Dossier
Kabinetscrisis

Nieuws

Van dag tot dag

Achtergrond

Documenten

Discussie

Door onze politieke redactie
DEN HAAG, 25 MEI. Informateur Tjeen Willink ziet "enige kans van slagen" om de breuk in de paarse coalitie te lijmen. Hij begon hiertoe vanmiddag oriënterende besprekingen met de fractievoorzitters van PvdA, VVD en D66.

Tjeenk Willink wil "zorgvuldig" nagaan of partijen tot herstel van de coalitie bereid zijn. PvdA en VVD zijn voor lijmen, D66 wijst gesprekken niet af, zo bleek vorige week. Volgens de informateur eist het landsbelang herstel van de coalitie en is er staatsrechtelijk geen enkele reden vervroegde verkiezingen uit te schrijven.

Hij wil binnen afzienbare tijd vaststellen of het herstel van de coalitie mogelijk is en zoekt daarbij naar een houdbare oplossing. "Ik heb in ieder geval geen zin in een lijmpoging waarvan de lijm maar een dag houdt", zo zei de informateur vanmorgen op een persconferentie waar hij zijn opdracht toelichtte. Koningin Beatrix verleende Tjeenk Willink afgelopen vrijdag de opdracht "spoedig de mogelijkheden te onderzoeken of en op welke wijze de samenwerking binnen de coalitie van PvdA, VVD en D66 kan worden voortgezet".

Volgens Tjeenk Willink is er sprake van een "uitzonderlijke situatie" en zou het uitschrijven van vervroegde verkiezingen "in zekere zin oneigenlijk zijn". Voortzetting van de coalitie zonder verkiezingen is in zijn ogen staatsrechtelijk mogelijk omdat er in het kabinet geen conflict is, er ook geen sprake is van een conflict met de Tweede Kamer en het kabinet nog altijd het vertrouwen heeft van een meerderheid in de Tweede Kamer.

Tjeenk Willink baseert zijn vertrouwen op het welslagen van zijn lijmpoging op de wens van PvdA en VVD tot lijmen aan de ene kant, en de bereidheid van D66 tot gesprekken aan de andere kant. Volgens de informateur neemt de kleinste coalitiepartner daaraan deel "om meer dan hoffelijkheidsredenen jegens het staatshoofd alleen". Zelf wilde Tjeenk Willink nog niet vooruitlopen zijn verdere werkwijze.

Tjeenk Willink voelt zich gesteund in zijn opvatting door uitlatingen van oud-premier Biesheuvel (CDA). Deze zei in het weekeinde dat D66 "zwaar overtrokken" heeft gereageerd op het afwijzen van het referendumvoorstel in de Eerste Kamer. Tegelijk kritiseerde Biesheuvel zijn partijgenoot De Hoop Scheffer, die vorige week direct aandrong op vervroegde verkiezingen. Volgens de oud-premier "moet je bij de koningin niet aankomen met enge partijpolitieke standpunten".

In de PvdA bestaat verschil van mening of de partij moet doorregeren met de VVD of moet aansturen op vervroegde verkiezingen als de poging om de coalitie met D66 te lijmen mislukt. K. Adelmund, voormalig partijvoorzitter en demissionair staatssecretaris van Onderwijs wil "op basis van goede afspraken" doorregeren met de VVD. Anders dan fractieleider Melkert vindt zij dat de partij hiervoor "een ruim mandaat van de kiezer heeft".

D66 zou worden gehalveerd als er nu Kamerverkiezingen werden gehouden, zo blijkt uit onderzoek van de actualiteitenrubriek Nova. De partij zou van veertien zetels teruggaan naar zeven.