stok kreeg met coach Graeme Souness, die hem alleen wilde opstellen als linksback . Maar ook voelde hij zich als zoon van een Turkse emigrant gediscrimineerd. Zijn droom is nog een contract af te dwingen bij een club in de Serie A. Hij was al eens drie seizoenen in dienst bij Bologna. Op Wembley bracht hij Engeland tot razernij door een strafschop te benutten, waardoor de Britten niet verder kwamen dan 1-1.

Türkyilmaz heeft als reactie op de mening van Blind geen hoge dunk van de Nederlandse verdedigers. ,,Het centrum van de Nederlandse defensie is kwetsbaar. Davids speelt aanvallend, De Kock vond ik tegen de Schotten niet beweeglijk genoeg. Blin d is te traag. Wij krijgen voldoende kansen.''