Rijksbegroting 2001

Nieuws

Plannen
per departement

Troonrede

Algemene Beschouwingen

Rijksbegroting:
Hoe en wat?

Links

Volgend jaar geen extra uitgaven

Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 21 FEBR. Het kabinet heeft volgend jaar waarschijnlijk geen geld voor extra uitgaven, omdat de lonen van ambtenaren alle ruimte opeisen. Dat blijkt uit de ramingen van het Centraal Planbureau (CPB).

Doordat de inflatie relatief laag is, groeit de totale begroting niet hard genoeg om de loonstijging in de markt bij te houden. Het CPB constateert dat het kabinet dit jaar 3 miljard gulden overhoudt op de begroting. Volgend jaar resteert naar verwachting 0,5 miljard gulden.

Door de nog steeds voorspoedige economische groei ontvangt het rijk wel veel extra belastinginkomsten. Het CPB schat dat dit jaar 22,5 miljard gulden extra binnenkomt, oplopend tot 31 miljard volgend jaar. Deze 'inkomstenmeevallers' mogen niet gebruikt worden voor nieuwe uitgaven, maar alleen voor lastenverlichting of voor aflossing van de staatsschuld.

De relatief kleine 'uitgavenmeevallers' worden veroorzaakt door een afremmende economische groei, hoge lonen en een weer oplopende werkloosheid. De groei zal dit jaar 3 procent bedragen en volgend jaar 2,75 procent. De loonstijging voor dit jaar wordt geschat op 4 procent, maar die wordt grotendeels gecompenseerd door de even hoge inflatie, waarmee departementen volgens de regels van het kabinet hun begroting mogen ophogen. Maar deze Zalm-norm ligt onder vuur, omdat met name coalitiepartners D66 en PvdA menen dat er binnen deze regels niet genoeg geld beschikbaar is voor volgens hen noodzakelijke investeringen in onderwijs, zorg en veiligheid. De VVD wil wel vasthouden aan de norm. Voor 2002 is het beeld minder rooskleurig. De inflatie loopt terug tot 2 procent, maar de verwachte loonstijging bedraagt volgens het CPB 3,25 procent. De werkloosheid, die de afgelopen jaren is afgenomen tot onder de 200.000, loopt dit jaar weer op tot 265.000 en in 2002 tot 280.000 werklozen. Overigens houdt het CPB voor beide jaren wel rekening met een positief begrotingssaldo. In 2001 bedraagt het zogenoemde EMU- saldo 1 procent van het bruto binnenlands product, in 2002 1,4 procent.

Mochten de voorspellingen voor 2002 bewaarheid worden, dan treedt wellicht een nieuw begrotingsscenario in werking. Minister Zalm (Financiën) heeft vorig jaar gezegd bereid te zijn een begroting in te dienen die de 'kaders' overschrijdt als hij aan de uitgavenkant moet bezuinigen terwijl aan de inkomstenkant nog steeds grote meevallers te zien zijn.

Zalm gaat de CPB-cijfers eerst zelf onder de loep nemen. Ingewijden melden dat het CPB een aantal aannames heeft gedaan die achterhaald zijn door de realiteit. Zo valt de inkomstenmeevaller lager uit dan het CPB meldt, omdat die deels al toebedeeld is aan aflossing van de staatsschuld. Ook houdt het CPB geen rekening met eventuele lastenverlichtingen. Daarnaast verwacht het kabinet enkele incidentele uitgaven, bijvoorbeeld aan opvang van asielzoekers.