Voor veel televisiekijkers had het rechtstreeks uitgezonden televisiedebat over de kwestie-Docters van Leeuwen wellicht een onbevredigende afloop. De Kamer wilde evenwel niet te ver gaan in haar kritiek op minister Sorgdrager.

DEN HAAG, 20 FEBR. Dat een Kamerdebat live op televisie wordt uitgezonden, betekent nog niet dat de kijker alles kan zien. Dat bleek gisteren tijdens het tweede parlementaire bespreking van het conflict tussen de minister van Justitie en de procureur(s)-generaal. Hoewel de Tweede Kamer nu in totaal meer dan tien uur over de kwestie heeft gesproken, lijken cruciale vragen slechts gedeeltelijk beantwoord. Toch toonde het Binnenhof zich allerminst gefrustreerd.

De Kamer aanvaardde gisteren de uitleg van minister Sorgdrager dat haar vertrouwensband met de voorzitter van het college van procureurs-generaal, A. Docters van Leeuwen, onherstelbaar is beschadigd en dat zij hem daarom ontslaat. Ook aanvaardde de volksvertegenwoordiging haar verklaring dat een uitnodiging voor een ontslagregeling iets anders is dan een 'gouden handdruk'. Daarmee was de angel uit het debat over de kwestie van de Super-PG,

Onbeantwoord bleef de vraag wat er precies is gebeurd dat een ontslag noodzakelijk maakt. Sorgdrager en Docters hebben elk hun eigen versie van de gebeurtenissen op de inmiddels beruchte donderdagavond 22 januari, toen de minister en de PG's op een door de pers belegerd ministerie bijeen waren om te spreken over de omstreden bijbaan van de Groningse procureur-generaal D. Steenhuis.

Onbeantwoord bleef ook de vraag waarom premier Kok de volgende dag op zijn wekelijkse persconferentie zo fel naar de procureurs-generaal uithaalde. Met kwalificaties als 'kinderachtig' week hij sterk af van zijn gebruikelijke woordkeuze, die er doorgaans op is gericht conflicten te sussen.

Evenmin werd duidelijk of de relatie tussen de minister en Docters al eerder was verzuurd. Kamerlid Kalsbeek (PvdA) stelde hierover indringende vragen. Zij nam genoegen met het antwoord, dat de relatie altijd uitstekend was geweest, maar dat Sorgdrager desondanks na dat ene incident op die ene avond geen perspectief had gezien in een verzoeningspoging.

Ten slotte bleef in het midden wat het ontslag van de 52-jarige procureur-generaal gaat kosten. Dat zal de rechter moeten uitmaken, zeiden Kamerleden en minister.

De Kamer, en dan vooral de regeringsfracties, leek gisteren niet stevig te willen doorvragen. Het zal sommige televisiekijkers misschien onbevredigd hebben achtergelaten, vooral degenen die zich opwinden over het doorbetalen van salaris aan een ontslagen ambtenaar die zelf zegt te willen doorwerken en niet te willen ,,rentenieren op kosten van de belastingbetaler''.

Maar na afloop herinnerden diverse Kamerleden er aan, dat de Tweede Kamer zelf tijdens het vorige debat over de kwestie, op 28 januari, de minister zo ongeveer carte blanche heeft gegeven voor maatregelen tegen de 'opstandige' ambtenaren. Nu de minister daadwerkelijk maatregelen neemt - door Steenhuis over te plaatsen en Docters te ontslaan - kan de Kamer niet op die steun terugkomen zonder de eigen geloofwaardigheid in het geding te brengen. En ontslag van een ambtenaar kost nu eenmaal geld. Dat is niet de schuld van Sorgdrager, maar eenvoudig het gevolg van afspraken die zijn vastgelegd in de tekst van het ambtenarenreglement.

Bovendien blijft voor de meerderheid van de volksvertegenwoordiging de kern van de zaak overeind staan, ook na alle 'nieuwe' informatie die Docters van Leeuwen de afgelopen drie weken naar buiten heeft gebracht. Bij een ruzie tussen een ambtenaar en een minister hoort het woord van de minister doorslaggevend te zijn, zo vindt het parlement. Hoe goed of slecht ambtenaar of minister ieder functioneren, doet aan dit onderdeel van de staatsinrichting niets af.

Daar komt bij, dat de Kamer ook niet goed weet wat ze aanmoet met de versie van Docters van Leeuwen. ,,Dat had hij dan maar meteen tegen de minister moeten zeggen'', zo reageerde Kalsbeek gisteren op Docters' verweer dat hij zich in zijn ogen nooit tegen haar heeft gekeerd. De geschiedschrijving in deze kwestie is inmiddels verworden tot een spelletje welles-nietes, constateerde de woordvoerder in het debat namens de CDA-fractie, Van de Camp. ,,Het zijn twee waarheden en het gaat hier helaas niet om scheikunde.''

En ten slotte: stevig doorvragen zou de positie van de minister in het geding hebben gebracht en daaraan hebben in elk geval de regeringspartijen geen behoefte. VVD-Kamerlid Korthals legde tijdens het vorige debat met Sorgdrager al een verband met de naderende verkiezingen. PvdA en VVD willen ,,het meest succesvolle kabinet sinds de oorlog'', zoals zij hun samenwerking met D66 graag noemen, niet in het zicht van de verkiezingen laten struikelen. Met een 'bungelende' D66-minister daarentegen kunnen beide partijen goed leven.

Zo waren gistermiddag al met al de hoofdrolspelers in het debat over de ontslagen Super-PG best tevreden. D66 had haar minister weer eens zien overleven. VVD en PvdA hadden hun kabinet succesvol verdedigd. En het CDA is allang blij met het aanhoudende politiek rumoer, dat het onschendbare imago van 'paars' toch kan aantasten. Wat het CDA betreft kan de kwestie-Docters van Leeuwen niet lang genoeg duren.