1994

Regeerakkoord, (15 augustus). Formateur Kok biedt de Tweede Kamer het regeerakkoord aan dat de fracties van PvdA, VVD en D66 met elkaar hebben gesloten. De titel: Keuzes voor de toekomst. ,,De leidende gedachte in dit programma is het herijken van de verhouding tussen gemeenschappelijke regelingen en eigen verantwoordelijkheid'', aldus het akkoord.

Brinkman, (18 augustus). Fractievoorzitter Brinkman van het CDA trekt zich terug. Oud-staatssecretaris Heerma volgt hem op. De christen-democraten hebben in mei hun grootste verkiezingsnederlaag geleden en staan bij de kabinetsformatie buitenspel.

Paars, (19 augustus). Het links-liberale 'paarse' kabinet van PvdA, VVD en D66 treedt aan. Voor het eerst sinds 1919 krijgt Nederland een kabinet zonder christen-democraten. De afgelopen twaalf jaar werd het land geregeerd door kabinetten onder leiding van de CDA'er Lubbers. Voormalig vakbondsleider Kok (PvdA) wordt minister-president, Dijkstal (VVD) en Van Mierlo (D66) worden vice-premier.

Winkels, (5 oktober). Minister Wijers (Economische Zaken) presenteert zijn plan om de openingstijden van winkels te verruimen. Ze mogen 's avonds langer openblijven en, onder voorwaarden, ook op zondagen.

IRT, (17 november). De Tweede Kamer stelt een parlementaire enquête in naar de opsporingsmethoden van de politie. Aanleiding is de 'IRT-affaire'. Het gaat om omstreden methoden die politie en justitie hanteren in hun strijd tegen de drugshandel. Onder anderen de ministers Sorgdrager (Justitie) en Dijkstal (Binnenlandse zaken) zullen door de enquêtecommissie worden gehoord.

Borssele, (24 november). Een meerderheid van de Tweede Kamer vindt, tegen de opvatting van het kabinet in, dat de kerncentrale in Borssele zo snel mogelijk moet sluiten. Dit zal gebeuren in 2004 in plaats van in 2007.

1995

Lubbers (1), (27 januari). Het kabinet benoemt oud-minister-president Lubbers tot minister van Staat, een eretitel.

Dijken, (januari-februari). Hoge waterstanden leiden ertoe dat vele tienduizenden woningen langs de grote rivieren worden ontruimd. Het aantal evacués loopt op tot 200.000. De dijken houden het, maar minister Jorritsma (Verkeer en Waterstaat) kondigt aan dat ze in versneld tempo zullen worden versterkt.

Schiphol, (17 februari). Het kabinet besluit tot aanleg van een vijfde baan op de luchthaven Schiphol

Orgaandonatie, (22 februari). Kabinet en Kamer worden het niet eens over een wet voor orgaandonatie. De verdeeldheid gaat over de vraag of er een 'toestemmingssysteem' moet komen (waarbij de potentiële donor expliciet toestemming geeft), dan wel een 'bezwaarsysteem' (waarbij orgaandonatie een automatisme is, tenzij de betrokkene expliciet bezwaar heeft aangetekend). De D66-ministers Borst (VWS) en Sorgdrager (Justitie) trekken hun voorstel voorlopig in.

A73, (3 maart). Het kabinet besluit de rijksweg A73 tussen Venlo en Roermond oostelijk van de Maas aan te leggen, terwijl het oorspronkelijk voor een westelijk tracé koos. Onder druk van een minieme Kamermeerderheid (71-70), die onder meer bestond uit regeringspartij VVD en oppositiepartij CDA, kiest het kabinet voor het oostelijke tracé.

Verkiezingen, (8 maart). Bij de Provinciale-Statenverkiezingen komt de VVD als de grootste partij uit de bus. De VVD wordt hierdoor ook de grootste partij en de Eerste Kamer.

Immigratiebeleid, (22 maart). De Tweede Kamer voert een spoeddebat over het immigratiebeleid. PvdA en D66 ergeren zich aan uitspraken van coalitiepartner VVD hierover. In het debat verklaart VVD-leider Bolkestein dat hij het beleid van het kabinet steunt.

Gevechtshelikopters, (7 april). Het kabinet besluit na maandenlange onderhandelingen tot de aanschaf van 30 Amerikaanse gevechtshelikopters, Apaches, die het prefereert boven het Frans-Duitse alternatief, de Tigres.

Betuwelijn, (21 april). Definitief besluit tot aanleg van de Betuwelijn, een spoorlijn voor het goederenvervoer van de Rotterdamse haven naar het Duitse achterland. Het kabinet trekt nog eens 820 miljoen gulden extra uit voor milieumaatregelen.

Srebrenica (1), (11 juli). Nederlandse VN-militairen zwichten voor Bosnisch-Servische troepen, waardoor de moslimenclave Srebrenica in Bosnië valt. Bij het optreden van Dutchbat worden grote vraagtekens geplaatst en daarmee komt de positie van minister Voorhoeve (Defensie) in het geding. De Kamer zal later vaststellen dat niet de Nederlandse 'blauwhelmen' maar de VN de grootste fouten hebben gemaakt.

Herijking, (11 september). De 'herijkingsnota' over het buitenlands beleid verschijnt. Het Nederlandse eigenbelang krijgt daarin meer aandacht, bij enkele departementen wordt een reorganisatie doorgevoerd en voor Ontwikkelingssamenwerking wordt een budget vastgesteld van 0,8 procent van het BNP.

Drugs, (15 september). Het drugsbeleid wordt strenger. In een nota van de ministers Sorgdrager en Borst wordt aangekondigd dat het aantal koffieshops wordt beperkt, evenals de hoeveelheid cannabis die aan een klant mag worden verkocht: 5 gram. De maatregelen nemen de bedenkingen van vooral Frankrijk tegen het Nederlandse drugsbeleid niet weg.

Mest, (29 september). Boeren voeren acties tegen het mestbeleid. Uit het Bureau Heffingen in Assen stelen zij mestdossiers.

Groene Hart, (12 oktober). Minister De Boer (VROM) kondigt een brede discussie aan over het 'Groene Hart' van Holland met als uitgangspunt dat dit gebied zoveel mogelijk moet worden gehandhaafd.

KPN, (23 oktober). De Nederlandse staat verkoopt 100 miljoen aandelen KPN en brengt daarmee zijn belang in dit bedrijf terug van 70 naar 48 procent. Opbrengst: 5,5 miljard gulden.

Gouden handdruk, (31 oktober). Minister Sorgdrager (Justitie) krijgt zware kritiek van de Kamer wegens de gouden handdruk (500.000 gulden) die zij meegeeft aan procureur-generaal Van Randwijck. Hij krijgt bovendien tot zijn pensionering zijn salaris doorbetaald. Van Randwijck werd ontslagen als gevolg van de parlementaire enquête opsporingsmethoden. De Kamer, inclusief D66, vindt de handdruk te royaal. De minister dreigt met aftreden, tenzij de Kamer het vertrouwen in haar uitspreekt. Dat doet de Kamer.

Lubbers (2), (10 november). Het kabinet trekt de kandidatuur in van oud-premier Lubbers voor de post van secretaris-generaal bij de NAVO. Hij was op 3 november kandidaat gesteld, maar bleek geen steun van de Amerikaanse bondgenoot te krijgen.

Politie, (23 november). De politie voert actie tegen de aantasting van de vaste onregelmatigheidstoeslag waarmee minister Dijkstal (Binnenlandse Zaken) dreigt. Een maand later sluit de bewindsman een akkoord met de politiebonden.

1996

Fokker, (26 januari). Het kabinet geeft vliegtuigbouwer Fokker een boedelkrediet van 110 miljoen gulden. In maart gaat Fokker toch failliet.

IRT (2), (1 februari). De Commissie-Van Traa presenteert haar eindrapport over de parlementaire enquête naar de zware criminaliteit en de opsporingsmethoden van de politie. Conclusie: er heerst een ,,crisis in de opsporing''.

WAO, (10 april). Kabinet en regeringsfracties worden het na moeizame onderhandelingen eens over een aantal aanpassingen in de WAO, waaronder een gedeeltelijke privatisering van de regelingen bij arbeidsongeschiktheid. Eerder besloten zij al tot privatisering van de Ziektewet.

Homohuwelijk, (16 april). De Tweede Kamer spreekt zich in meerderheid uit voor openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht ('homohuwelijk'). Het kabinet wilde het verbod hierop juist handhaven.

HSL (1), (3 mei). Het kabinet besluit tot aanleg van een lijn voor de hoge-snelheidstrein die via een tunnel door het Groene Hart loopt. Daarmee komt een einde aan een tegenstelling hierover tussen de ministers Jorritsma en De Boer.

Linschoten, (28 juni). Staatssecretaris Linschoten (Sociale Zaken) treedt af als gevolg van de CTSV-affaire. De Kamer maakt de bewindsman grote verwijten over de wijze waarop hij de leden van het College Toezicht Sociale Verzekeringen (CTSV) heeft benoemd en zijn optreden toen dit, inmiddels ontslagen, bestuur in een crisis geraakte. Linschoten concludeert dat hij onvoldoende vertrouwen van de Kamer geniet. F. de Grave, wethouder in Amsterdam, volgt hem op 1 juli op.

Couzy, (5 juli). Luitenant-generaal H.A. Couzy uit bij zijn afscheid in een boek zware kritiek op minister Voorhoeve en diens voorganger Ter Beek, onder meer naar aanleiding van de kwestie-Srebrenica.

Bolkestein, (2 oktober). De Tweede Kamer besluit dat er een "toetsingskader' moet komen om nevenfuncties van Kamerleden te beoordelen, nadat binnen en buiten de Kamer opwinding is ontstaan over het commissariaat van VVD-leider Bolkestein bij het farmaceutisch bedrijf MSD. Hij blijkt via brieven aan minister Borst (Volksgezondheid) voor dit bedrijf in de bres te zijn gesprongen. Dat komt hem op de beschuldiging van belangenverstrengeling te staan.

Ambassadeur, (10 oktober). Geruchten doen de ronde dat minister Van Mierlo (Buitenlandse Zaken) op aandringen van koningin Beatrix de ambassadeur in Zuid-Afrika, E. Roëll, heeft overgeplaatst omdat hij er een buitenechtelijke relatie op nahield. De koningin spreekt dit tegen.

Paspoorten, (17 oktober). Nederlandse paspoorten blijken nog altijd makkelijk te vervalsen te zijn. In het vorige kabinet kostte deze onvolkomenheid twee bewindslieden hun post.

Srebrenica (2), (31 oktober). Door toenemende twijfel over de gebeurtenissen bij de val van de moslimenclave Srebrenica (11 juli 1995) in Bosnië besluiten kabinet en de Tweede Kamer het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (RIOD) een onderzoek te laten doen. Zij zien af van een internationaal onderzoek, waarop de Kamer eerder wel had aangedrongen.

IRT (3), (8 november). De Tweede Kamer stemt in met de maatregelen die het kabinet heeft getroffen op advies van de Commissie-Van Traa naar aanleiding van de IRT-affaire. Ontslagen blijven uit.

HSL (2), (16 december). De Kamer gaat alsnog akkoord met het kabinetsvoorstel over de aanleg van een hogesnelheidslijn door het Groene Hart. PvdA en D66 geven hun verzet hiertegen op.

1997

Varkenspest (4 februari). In de Peel wordt varkenspest ontdekt. Het is het eerste geval uit een lange reeks in een steeds groter gebied. De epidemie legt een groot deel van de Nederlandse varkensvleesexport lam. Minister Van Aartsen (Landbouw) besluit varkens van besmette bedrijven te laten afmaken en stelt later een fokverbod in. Het aantal gedode varkens bedraagt meer dan een miljoen. Toch stijgt de varkensstapel naar een recordniveau van ruim 15 miljoen dieren.

NAVO, (8 februari). VVD-leider Bolkestein keert zich tegen de uitbreiding van de NAVO met voormalige Warschaupact-landen. Het kabinet, met name VVD-minister Voorhoeve van Defensie, en de Tweede Kamer zijn het niet met hem eens. Nederland blijft bij zijn standpunt dat Polen, Tsjechië en Hongarije lid moeten kunnen worden van de NAVO.

Luchthaven, (26 februari). Nut en noodzaak van een tweede nationale luchthaven is de inzet van een maatschappelijke discussie waarvoor de ministers De Boer en Jorritsma de aanzet geven. Een volgend kabinet moet besluiten waar de eventuele tweede luchthaven zal komen.

BSE, (21 maart). Het eerste geval van "gekkekoeienziekte' (BSE) in Nederland doet zich voor in Wilp. ,,Het meest beroerde bericht dat een minister van Landbouw kan brengen'', aldus bewindsman Van Aartsen.

D66, (22 maart). Vice-premier Van Mierlo kondigt zijn terugtreden als partijleider van D66 aan. Later wordt de minister van VWS, Borst, als zijn opvolger aangewezen.

CDA, (25 maart). De grootste oppositiepartij, het CDA, krijgt een nieuwe leider. Ongenoegen in de partij over het optreden van fractieleider Heerma leidt ertoe dat het Kamerlid J. de Hoop Scheffer hem opvolgt. Ook wijst het partijbestuur De Hoop Scheffer aan als kandidaat-lijsttrekker.

China, (15 april). Kritiek van minister Van Mierlo op het mensenrechtenbeleid van China leidt ertoe dat dit land een bezoek van minister Wijers en een Nederlandse handelsdelegatie opschort. Bovendien zeggen de Chinese vice-premier en een Chinese parlementsdelegatie hun bezoek aan Nederland af.

Belasting, (3 mei). Staatssecretaris Vermeend (Financiën) stelt ingrijpende wijzigingen van het belastingstelsel voor de volgende eeuw in het vooruitzicht. Zo wil hij de loon- en inkomstenbelasting fors verlagen, waar tegenover het schrappen van allerlei aftrekposten staat. Besluiten hierover zijn aan het volgende kabinet.

Minimumloon, (7 mei). Een wetsvoorstel om langdurig werklozen tijdelijk voor minder dan het minimumloon te laten werken, haalt het niet. Minister Melkert (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) zet een streep door deze vooral door de VVD gekoesterde wens, omdat er in de Kamer geen meerderheid voor te vinden is.

Universiteiten, (12 mei). Middelbare scholieren met een gemiddeld eindexamencijfer van ten minste 8 worden straks rechtstreeks toegelaten tot universitaire studies met een studentenstop. Voor andere kandidaten wordt het systeem van gewogen loting gehandhaafd, zo laat minister Ritzen (Onderwijs en Wetenschappen) weten.

Technolease, (3 juni). Een Tweede-Kamercommissie veroordeelt de handelwijze van Van Amelsvoort, staatssecretaris Financiën onder het vorige kabinet, in de 'technolease'-affaire. Dit betrof een fiscale constructie waarbij Fokker en Philips via de Rabobank financiële hulp van de overheid kregen. Van Amelsvoort, die zich tevergeefs tegen 'technolease' had verzet, gaf ,,onvoldoende politieke leiding'' op het departement. Het huidige kabinet, inclusief premier Kok die in het vorige kabinet minister van Financiën was, komt zonder kleerscheuren van de kwestie af. Wel onderzoekt de Europese Commissie in Brussel nog of de Nederlandse staat zich niet aan ongeoorloofde overheidssteun aan het bedrijfsleven heeft schuldig gemaakt.

Securitel, (7 juni). Bijna 400 Nederlandse wetten en andere voorschriften blijken niet rechtsgeldig te zijn, omdat achtereenvolgende kabinetten hebben verzuimd ze tijdig bij de Europese Commissie in Brussel te melden. Het Europese Hof had in het zogenoemde Securitel-arrest uitgesproken dat een dergelijke verplichting bestond. De ministers Wijers (Economische Zaken) en Sorgdrager (Justitie), in verlegenheid gebracht door deze onthulling, kondigen een hersteloperatie aan en bieden later hun excuses aan de Tweede Kamer aan.

Europese Unie, (18 juni). Onder voorzitterschap van premier Kok sluiten de Europese staats- en regeringsleiders het Verdrag van Amsterdam dat onder meer handelt over de toekomstige uitbreiding van de Europese Unie. Eerder sloten de landen het "stabiliteitspact' over de Europese muntunie.

Referendum, (26 juni). Na moeizame onderhandelingen bereiken de coalitiefracties en het kabinet een akkoord over de invoering van een correctief referendum voor gemeenten en provincies. Bovendien willen zij dat de mogelijkheid van een landelijk referendum in de Grondwet wordt opgenomen.

OV-jaarkaart, (27 juni). Minister Ritzen (Onderwijs en Wetenschappen) en de Tweede Kamer worden het niet eens over de OV-jaarkaart voor studenten. Het kabinet negeert de wens van de Kamer om de bestaande OV-jaarkaart te handhaven, inclusief de vrijheid voor studenten een kaart voor of het weekeinde of voor doordeweeks te kiezen. De meerderheid van de Kamer legt zich bij dit kabinetsbesluit neer; een motie van afkeuring wordt verworpen.

Korpschef, (1 juli). Korpschef J.W. Brinkman van de Rotterdamse politie wordt ontslagen. Minister Dijkstal (Binnenlandse Zaken) neemt dit besluit op aandringen van burgemeester Peper van Rotterdam en diens collega's uit de regio. Brinkman vecht zijn ontslag later met succes bij de rechter aan.

Varkens, (10 juli). Minister Van Aartsen (Landbouw) kondigt aan dat het aantal van bijna vijftien miljoen varkens in Nederland met een kwart moet worden teruggebracht. De varkenssector reageert verbolgen.

Haven, (11 juli). De Rotterdamse haven mag uitbreiden. Maar of dit gebeurt door de aanleg van een tweede Maasvlakte is een beslissing die aan een volgend kabinet wordt overgelaten.

Schiphol (2), (16 augustus). Minister Jorritsma kondigt wettelijke maatregelen aan om het aantal nachtvluchten vanaf Schiphol te beteugelen. Zij komt met deze mededeling nadat de luchthaven een kort geding van een aantal luchtvaartbedrijven had verloren en hun daardoor geen start- en landingsverboden kan opleggen. Ook onderzoekt het kabinet of de vijfde baan op Schiphol, die tot minder geluidsoverlast moet leiden, versneld kan worden aangelegd.

Bouterse, (28 augustus). Het kabinet raakt bijna in een crisis nadat minister Van Mierlo (Buitenlandse Zaken) een verzoek aan Brazilie& uml;had tegengehouden om de tijdelijk in dit land verblijvende de Surinaamse legerleider Bouterse aan te houden. Nederland had eerder via Interpol een internationaal uitleveringsbevel uitgevaardigd tegen Bouterse, die van drugshandel wordt verdacht. Van Mierlo vreesde echter dat een verzoek aan het met Suriname bevriende buurland Brazilië averechts zou uitpakken. De VVD kritiseert dit standpunt, tot zeer groot ongenoegen van de D66-bewindsman. Waarna de VVD haar kritiek afzwakt. De crisis wordt bezworen.