Dossier Val Milosevic

Nieuws

Achtergrond verzet

Hoofdrolspelers

President Kostunica van Joegoslavië bracht een bliksem- bezoek aan de EU-regerings- leiders, bijeen in Biarritz. Om ze te bedanken en gerust te stellen.

Door onze redacteur JOOP MEIJNEN

BIARRITZ, 16 OKT. "Buitengewoon verheugd" (Franse president Chirac). "Zeer aangedaan" (EU-buitenlandcoördinator Solana). Het waren niet de geringste kwalificaties die Europese politici zaterdag kozen bij het bliksembezoek van de nieuwe Joegoslavische president Vojislav Kostunica aan hun topconferentie in Biarritz, Zuid-Frankrijk. "Hij maakte een goede indruk", zei premier Kok.

En Kostunica zelf, wat vond hij van zijn debuut op het Europese politieke toneel omringd door regeringsleiders en ministers van Buitenlandse Zaken van landen die vorig jaar meededen aan de NAVO- bombardementen op Servische doelen tijdens de oorlog rond de Servische provincie Kososvo? "Het was in dubbel opzicht een zeer emotioneel moment", vertelde hij na de lunch met de EU-leiders in Servisch en Engels aan de pers.

In de eerste plaats, zei Kostunica, omdat Servië-Montenegro historisch, politiek en economisch altijd deel van Europa is geweest. "Here we are again! We zijn blij dat we met het nieuwe millennium terug zijn in Europa." En in de tweede plaats omdat de situatie zich normaliseert sinds zijn verkiezingswinst van 24 september op ex-president Milosevic. "Dankzij die normalisering kan ik hier zijn."

Sinds het vertrek van Milosevic (op 5 oktober, elf dagen na diens nederlaag) is de normalisering niet meer in gevaar, zei Kostunica. "Dat is bemoedigend. De politieke positie van Milosevic en diens entourage zwakt steeds verder af, van dag tot dag, van uur tot uur, ook in zijn eigen partij. Hij heeft geen politieke toekomst meer in Joegoslavië."

Beheerst, to the point en af en toe een grapje makend ging Kostunica, aan de zijde van Chirac en de Franse premier Jospin, geen vraag uit de weg. Zeker, hij is een nationalist, maar een "defensieve nationalist, zoals een Pool een Pool is, en een Fransman een Fransman". En de naar onafhankelijkheid strevende deelrepubliek Montenegro houdt hij er graag bij, maar als de bevolking anders wil, dan is dat voor hem "acceptabel". "Ik zal de uitslag van referenda respecteren."

Tijdens de lunch had Kostunica de EU-leiders bedankt voor het opheffen van de sancties tegen Servië en voor hun politieke steun en financiële hulp. Om de ergste nood te lenigen was hem een dag eerder 200 miljoen euro (circa 440 miljoen gulden) beloofd voor voedsel, medicijnen en huisbrandolie. Ook had hij verteld dat het buitenland er niet aan hoeft te twijfelen dat het Joegoslavische volk de "reusachtige politieke en economische uitdaging van de wederopbouw" tot een goed einde zal brengen en dat hij met Joegoslavië de ambitie heeft een "stabiliteitsfactor" op de Balkan te worden. "Er is niet alleen een muur gevallen, we hebben ook afscheid genomen van vijftien jaar historie." Hem was, aldus een van de aanwezigen, een "emotioneel applaus" ten deel gevallen.

Gevoelige kwesties - zoals de berechting van de wegens oorlogsmisdaden door het Joegoslavië Tribunaal 'gezochte' Milosevic, de positie van Kosovo dat sinds het einde van de oorlog onder VN-protectoraat staat, en de toekomst van Montenegro - waren tijdens de lunch door geen van de EU-leiders aangesneden. Op de vraag waarom niet, antwoordde de Franse minister Moscovici (Europese Zaken): "Er liggen zeker enkele zaken in het verschiet, maar op dit ogenblik verdient de meest urgente zaak, consolidatie van de prille democratische revolutie, voorrang." Volgens Kok beseft Kostunica drommels goed dat " Europa wil dat het recht zijn loop heeft". De kersverse president bevestigde dat: "We zijn verplicht samen te werken met het Tribunaal, maar het kan, gegeven onze deplorabele toestand, niet onze eerste prioriteit zijn." Kostunica wil ook af van de naam Joegoslavië. "Die is niet meer geschikt voor het land waarin we leven", zei hij doelend op de deelrepublieken Kroatië, Slovenië, Macedonië en Bosnië-Herzegovina die de Joegoslavische Federatie in de jaren negentig de rug toekeerden. Hij heeft een alternief. "Servië-Montenegro. Dat is wat lang, maar er zijn langere namen, zoals Verenigd Koninkrijk." Daar moesten ook Chirac en Jospin om lachen.