Profiel - 1900
NIEUWS | TEGENSPRAAK | SUPPLEMENT | AGENDA | ARCHIEF | ADVERTENTIES | SERVICE 





1900 EN NU
NIEUWS 1900
LEZEN
ONDERWIJS
DAGELIJKS LEVEN
TAAL
GEBOREN IN 1900
RELIGIE
SPORT



Overzicht eerdere
afleveringen Profiel

1900 en nu


Geen televisie, geen vliegtuigen. Het woord auto was een neologisme. Wel overheerste in de stad de stank van paardenstront en was er voor het eerst leerplicht op school. Nederland in 1900. Pornografie was er ook al. Het is maar honderd jaar geleden. 'Als de lantaarnopsteker zijn ronde deed, keerde de rust terug.'

Bevolking In een eeuw tijd is er veel veranderd in Nederland. Ten eerste is het land groter geworden, door de polders in de Zuiderzee en het Lauwersmeer en de aanleg van de Maasvlakte. De omvang van de bevolking is meer dan verdrievoudigd, van 5,1 miljoen in 1900 tot 15,8 miljoen nu. Dat had grote gevolgen voor het beslag dat de mens op de omgeving legt. Er zijn tegenwoordig nauwelijks nog gebieden waar minder dan 50 mensen per vierkante kilometer wonen. Een eeuw geleden was dat wel anders, toen de steden veel compacter waren. Drie provincies hebben echter nauwelijks te lijden gehad onder een toenemende bevolkingsdruk: Zeeland, Groningen en Friesland. In het westen van Noord-Brabant is de druk juist sterk toegenomen, iets wat natuurlijk ook geldt voor de Randstad.

  • Kaart: bevolkingsdichtheid rond 1900
  • Kaart: bevolkingsdichtheid in 1998

    Landbouw Door de bevolkingsgroei is de beschikbare ruimte voor de landbouw gedaald. Maar door de toegenomen efficiëntie in deze sector is de productie toch enorm gestegen, terwijl tegelijk het aantal mensen dat op het land werkte dramatisch afnam: in 1899 werkte 27 procent in de landbouw, tegen anderhalf procent tegenwoordig.

  • Kaart: landbouw eind vorige eeuw
  • Kaart: landbouw in 1999

    Religie Tegenwoordig noemt 40 procent van de Nederlanders zich niet-kerkelijk. Honderd jaar geleden was dat wel anders: slechts 2 procent van de bevolking zei bij de volkstelling van 1899 geen kerkelijke gezindte te hebben. Zeker in het rooms-katholieke zuiden was de kerkelijkheid groot (tegen de 100 procent), terwijl in Friesland ongeveer 10 procent niet-kerkelijk was, het hoogste percentage van alle provincies. In 't Bildt was zelfs 27 procent niet-kerkelijk.

  • Kaart: niet-kerkelijkheid in 1900
  • Kaart: kerkelijkheid in 1900 en 1999

    Infrastructuur Doorgaande wegen waren er niet, een eeuw geleden. Het spoorwegnetwerk daarentegen was groter dan nu, vooral dankzij het grote aantal tramlijnen. De functie van de regionale trams binnen het systeem van openbaar vervoer is tegenwoordig bijna geheel overgenomen door de streekbus. Ook de auto heeft natuurlijk een niet weg te denken invloed op de infrastrucuur gehad: het wegennetwerk is nu zeer uitgebreid.

  • Kaart: snelwegen in 1900 en 1999
  • Kaart: spoorwegen rond 1900
  • Kaart: spoorwegen in 1999

  • NRC Webpagina's
    30 DECEMBER 1999

       Bovenkant pagina


    NRC Webpagina's © NRC HANDELSBLAD (web@nrc.nl) JANUARI 2000