Dossier
Kabinetscrisis

Nieuws

Van dag tot dag

Achtergrond

Documenten

Discussie

Met open ogen en na zeer zorgvuldige afweging heeft D66 de kwestie van het referendum op scherp gezet, aldus prominente D66'ers.

Door onze redacteuren CEES BANNING en
GIJSBERT VAN ES

DEN HAAG, 21 MEI. Verkiezingen. De stemming onder prominente leden van D66 is eensgezind - zonder spoor van twijfel, met uitzondering van een enkele oud-staatssecretaris. Na de verkiezingsnederlaag van vorig jaar voelde D66 niet zo'n aandrang om mee te regeren. Maar de partij heeft zich laten overhalen toen bleek dat 'eminente punten' een plek konden krijgen in een nieuw paars regeerakkoord. Eén van die punten was het correctief referendum. Nu deze vorm van directe democratie is gesneuveld - door toedoen van VVD-senator Hans Wiegel - wil D66 niet langer meeregeren, zo besloot de partijtop afgelopen woensdag. Terecht, zo klinkt in de partijgelederen.

Vorige week week trok D66-leider Thom de Graaf de streep. Alle paarse senatoren moesten voor het referendum stemmen, anders zou D66 uit de coalitie stappen. "De beslissing om de zaak op scherp te zetten, was zeer zorgvuldig geregisseerd", licht vice-fractievoorzitter Bert Bakker toe. "We wilden niet het verwijt krijgen dat we in de aanloop naar het debat onduidelijk waren."

Vooraanstaande partijleden roemen de scherpe stellingname. "Ik kan mij voorstellen dat D66 het gesol beu was en duidelijk positie wilde kiezen", zegt voormalig D66-staatssecretaris Wim Dik. In één adem vraagt de KPN-topman zich af of het voldoende is "een heel kabinet op het referendum te laten vallen". Dik neemt een uitzonderingspositie in binnen zijn partij: hij vindt het referendum niets. "Een goed functionerende democratie heeft geen referendum nodig. Wat dat betreft volg ik volledig de argumentatie van Hans Wiegel."

Hoe nu verder? Ook hier laat Dik een afwijkend D66-geluid horen. "Lijmen", klinkt het stellig. "PvdA, VVD en D66 moeten alles op alles zetten om samen door te gaan. Paars I was een succes; dat moeten de partijen ook van Paars II maken."

Lijmen is een heilloze actie, zo verzucht voormalig senator Edo Spier. "De kiezer moet een oordeel vellen over de gebeurtenissen van de afgelopen week. Dat is democratie." Het voorstel van de PvdA- en VVD- bewindslieden om het wetsvoorstel voor het referendum direct weer in te dienen om zo D66 binnen boord te houden, doet hij af als een 'oneerbaar voorstel'. "Over een paar jaar sta je weer tegenover dezelfde muur van onwillendheid."