Varkens

Nieuws

Varkenspest

Gevolgen voor de sector

Rechtszaken tegen de wet

Alternatieven op de wet

Politieke consequenties

Chronologie Wet Herstructurering Varkenshouderij

Links

Door onze redacteur EGBERT KALSE
DEN HAAG, 4 JUNI. De bewindslieden Apotheker en Faber op het ministerie van Landbouw hebben weinig ervaring in de landelijke politiek. Hun positie staat op het spel. ,,De minister speelt al veel langer met het idee ermee op te houden.''

Het rommelt op het ministerie van Landbouw. Begin deze week lekte uit dat minister Apotheker dreigt op te stappen als hij van het kabinet onvoldoende steun krijgt voor zijn varkenswet. Dinsdag legde de Tweede Kamer staatssecretaris Faber het vuur aan de schenen over het dioxinen-kippenschandaal in België.

De voorzitter van de ondernemingsraad van het ministerie, G. Bouwmeester, meent dat politiek en ambtenarij op het ministerie elkaar gemakkelijk uit het oog kunnen verliezen. ,,Wij werken als ambtelijke organisatie redelijk autonoom. We leggen verantwoording af aan de ambtelijke top, de secretaris generaal. Of er politiek nou een D66'er, een CDA'er of een VVD'er aan het roer staat maakt in principe niets uit'', zegt hij. Maar hij wijst erop dat in de organisatie zowel de minister als de staatssecretaris als politieke lichtgewichten worden gezien. Bouwmeester: ,,Het zijn allebei ex-burgemeesters (Faber van Zeewolde en Apotheker van Leeuwarden, red.) die het ineens in de Haagse politiek moeten redden. Dat is moeilijk.''

Ook enkele Kamerleden menen dat de politieke leiding van Landbouw de ambtenaren niet onder controle heeft. De ambtelijke autonomie speelt volgens hen dan ook een rol bij de nalatigheid. Volgens VVD-woordvoerder Oplaat is er iets ,,ernstig mis met de interne communicatie op het departement''.

Oplaat zegt echter niet uit te zijn op de val van de staatssecretaris. ,,De bezem moet door het departement, en dat moeten wij als Tweede kamer ook kunnen zien.'' Faber vindt echter dat ze daar meer tijd voor moet krijgen. In april dit jaar kondigde ze aan veranderingen in de ambtelijke informatiestroom door te willen voeren. ,,De Kamer moet niet te hard van stapel lopen'', zei ze in het Agrarisch Dagblad van vanochtend.Wat staatssecretaris Faber betreft vreest Bouwmeester het ergste. Het niet tijdig naar buiten brengen van informatie over met dioxinen besmette kippen kan haar wel eens fataal worden. ,,Het gaat hier wel om volksgezondheid. Als je daar niet open in bent, dan ga je. Dat zie je ook in België.''

Het incident met het achterhouden van informatie staat niet op zichzelf. De staatssecretaris kwam eind april al in opspraak toen bleek dat zij de Kamer onjuist had ingelicht over de fraude met oormerken van koeien. Het identificatie en registratie-systeem (de gele oorflappen) van het ministerie vetoonde hiaten, maar ambtenaren hadden verzuimd haar daarvan op de hoogte te brengen. ,,Er is een fout gemaakt. De betrokken ambtenaren zijn hier inmiddels op aangesproken', zei een woordvoerder daarover. Faber kwam er vanaf met een spijtbetuiging.

Of ze het daarmee deze keer ook zal redden wordt betwijfeld. Kamerleden van verschillende fracties hebben al laten weten dat Faber met een goede verklaring moet komen waarom de informatie twee weken lang niet naar buiten is gebracht. Het ministerie zoekt naar de oorzaak, maar zegt pas volgende week, tijdens het plenaire debat over de dioxinencrisis, met informatie over de gang van zaken naar buiten te willen komen.

Landbouw heeft van oudsher de naam een op de sector gericht departement te zijn. Hoewel de strakke politieke leiding onder Van Aartsen heeft aangetoond ook onafhankelijk van de wensen van de sector te kunnen opereren, lijkt het ambtelijk apparaat nog wel rekening te houden met die wensen. Onder Apotheker wordt er bovendien weer beter naar de sector geluisterd.

Apotheker werd geconfronteerd met de juridische strijd rond de Varkenswet waarbij keer op keer de sector overwinningen behaalde. Die strijd slokt een groot deel van de tijd en aandacht van de minister op. Die tijd zou hij liever besteden aan waar het volgens hem in de landbouw echt om moet gaan: de groene ruimte, de inrichting van Nederland.

Daarom, en vanwege de weerstand die Apotheker in het kabinet ondervindt bij het zoeken naar een oplossing voor de problemen in de varkenshouderij, zou Apoteheker zijn politieke lot verbonden hebben aan het welslagen van een oplossing in de varkenshouderij.

Binnen het departement wordt het ,,niet handig'' gevonden dat Apotheker zijn positie zo op het spel zet. ,,De minister speelt al veel langer met het idee ermee op te houden. Een half jaar geleden zei hij ook al dat hij op zou stappen als de ellende met de varkens aan zou houden'', weet een ingewijde. Mocht hij naar aanleiding van de rechterlijke uitspraak van 10 juni en een goedkeuring van het kabinet toch besluiten aan te blijven, dan is zijn gezag binnen de muren van LNV toch aangetast.