NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door HANS BEEREKAMP
In de geschiedenis van de Oscars is slechts drie keer een film in alle vijf de belangrijkste categorieën (beste film, regie. scenario, acteur en actrice) onderscheiden. Deze 'landslides' werden behaald door The Silence of the Lambs (1991), One Flew over the Cuckoo's Nest (1975) en It Happened One Night (1934). De romantische komedie van Frank Capra (1897-1991) verhief niet alleen de bescheiden studio Columbia Pictures tot een rol van betekenis in Hollywood, maar was ook in menig ander opzicht baanbrekend. Alom wordt It Happened One Night (scenario: Robert Riskin) beschouwd als het beginpunt van de zogenaamde 'screwball comedy', een doldwaas genre waarin excentrieke personages, mede door snedige en pikante dialogen, door klasse- en sekseverschillen bepaalde rollen op anarchistische wijze omdraaien, zoals je van een met schroefeffect geslagen honkbal ook nooit precies weet waar die terechtkomt. Hoewel al deze elementen in aanleg aanwezig zijn in It Happened One Night, is het nog een uiterst mild werkje, vergeleken met de absurditeit van latere screwball-films met vooral Katharine Hepburn en Cary Grant (Bringing Up Baby, 1938; The Philadelphia Story, 1940). Het verbale vuurwerk komt in Capra's film nog vooral van de man (Clark Gable, als een verwaten riooljournalist), terwijl Claudette Colbert wel te kenmerken valt als het door het genre vereeuwigde type van de voortvluchtige rijkeluisdochter, een 'runaway heiress', maar dan van het timide en hulpeloze soort.

Ook was It Happened One Night waarschijnlijk de eerste 'road movie', waarin per bus, wandelend en in auto's een onwaarschijnlijk duo tegen de klippen op vriendschap sluit. Geen film heeft zo veel gedaan voor de populariteit van het liftgebaar, al is de beroemdste still van Gable en Lombard, beiden op een hekje gezeten met de duim omhoog, niet als zodanig in de film terug te vinden.

Van het nog steeds populaire Hollywoodeinde van een op het allerlaatste moment voor het altaar afgeblazen huwelijk met de verkeerde partner, had Capra in 1934 de primeur, hoewel Greta Garbo het in werkelijkheid John Gilbert al in 1925 aandeed.

De belangrijkste reden van het succes van de film lag echter in de vrijmoedige en uiterst geestig vormgegeven suggestie van overspel. Bij herhaling stranden Gable en Colbert, onderweg tot elkaar veroordeeld wegens zijn jacht op een primeur en haar verwende afhankelijkheid, in de intimiteit van een gemeenschappelijke hotelkamer. Gable spant dan een lijntje tussen de bedden, hangt er een deken overheen en noemt dit provisorische kamerscherm 'de muren van Jericho'. Uiteraard blaast hij in de slotscène als Jozua op een trompet en zien we alleen de deken vallen. Het leuke van de situatie is dat de betweter zo lang nodig heeft om te ontdekken dat Colbert verliefd op hem is, en dat terwijl ze al de eerste avond op de achterbank van de bus tegen zijn schouder in slaap gevallen was.

Ruim zestig jaar later is juist de discretie van de erotiek charmant en opwindend. Daar dacht men indertijd anders over; het nieuwe Hollywoodcensuurbureau onder leiding van Will Hays, dat in 1934 zijn code publiceerde, stelde paal en perk aan perversiteiten van het soort dat It Happened One Night zo populair gemaakt had. Vanaf dat moment moesten een man en vrouw op een bed altijd minstens een voet op de vloer houden.

Het idealisme van de gewone man, die zich superieur betoont aan de economische en politieke machthebbers, zou later het handelsmerk worden van Capra's populistische, soms oversentimentele oeuvre. In zijn eerste grote succesfilm bekeek de Siciliaanse emigrantenzoon het verschil tussen arm en rijk nog vooral satirisch: omdat Colbert geen cent op zak heeft, schiet Gable het een en ander voor, en dient later bij haar schatrijke pa een onkostennota in van $ 39,60. Maar de mooiste verwijzing naar de Depressie vormt een passerende trein vol hobo's, die vrolijk terugzwaaien naar de euforisch verliefde Gable.