NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door KAREL KNIP
Dat de temperatuur op aarde, gemiddeld over de hele globe, door de snel toenemende concentraties kooldioxyde, methaan, lachgas en troposferisch ozon de komende decennia zal stijgen lijkt buiten twijfel. In welk tempo de temperatuur omhoog gaat, waar het warmer wordt en waar misschien wat koeler, waar meer regen gaat vallen of juist niet, daar over bestaat minder zekerheid. Men is aangewezen op voorspellingen van een vijftiental klimaatmodellen die het huidige en te verwachten klimaat berekenen uit 'first principles': uit aannames over de hoeveelheid zonnestraling, absorbtie van straling, warmtetransport, enzovoort. De modellen behoren tot de grootste computerprogramma's die er zijn en nòg zijn het maar ruwe benaderingen van de werkelijkheid. Tijd en geld staan geen al te grote detaillering toe.

Wat nog slecht door de modellen wordt beschreven is de reactie van het plantenleven op een stijgende CO-spanning en een mogelijke klimaatverandering. Ook over de rol die de wolken nu en in de toekomst spelen in de warmtehuishouding van de aarde bestaat veel onzekerheid. Het zojuist verschenen tweede IPCC-rapport besteedt daaraan ruime aandacht. Gemiddeld over tijd en ruimte blijken wolken een koelend effect te hebben, maar heel hoge wolken (dunne cirrus) werken in de tropen averechts. Er zijn aanwijzingen dat de hoeveelheid hoge bewolking wat toeneemt. Daar staat het inzicht tegenover dat industriële emissies, vooral als die zwavelhoudend zijn, het zonlicht-weerkaatsend vermogen van wolken vergroten, wat juist een koelend effect heeft.

Vorig jaar verschenen verontrustende artikelen in Science en Nature waaruit bleek dat er een grote discrepantie bestaat tussen hetgeen wolken in modellen aan optische eigenschappen (licht-absorbtie) wordt toegeschreven en wat in werkelijkheid gemeten wordt. Inmiddels is het vermoeden uitgesproken dat een rekenfout in de verwerking van satellietgegevens de oorzaak zou zijn. Toch was het aanleiding voor Nature (10 augustus) om modellenbouwers het verwijt te maken dat ze zich steeds minder aan empirisch onderzoek gelegen laten liggen. Of dat terecht is valt te bezien. Wereldwijd is veel onderzoek naar het wezen van de wolk begonnen. Chemische en fysische (vooral optische) eigenschappen worden met geavanceerde middelen bestudeerd. Vanavond geeft Noorderlicht een aardige sfeertekening van de inspanningen die in Nederland in het kader van het programma CLARA op gang zijn gekomen.

Noorderlicht: De rol van de wolk, Ned.3, 19.59u.

T V   V O O R A F :

Door CAROLIEN ROELANTS
In drie afleveringen portretteert de Educatieve Omroep RVU de komende weken evenzovele Arabische vrouwen. Elite vrouwen die, zo meldt de RVU, erin zijn geslaagd zich te ontworstelen aan onderdrukking en belangrijke posities te bereiken: een parlementariër, twee hoogleraren. Zo wil de RVU de clichés nuanceren die het denken hier over de Arabische vrouw bepalen: hoofddoeken, vrouwenbesnijdenis, ellende kortom. Het zijn zonder twijfel hele interessante vrouwen (al komen ze in elk 25 minuten niet geheel uit de verf): de Jordaanse parlementariër Toujan Faisal, de uit Saoedi-Arabië afkomstige hoogleraar antropologie Soraya Altorki en de Marok kaanse hoogleraar sociologie Aicha Belarbi. En het is waar, er zijn vele andere vrouwen in de Arabische wereld die - overigens sommigen ook gehoofddoekt - prachtige functies bekleden. Ik heb in het moslim-fundamentalistische Soedan een architecte ontmoet en de presidente van een universiteit, journalistes en actrices in Egypte, fabrieksdirecteuren in Irak.

Maar helaas zijn zij nog steeds niet heel veel meer dan de uitzonderingen die de regel bevestigen. Het is voor een vrouw in de Arabische wereld wel degelijk buitengewoon moeilijk op eigen kracht een hoge, invloedrijke functie te bereiken. De weinige vrouwen die er zijn gekomen, zijn doorgaans afkomstig uit de gegoede middenklasse, ontwikkeld en met geld en politieke invloed op de achtergrond. Vrouwen uit lagere klassen krijgen om te beginnen al vaak de kans niet behoorlijk onderwijs te volgen: goede scholen en universiteiten zijn of particulier en kostbaar of in het buitenland en even duur. Het is niet toevallig dat de geportretteerde vrouwen dan ook allen uit die elite komen.

Sommige fasen bieden vrouwen de kans massaal naar buiten te treden. De Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog en de Palestijnse intifa dah bijvoorbeeld. Vrouwen moesten immers gevangen of gesneuvelde mannen vervangen en taken in het verzet op zich nemen. Maar in beide gevallen moest de vrouw zonder meer terug naar huis nadat eenmaal de vrede was getekend. In de autonome Palestijnse gebieden trouwen meisjes sinds het akkoord met Israel weer steeds vroeger - en verlaten zij dus eerder de schoolbanken.

De moslim-fundamentalistische bewegingen in het gebied maken het de vrouwen op zijn best niet makkelijker zich aan de druk van familie en omgeving te ontworstelen. Een boeiende, onafhankelijke functie - het blijft voor de afzienbare toekomst helaas slechts zeer weini gen voorbehouden.

Arabische verkenningen, vanavond, 17 en 24 juni, Ned.3, 21.28u.

Carrière
Een wekelijks overzicht
van vacatures en links
naar vacaturepagina's
van bedrijven.
Vraag gratis informatie aan.