Cahier Peper

Nieuws

Politieke gevolgen

Ontslag Peper

Onderzoek Rotterdamse gemeenteraad

Rapport COR

Declaraties

Door onze redacteuren GEERT VAN ASBECK en TOM-JAN MEEUS
ROTTERDAM/DEN HAAG, 25 JAN. Bram Peper overlegde vanmorgen met premier Kok. Kan/mag hij het conflict met de Rotterdamse raadscommissie juridisch uitvechten? Over de strategie van een belaagde minister.

Het verschil tussen inzage en voorinzage is nu al dagen goed voor een slepend straatgevecht. Aan de ene kant: minister Bram Peper, accountant Hans Gortemaker, advocaat Hans Mentink, alsmede enige secondanten die in Den Haag tijdig de juiste informatie verspreiden. Aan gene zijde: een raadscommissie van bescheiden status en allure, een stuk of 45 forensische accountants van KPMG, en enkele ondersteunende ambtenaren waaronder, sinds vorige week, één voorlichter.

Wie de beste équipe heeft om de strijd via de buitenwereld te voeren, is kortom geen vraag. Oud-burgemeester Peper van Rotterdam, wiens declaraties uit de periode 1986-1998 worden onderzocht, brengt meer ervaring en expertise op de been. Voor hem staat ook het meeste op het spel. Een mogelijk negatief oordeel over de omgang met gemeenschapsgeld komt een minister van Binnenlandse Zaken, waker over de integriteit van de overheid, nooit gelegen.

Sinds Peper anderhalve week geleden, vrijdag 14 januari, een afspraak met de commissie had voor een gesprek over zijn declaraties, is er een spervuur van berichten en berichtjes, van actie en reactie, op gang gekomen. Het heeft iets van de routine van de radiojournalistiek: ieder uur een volgend nieuwtje, daarna de reactie van een belanghebbende, dan weer de verklaring van de belaagde, het is snel en spannend - maar de buitenstaander denkt: is dit een belangrijke zaak of slechts een zaakje over een belangrijk persoon?

Na het gesprek met de commissie op 14 januari, waarvan de inhoud grotendeels verloren gaat aan discussies over 'lekken', gaat Peper eisen stellen. Hij zit op dat moment moeilijk. In de pers, het meest gedetailleerd in het Algemeen Dagblad, de krant die hij vorig jaar na eerste berichten over dubieuze declaraties attaqueerde, wordt de volgende dag beschreven wat de voorlopige bevindingen van de KPMG-accountants zijn: declaraties voor minstens 100.000 gulden zouden een privé-karakter hebben gehad.

Belangrijkste eis die Peper daarna in een brief aan de commissie formuleert, is voorinzage in de over hem verzamelde dossiers. Een redelijke eis, vindt hij, aangezien hij de inhoud van zijn weerwoord op de KPMG-bevindingen grondig wil voorbereiden.

De commissie, geleid door het in 1998 aangetreden raadslid M. van Ravesteyn-Kramer (D66), deelt vorige week donderdag aan Peper mee dat ze pertinent weigert. Redenering van de commissie: geen van de onderzochte (oud-)leden van B en W krijgt een dergelijke voorzinzage. Pepers antwoord: ik ben 6000 dagen burgemeester geweest, over mij zijn blijkbaar de meeste dossiers verzameld, mag ik misschien weten waar het over gaat?

Sindsdien is het kermis. Peper laat weten alleen met de KPMG-accountants te willen praten, niet met de commissie, voor de op zaterdag 22 januari geplande nieuwe afspraak. De commissie zegt - althans met drie van haar vijf leden - toch aanwezig te zijn. Dan kom ik niet, zegt Peper. Vijf minuten voor aanvang van de ontmoeting laat hij dat zaterdagochtend telefonisch weten. De vrijdag door hem ingeschakelde advocaat Hans Mentink, oud-wethouder van Rotterdam, is diezelfde dag op alle zenders om toe te lichten wat zijn advies aan Peper is: een stap naar de rechter om de voorzinzage af te dwingen. De minister zal hier maandag over beslissen, meldt Mentink.

Intussen lijkt het conflict groter dan het feitelijk is. Commissievoorzitter Van Ravesteyn licht gisteren toe dat Peper de beschikking kan krijgen over de stukken zodra in het gesprek met de KPMG-accountants op concrete vragen blijkt dat zijn geheugen onvoldoende werkt. Dan mag hij de stukken mee naar huis nemen, ze bestuderen, en het exacte antwoord in een volgend gesprek aan de commissie meedelen. Zo kan hij precies bereiken wat hij zegt te willen: achterhalen wat voor mogelijk belastend materiaal door KPMG is gevonden.

Deze mogelijkheid is Peper zowel mondeling als schriftelijk voorgehouden, zegt Van Ravesteyn. ,,Van Ravesteyn matigt haar toon'', reageert Mentink.

Dat overkomt niet alleen de commissie. Zaterdag zegt Mentink dat Peper maandag zou beslissen. Gistermiddag omstreeks drie uur heeft Mentink een panklaar pakketje voor Peper klaar waarmee de gerechtelijke procedure kan worden begonnen. Peper neemt maandag desondanks geen besluit. Dan wordt het dinsdag, zegt Mentink maandag. Vanmorgen vroeg overlegt Peper met premier Kok, bevestigt de RVD. Aan het eind van de ochtend spreekt een woordvoerder van Peper het verlossende woord: ,,Vandaag zal Peper geen beslissing over een gang naar de rechter nemen.''

Aldus gaat het in de media drie dagen over een mogelijke gerechtelijke afwikkeling zonder dat daartoe wordt besloten. Niet de declaraties en het mogelijke wrongdoing daarbij trekken de aandacht - maar het (dis)functioneren van de onderzoekscommissie, diens procedures, de weigering van de voorzinzage (die via een omweggetje makkelijk te verkrijgen is), de advocaat en diens plannen.

Niettemin meent men in Den Haag dat de gehanteerde strijdwijze billijk is. In feite is Peper, in die redenering, het slachtoffer van niet al te getalenteerde Rotterdamse raadsleden die hem graag over de kling willen jagen: Peper heeft zijn dédain voor de middelmaat nu eenmaal nooit onder stoelen of banken gestoken. Bijvoorbeeld de vice-voorzitter van de commissie PvdA-er Ruud van Middelkoop, al twintig jaar Rotterdams raadslid, heeft hij in het verleden menig maal geschoffeerd. De opdracht waarmee de commissie aan het werk is - onderzoek naar rechtmatigheid maar ook doelmatigheid en functionaliteit van declaraties - is zo ruim dat bijna zeker wat gevonden wordt. Dan zijn afleidingsmanoeuvres nooit weg.