NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

Door FRITS ABRAHAMS
Als programmamaker zul je maar moeten uitleggen dat je de Bronzen Luis hebt gewonnen.

De wat?

De Bronzen Luis.

Wat is dat? Een troostprijs voor de als derde geëindigde handelsreiziger in de verkooprace van de insektenverdelgingsindustrie misschien? Een baldadig aardigheidje voor de minst populaire leraar van de klas?

Nee, het is de prijs die de KRO sinds vorig jaar toekent 'voor de meest opmerkelijke omroepjournalistiek van het afgelopen jaar'. Bij de KRO vinden ze kennelijk dat het maar eens afgelopen moet zijn met de macht van die vervelende tv-critici, die elk jaar de prestigieuze Nipkow-schijf mogen toekennen. Maar als ze willen dat hun Luis ooit serieus genomen wordt, zullen ze toch enkele ingrijpende maatregelen moeten nemen. Zoals: een iets minder onsmakelijke naam; de instelling van een competente jury, waarvan de namen aan de tv-kijkers bekend worden gemaakt (dus niet alleen terloops de naam van de voorzitter, die ook nog fout werd gespeld); duidelijk geformuleerde criteria waaraan genomineerde programma's moeten voldoen; een deugdelijk tv-programma waarin de winnaar op een waardige manier wordt gepresenteerd.

De prijsuitreiking mondde gisteravond uit in hetzelfde chaotische zooitje van het jaar daarvoor. Hanneke Groenteman (van het winnende VPRO-programma De Plantage) riep verbaasd uit: ,,Waarom hebben we hem eigenlijk gewonnen?'' Het was de beste vraag van de avond, maar de voorzitter van de jury, de journalist Sietse van der Hoek, bracht het niet verder dan dit vage antwoord: ,,Om mensen iets te laten vertellen op een toegankelijke manier over iets wat hen aan het hart ligt, en dat is vaak de mooiste televisie.''

Zo weet ik ook nog wel een paar criteria te verzinnen. Maar zelfs als je als jury per se dit 'criterium' wilt aanhouden, zijn er natuurlijk veel opmerkelijker programma's dan De Plantage. Wat te denken bijvoorbeeld van De ronde van Witteman? Hoe kun je als jury dat programma - in de categorie van studioprogramma's nu al enkele jaren op eenzame hoogte - passeren wanneer je het zo belangrijk vindt dat 'mensen op een toegankelijke manier' over hun besognes praten? Het programma van Paul Witteman werd gisteravond niet eens genoemd. Het zal toch niet waar zijn dat ze bij de KRO liever een braaf VPRO-zondagmiddagprogramma bekronen dan het paradepaardje van de VARA?

Ik heb niets tegen De Plantage, het is een aardig cultureel praatprogramma - het beste in zijn soort - en Hanneke Groenteman is een goede presentatrice die de VARA nooit had mogen laten gaan. Met verrassende, vernieuwende, onderzoekende 'omroepjournalistiek' heeft De Plantage echter niets te maken: dit soort culturele programma's wordt al sinds jaar en dag op de radio gemaakt.

Van presentatrice Rémi van der Elzen mochten we gisteravond ook nog vernemen, dat de Bronzen Luis ,,bedoeld is om de discussie over het vak aan te wakkeren''. Daartoe waren vijf genomineerden plus een van de vorige prijswinnaars (Ton F. van Dijk) uitgenodigd. Zo kwamen we als kijkers tot de ontdekking dat de jury van de Bronzen Luis ook Veronica's flauwekulprogramma BNN van Bart de Graaff tot 'opmerkelijke omroepjournalistiek' rekent. Waarmee de jury een heilig gebod voor jury's overtrad: gij zult nooit de toe te kennen prijs met een potsierlijke nominatie devalueren.

Of Peter R. de Vries van het gelijknamige misdaadprogramma bij RTL 4 veel met serieuze omroepjournalistiek te maken heeft, betwijfel ik ook nogal eens. Hij klopt zich nu al maanden op de borst voor dat paspoortprimeurtje uit zijn eerste programma, maar wat heeft hij verder laten zien? Veel saaie reconstructies van vergeten moorden, op een krukkige manier gepresenteerd. Ook de jury - zelfs de jury - leek aan De Vries te twijfelen, men had hem immers ingedeeld bij 'het infotainment'. Daarover heeft hij gisteravond nog minutenlang gebakkeleid met de andere genomineerden, want De Vries is een diep verongelijkt mens met een groot minderwaardigheidscomplex dat voortdurend overschreeuwd moet worden. Hij vond het een schande dat ze hem bij 'het infotainment' hadden gezet, dat was een typisch 'Hilversums etiketje'. Het bleef onduidelijk waarom deze wakkere misdaadjournalist naar de studio was gehold om zich tot in het diepst van zijn ziel te laten krenken. Hij zal toch niet ijdel wezen?

Hoe verliep 'de discussie over het vak' verder? Discussieleidster Van der Elzen maakte niet de indruk veel van 'het vak' begrepen te hebben. Ze vroeg zich openlijk af wat je nou eigenlijk opschoot met al die onthullende journalistiek - de politiek bleef toch maar een grote bende. ,,Wat draagt het bij aan een betere wereld?'' vroeg ze aan haar gesprekspartners, hoewel dezen niet in de missie, maar in 'het vak' werken.

Onder hen zat maar één man die de Bronzen Luis werkelijk verdiend had: Roel van Dalen, maker van de schitterende serie Veroordeeld over het gevangeniswezen. Hij kreeg de prijs niet omdat hij nog niet bekend genoeg is. De meeste jury's zoeken nu eenmaal een bekende naam bij hun prijs: ze durven alleen reputaties te bevestigen - niet te vestigen.