Dossier Telecom

Dossier KPN Telecom

Nieuws

Achtergrond

Cahier KPN Mobile

KPN Qwest

Telefónica

Cahier Frequentieveiling

Bedrijfsprofiel

Links

Reacties

Met de beursgang van KPN begon in Nederland ooit het volkskapitalisme. Weinig particulieren tekenden nu echter in in op nieuwe emissie en die het wel deden, leden verlies. Markeert de koersval van KPN nu het einde van de kleine kapitalisten?

Door onze redacteur MENNO TAMMINGA

AMSTERDAM, 22 NOV. De moeder van het Nederlandse volkskapitalisme stond even met lege handen.

De koersdaling van aandelen KPN is zo woest, dat maandag zelfs de particuliere belegger op verlies stond. Ondanks zijn korting van vier procent op de uitgifteprijs van de nieuwe aandelen van 17 euro. Gisteren stonden de particulieren dankzij de koerswinst van KPN weer op winst, maar hoelang zal het volkskapitalisme nog heersen, nu de geldkudde de "kleine" beleggers niet alleen naar grazige weiden leidt, maar ook naar diepe dalen?

De beursgang van internetbedrijf World Online trok in maart nog 150.000 particuliere beleggers. De nieuwe economie hype van opgepompte beurskoersen was op zijn hoogtepunt, maar dat bleek pas later toen koersdalingen van 70 procent heel gewoon bleken. Beleggers werden klagers, met duizenden. Ook een nieuwe volkssport.

World Online was een nieuwkomer, KPN is de vaandeldrager van het volkskapitalisme. Uit onderzoek van het NIPO bleek vorig jaar dat KPN het op drie na populairste aandeel was onder particuliere beleggers, met 187.000 aanhangers. De privatisering van het staatsbedrijf in 1994 was het startsein van een opmerkelijke wending in de sociaal-economische verhoudingen: beleggen wordt een volkssport.

Dat was geen exclusief Nederlands fenomeen. De Britse premier Thatcher had een decennium eerder de meer ideologische toon gezet. Haar doel: meer aandeelhouders dan vakbondsleden.

Nederland was vooral pragmatisch: hoe meer animo onder (nieuwe) beleggers, hoe gemakkelijker kan de overheid zijn aandelen in staatsbedrijven verkopen. Aangemoedigd door een reclamecampagne en een kortingsregeling kopen 188.500 werknemers en beleggers aandelen en/of in aandelen omwisselbare leningen van KPN. Een jaar later, als de overheid een tweede pakket aandelen verkoopt, volgt een vergelijkbaar succes.

Inmiddels zijn er volgens diverse schattingen tussen 1,5 miljoen en 2 miljoen beleggende huishoudens, nog niet zoveel als het aantal bezitters van een eigen woning (meer dan 3 miljoen), maar zeker zoveel als vakbondsleden (1,8 miljoen). De getallen zijn indicatief: steeds meer vakbondsleden zijn ook belegger, al was het maar doordat hun bedrijf opties vertrekt aan medewerkers om daarmee aandelen in de eigen onderneming te kopen.

Zet KPN opnieuw de toon, maar nu voor het afkalvende kapitalisme van de kleine man? Uit cijfers van KPN blijkt dat de particuliere beleggers én de werknemers van KPN massaal zijn afgehaakt bij de inschrijving op de nieuwe aandelen, waarvoor het concern wekenlang reclame heeft gemaakt.

KPN wil geen precieze cijfers geven over het aantal particuliere beleggers dat heeft ingeschreven, maar de getallen die wel beschikbaar zijn duiden op bijna 100.000 belangstellenden. Van de verkochte aandelen kwam 61 procent bij Nederlandse particulieren terecht. Samen indiceren deze twee cijfers dat ergens tussen de 50.000 en 75.000 Nederlandse beleggers hebben inschreven, bijna tweederde minder dan bij de verkopen van staatsaandelen.

Voor KPN is de uitkomst teleurstellend. Bestuursvoorzitter P. Smits erkende maandag dat KPN bij de uitgifte op 30 procent particuliere beleggers mikte. Het werd 13 procent.

Hetzelfde beeld leveren de cijfers op over de animo onder de werknemers van KPN: 3.000 van de 42.000 deden mee. Zij konden met voorrang inschrijven. Ook hun aantal is schrikbarend gedaald. In 1999 deden 14.000 medewerkers mee aan een aandelenoptieplan, in april tekenden zelf 21.500 personeelsleden in op een nieuwe serie opties. De koers waartegen zij aandelen KPN kunnen kopen is toen vastgesteld op ruim 57 euro. Die opties zijn op dit moment waardeloos, al zal menigeen bij de inschrijving op de opties al wel belasting hebben moeten betalen over de waarde.

Ja, rendementsvol beleggen is een kwestie van langere adem, zo heet het. KPN beloont trouwe particuliere beleggers die deze keer aandelen kochten zelfs met een gratis bonus-aandeel, als zij hun effecten een jaar vasthouden. Maar als professionele beleggers zich ontpoppen als handelaren die rap in en uit aandelen stappen, wil de particuliere belegger dan de laatste domoor in de markt zijn?