ARTIKELEN:

NRC HANDELSBLAD & IDFA:
   GESPREK VAN DE DAG
   RECENSIES
   PUBLIEKSRECENSIES EN REACTIES

FESTIVAL INFORMATIE:

IDFA & DOCUMENTAIRES:

Zie ook het
NRC Handelsblad
Filmarchief

Door HENK VAN GELDER
AMSTERDAM, 4 DEC. De banden tussen het International Documentary Filmfestival en de Nederlandse televisie worden steeds nauwer aangehaald. Het valt door de versnippering over zenders en omroepen niet zo op, maar zondagavond was de IDFA-winnaar van vorig jaar te zien (bij de VPRO), maandagavond werden maar liefst drie films uit het programma van dit jaar uitgezonden (door NCRV en NPS) en vanavond vertoont de KRO de documentaire Asbest, the Silent Killer van Barbara den Uyl, die gisteravond nog door een handjevol publiek werd bekeken in Alfa 2 - misschien omdat het onderwerp afstoot en er trouwens ook filmisch niet veel aan te beleven valt.

Den Uyl, wier werk meestal in het teken staat van een duidelijke mening, heeft in de eerste plaats een levendige tv-reportage gemaakt die met schrikbarende cijfers en overtuigende beelden de aandacht vestigt op de dood van talloze arbeiders die met asbest hebben gewerkt, en op het feit dat het materiaal nog steeds wordt geproduceerd en verkocht (bijvoorbeeld door een Canadese mijn, waarvan de adjunctdirecteur het spul zonder enige terughoudendheid in zijn handen houdt). De nieuwe markt bevindt zich vooral in de Derde Wereld. De dubbelhartige houding van het westen blijkt onder meer uit het feit dat diverse EG-landen zich verzetten tegen een Europees verbod, terwijl een EG-hoofdkantoor in Brussel is ontruimd en ingepakt omdat er asbest uit moet worden verwijderd.

Ook de film Mensen van 2000, waarin Gilles Frenken zeven jongeren van nu interviewt en in hun dagelijkse bestaan laat zien, is bovenal een tv-programma (en is dan ook gemaakt voor de IKON). Bij de première, gisteravond, zei Frenken dat hem was gevraagd een nieuwe versie te maken van de uit 1964 daterende interview-film Mensen van morgen, waarin Kees Brusse dertien jongeren aan het woord liet. Dat was een groot bioscoopsucces, en geen wonder, want de onversneden meningen van jongeren waren in die tijd zelden te horen. Nu hoort men die voortdurend, zodat ik er niet meer van opkeek.

Heel wat opmerkelijker is de karavaan van zwarte acteurs die in opdracht van een Australisch reclamebureau de Papoea's in de binnenlanden bezoekt om op een geïmproviseerd podiumpje sketches te spelen met grote merken in de hoofdrol. Het is, in de film Advertising Missionaries van Chris Hilton en Gauthier Flauder, verbijsterend te zien hoe geestdriftig die Papoea's staan te schateren als de acteurs met veel visueel misbaar een tube tandpasta staan te demonstreren of een pak Omo leeggieten in een plastic emmer. Jammer alleen, dat het zo suffig en traditioneel werd verfilmd - alsof ik weer lusteloos zat te kijken naar zo'n antropologisch bedoeld voorfilmpje uit de bioscoop van vroeger.

Maar ronduit ergerniswekkend vond ik Das dritte Leben der Lya de Putti van Gisa Schleelein. Haar hoofdpersoon is de Berlijnse biograaf van een al in 1931 gestorven diva uit de zwijgende film wier leven één groot mysterie is geweest. In plaats van een spannend verhaal zien we steeds die biograaf. Hij tuurt over het water, dwaalt door bossen en straten en zegt dat Lya de Putti hem voortdurend ,,metafysisch gezelschap'' houdt. En de maakster neemt hem serieus, daarmee aantonend dat ook in een door het IDFA geselecteerde documentaire het mooiste onderwerp naar de bliksem kan worden geholpen.

Asbest, the Silent Killer is nog te zien op do. 5 dec., 12u. en vanavond op Ned.1, 22u40-23u24. Mensen van 2000 is nog te zien op do. 5 dec., 12u.